Αγριο Ρείκι (Καλλούνα η κοινή)

1 από 5

Bιότοπος – περιγραφή
H  λατινική ονομασία του βοτάνου είναι CALLUNA vulgaris (Καλλούνα η κοινή). Ανήκει στην οικογένεια των Ερεικωδών.  Φύεται σε όλη την Ευρώπη και είναι διαδεδομένο σε αδύνατα και όξινα εδάφη, στους χέρσους τόπους και στις τύρφες. Στη χώρα μας υπάρχει σε αφθονία στις ημιορεινές περιοχές της Ηπειρωτικής Ελλάδας. Είναι μικρός αειθαλής θάμνος το ύψος του οποίου κυμαίνεται από 15 έως 50 εκατοστά. Φύλλα πολλά, επάλληλα σε δύο σειρές, πράσινα χωρίς λάμψη, ενίοτε γκριζωπά.
Το φθινόπωρο το χρώμα τους γίνεται κόκκινο – πορφυρό. Άνθη πολύ μικρά, σε διακλαδισμένο θύσανο, με χρώμα ρόδινο – πορφυρό, σπάνια λευκό. Το μέλι από Ρείκι είναι ένα σημαντικό προϊόν των περιοχών στις οποίες αυτοφύεται και φημίζεται για τις θεραπευτικές του ιδιότητες που είναι παρόμοιες με αυτές του βοτάνου.

Ιστορικά στοιχεία
Βότανο γνωστό εδώ και εκατονταετίες. Την Καλλούνα τη χρησιμοποιούσαν οι θεραπευτές από την εποχή του Μεσαίωνα.
Έχει μακρά ιστορία στην παραδοσιακή βοτανολογία και έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως σαν φαρμακευτικό φυτό στις ορεινές περιοχές της Ευρώπης, όπου υπάρχει αυτοφυές σε ολόκληρες εκτάσεις. Οι θεραπευτικές ιδιότητες του βοτάνου έχουν καταγραφεί ήδη από τον Μεσαίωνα. Αναφέρονται σε βιβλία του 7ου αιώνα μ.Χ. που περιγράφουν τις θεραπευτικές ιδιότητες των φυτών. Σε ένα γερμανικό βιβλίο του γράφτηκε το 1565 αναφέρει τον διάσημο γιατρό της εποχής Πάουλους Εγκινέτα ο οποίος χρησιμοποιούσε τα άνθη, τα φύλλα και τους μίσχους του φυτού για να θεραπεύσει τους ασθενείς του από όλους τους τύπους πληγών (έλκη εσωτερικά και εξωτερικά). Ο Φουκς έγραψε το 1543 ότι το φυτό ανακουφίζει από τα δαγκώματα των εντόμων, ενώ ο σύγχρονός του Μάθιουλος το χρησιμοποιούσε για να θεραπεύει δαγκώματα φιδιών, μολύνσεις ματιών, ασθένειες της σπλήνας και για να διαλύει τον σχηματισμό λίθων στα εσωτερικά όργανα. Ο Νίκολας Αλεξάντερ, ένας Βενεδικτίνος μοναχός έγραψε ότι η κατανάλωση του εγχύματος ερείκης για τριάντα διαδοχικές μέρες πρωί και βράδυ ήταν επαρκής για να διαλύσει τις πέτρες από τους νεφρούς. Από τις αρχές του 20ου αιώνα η Ερείκη συνδέθηκε από τον ιατρικό κόσμο με την πρόληψη και θεραπεία των πετρών στην περιοχή των κύστεων και των νεφρών. Παραδοσιακά στη Βόρεια Ευρώπη έφτιαχναν ένα τσάι από τα άνθη του φυτού, μαζί με άνθη βάτου, φύλλα μύρτιλλου, βερόνικα, θυμάρι και άγρια φράουλα.

Συστατικά – χαρακτήρας
Η Καλλούνα περιέχει φλαβονικά γλυκοσίδια (κερσιτρίνη και μυρισιτίνη) καθώς και ίχνη αρβουτίνης. Περιέχει ακόμη  κιτρικό και φουμαρικό οξύ, πτητικό έλαιο, τανίνη, φυτικές χρωστικές και καροτίνη.

Ανθιση – Xρησιμοποιούμενα μέρη – Συλλογή
Το φυτό ανθίζει Αύγουστο και Σεπτέμβριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται οι ανθισμένες κορυφές του φυτού. Συλλέγεται την εποχή της ανθοφορίας.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Είναι βότανο διουρητικό και αντισηπτικό των αγωγών του ουροποιητικού συστήματος. Χρησιμοποιείται στην παρασκευή πολλών αποκαθαρτικών και αποχρεμπτικών μιγμάτων βοτάνων.  Διαθέτει τη φήμη ήπιου ηρεμιστικού, αλλά πιο σημαντική ιδιότητα για τους σύγχρονους βοτανολόγους είναι η δράση του ως αντισηπτικού του ουροποιητικού, κάτι που οφείλεται στην αρμπουτίνη που περιέχει. Χρησιμοποιείται επίσης για τη θεραπεία των ρευματισμών και της ποδάγρας. Ένα μπάνιο με ρεικόνερο μπορεί να ανακουφίσει τους πόνους από τους ρευματισμούς.
Το αφέψημα του βοτάνου έχει ευρύ φάσμα δράσης. Χρησιμοποιείται για τις πέτρες στο ουρικό σύστημα, ασθένειες των νεφρών, χρόνια κυστίτιδα, προστάτη και οιδήματα. Για τον προστάτη συστήνονται να πίνονται αφεψήματα και να γίνονται κλύσματα. Παίρνεται επίσης στη γαστρίτιδα με υπερέκκριση πεπτικών υγρών, κολικούς των εντέρων συνοδευόμενοι από διάρροια, στις ασθένειες του συκωτιού και της χολής και για τον βήχα και τα κρυολογήματα. Το φυτό έχοντας επίσης ηρεμιστικές ιδιότητες χρησιμοποιείται ως αντιφλεγμονώδες μέσο στις φλεγμονές της κοιλότητας του στόματος και του λαιμού.
Σήμερα χρησιμοποιείται στην ομοιοπαθητική ένα βάμμα των ανθισμένων φυτών (βάμμα των ανθισμένων κλαριών για την θεραπεία των παθήσεων των νεφρών και των αγωγών του ουροποιητικού συστήματος.

Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως αφέψημα. Ρίχνουμε ένα κουταλάκι του τσαγιού ξηρό βότανο σε ένα ποτήρι νερό και το βράζουμε για ένα λεπτό. Σβήνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε σκεπασμένο για 15 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε μισό ποτήρι τρεις φορές την ημέρα πριν το φαγητό.
Για μπάνιο βράζουμε 500 γραμμάρια βοτάνου σε 5 λίτρα νερό. Αυτό το αφέψημα το ρίχνουμε στο νερό του μπάνιου.

Προφυλάξεις
Αν το βότανο ληφθεί εσωτερικά σε μεγάλες ποσότητες παρουσιάζει ελαφρώς ναρκωτική δράση. Να τηρούμε τη συνιστώμενη δοσολογία.