«Ανακοινώθηκε η δημιουργία μητρώου στελεχών της Διοίκησης»
Οι εφημερίδες της 5.2.16
Σύμφωνα με νομοσχέδιο που κατατέθηκε την περασμένη εβδομάδα στην Βουλή σύντομα θα αποκτήσουμε ένα Εθνικό Μητρώο Στελεχών Υψηλής Διοικητικής Ευθύνης. Μας λένε ότι από αυτούς θα επιλέγονται οι πρόεδροι, οι γενικοί γραμματείς κι οι διευθύνοντες σύμβουλοι νομικών προσώπων και οργανισμών.
Η πρωτοβουλία άριστη κι ας αργήσαμε μερικές δεκαετίες.
Υπάρχει βέβαια ένα ουσιώδες χάσμα ανάμεσα στα κριτήρια της επιλογής τους (πτυχία, θέσεις που κατέχουν και συνέντευξη) με αυτά που προσδιορίζουν ένα ηγέτη.
Ας ξεκινήσουμε από την αρχή της εκπαίδευσης ενός ηγέτη…
Ο συλλογικός μονόλογος
Ο τρόπος που αναδεικνύεται ένας ηγέτης σε μια παρέα παιδιών έχει σχέση και με το συλλογικό μονόλογο όπως είναι καταγραμμένος στην βιβλιογραφία. Ο συλλογικός μονόλογος παρατηρείται όταν σε μια συντροφιά παιδιών κάθε ένας λέει αυτό που θέλει χωρίς να ενδιαφέρεται αν οι άλλοι τον προσέχουν ή τον ακούν.
Γι’ αυτό κι όταν τους μιλάει ένας ενήλικος δεν κατανοούν όλα όσα τους λέει, παρόλο που νομίζουν ότι τα έχουν κατανοήσει.
Που οφείλεται; Τουλάχιστον σε 2 λόγους.
Κατ’ αρχήν, έχουν γνωστική αδυναμία επεξεργασίας των ακουσμάτων τους, δηλαδή φτωχή μνήμη εργασίας. Υπάρχει επίσης έλλειψη συναισθηματικής νοημοσύνης, δηλαδή αδυναμία να δουν και να μάθουν ποια είναι η γνώμη και τα ενδιαφέροντα των άλλων.
Και φυσικά μη εκπαίδευση σε αυτές τις δεξιότητες.
Η κατάληξη όλων αυτών είναι να έχουμε εγωκεντρικά άτομα με ακουστικό μαθησιακό προφίλ, ανεκπαίδευτα με αδυναμία εκτέλεσης σύνθετων εργασιών. Ατομα που προσπαθούν να επιβληθούν με κάθε μέσο, χωρίς κανένα ηγετικό προσόν.
Αίτια και συνέπειες
Η παραπάνω εικόνα δεν είναι αποκλειστικό χαρακτηριστικό παιδιών ή εφήβων. Οταν προ ημερών ανάρτησα αυτή την παράγραφο στο facebook, μια έμπειρη συνάδελφος σχολίασε ότι ο συλλογικός μονόλογος παρατηρείται σε αρκετούς ενηλίκους σαν αποτέλεσμα της παιδείας που έλαβαν.
Ανησυχητικό σημάδι είναι ότι σκεφτόμαστε όλο και λιγότερο για τις σκέψεις μας, τις παρορμήσεις μας και τις αποφάσεις μας… Και φυσικά δεν ερευνούμε τα αίτια, τα στοιχεία και τα γεγονότα που μας οδήγησαν να πάρουμε μια απόφαση.
Αργότερα αν έλθει “ένας από μηχανής θεός” που θα κάνει την αποκάλυψη γινόμαστε σκεπτικιστές, αμφισβητούμε και ακυρώνουμε την άλογη επιλογή μας.
Ακαδημίες ηγετών
Την ανάγκη εκπαίδευσης των μελλοντικών ηγετών εντόπισαν στο εξωτερικό εδώ και δεκαετίες. Αμέτρητες Ακαδημίες και Πανεπιστημιακά προγράμματα για μελλοντικούς και επίδοξους ηγέτες σε κάθε πεδίο υπάρχουν σε όλο τον κόσμο. Στην Αμερική μαθήματα ηγεσίας προσφέρονται σε μαθητές Λυκείου, στην Ιορδανία σε έφηβους, καλοκαιρινά σχολεία υπάρχουν στην Αυστραλία, στη Μόσχα κ.α. Χρήματα να έχεις για τα πανάκριβα δίδακτρα και μπορεί να κάνεις σχετικές σπουδές σε μια ντουζίνα Αγγλικά Πανεπιστήμια. Οι φίλοι μας οι Κύπριοι έχουν διαφημίσει τα δικά τους μεταπτυχιακά προγράμματα ηγεσίας και στα Χανιά.
Οι ηγέτες υπερ-προβλέπτες
Στο βιβλίο Super forecasting που κυκλοφόρησε πρόσφατα αναλύονται, από μια διαφορετική σκοπιά, τα χαρακτηριστικά των ηγετών υπερ-προβλεπτών. Ολοι τους εκτός από τα υψηλά τυπικά ακαδημαϊκά προσόντα, τις ξένες γλώσσες, την εξειδίκευση σε ένα τομέα και τη μακρά εμπειρία οφείλουν να διαθέτουν και τα παρακάτω:
• Προσεκτικοί, αφού τίποτα δεν είναι σίγουρο.
• Ειλικρινείς και ταπεινοί, μιας και η πραγματικότητα έχει πολλαπλές όψεις.
• Να μην είναι μοιρολάτρες, αφού το γραφτό, δεν είναι γραφτό.
• Ανοικτόμυαλοι, έτοιμοι να απορρίψουν πιστεύω.
• Ευφυείς και γνώστες, δηλαδή περίεργοι και λύτες προβλημάτων.
• Στοχαστές για να κάνουν ενδοσκόπηση και αυτοκριτική.
• Καλοί στα μαθηματικά.
• Ρεαλιστές για να μην προσκολλούν σε ιδεοληψίες και πρωτόκολλα.
• Αναλυτικοί για να βλέπουν τις άλλες όψεις, όχι μόνο τις προφανείς.
• Συνθετικοί για να δανείζονται και να ενσωματώνουν άλλες απόψεις.
• Αξιολογητές των πιθανοτήτων συνεχώς.
• Ενήμεροι για τις συνεχείς αλλαγές των στοιχείων.
• Διαισθητικοί ψυχολόγοι για να ανακαλύπτουν γνωστικές και συναισθηματικές προκαταλήψεις.
• Θετικοί στοχευτές που πιστεύουν στην βελτίωση.
• Αποφασιστικοί με αστείρευτη προσήλωση στους στόχους τους.
Τα ερωτήματα που μας γεννιούνται μετά την ανάγνωση του καταλόγου είναι πολλά.
Ανακουφιστική είναι η δήλωση των συντακτών του ότι η ισχυρότερη πρόβλεψη να γίνει ηγέτης-υπερπροβλέπτης είναι να έχει πίστη στη συνεχή αυτό-βελτίωση και ενημέρωση.
Συμπερασματικά
Η αντίληψή μας για τα χαρακτηριστικά ενός ηγέτη διαφέρει από τα διεθνή αποδεκτά.
Οι προσπάθειες για να εναρμονιστούμε είναι πάντα ευπρόσδεκτες.
Τα πρώτα σκαλοπάτια κι οι ενέργειές μας οφείλουν να ακολουθούν την ανάπτυξη των παιδιών στα χρόνια της υποχρεωτικής τους εκπαίδευσης.
• Πτυχιούχος Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Δια Βίου Μάθηση, συγγραφέας ‘Μαθαίνω Εύκολα’, ‘Θυμάμαι Εύκολα’
• Επικοινωνία: polygnosi@gmail.com, facebook: polygnosi
