Ακακία

H λατινική ονομασία του βοτάνου είναι ACACIA catechu (Ακακία η κατεχού). Ανήκει στην οικογένεια των Ελλοβόκαρπων. Υπάρχουν πολλά είδη του γένους Ακακία και όλα σχεδόν βγάζουν την γνωστή γόμμα (αραβικό κόμμι). Το καλύτερο αραβικό κόμμι για θεραπευτική χρήση  προέρχεται από τις ποικιλίες ACACIA senegal και ACACIA seyal.

Ουσιαστικά το αραβικό κόμμι είναι το εξίδρωμα του μίσχου και των κλαδιών του δένδρου για να κλείσει πληγές στο φλοιό του, στη διάρκεια μιας διαδικασίας που ονομάζεται κομμίωση. Η διαδικασία αυτή διαρκεί από 3 έως 8 εβδομάδες. Από 5 ετών και άνω το δένδρο μπορεί να παράγει 4 κιλά κόμμεως ετησίως. Η διάρκεια ζωής του είναι τα 25 έως 30 χρόνια. Η καλύτερη ποικιλία αραβικού κόμμι που χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς είναι  βγαίνει στις περιοχές της Άνω Αιγύπτου και του Σουδάν.  Αυτό αποτελείται από μικρά ακανόνιστα κομμάτια με χρώμα λευκωπό ή  με ελαφρές κίτρινες αποχρώσεις και  με πολύ λίγες  ακαθαρσίες σε σχέση με άλλες εμπορικές ποικιλίες.
Η Ακακία είναι φυτό ινδικής καταγωγής το οποίο εισήχθη και διαδόθηκε ευρέως σαν καλλωπιστικό και αυτοφυούμενο δέντρο στην Ευρώπη.
Ο κορμός της ACACIA catechu έχει σκληρό, κίτρινο και ανθεκτικό ξύλο. Τα φύλλα της αποτελούνται από ελλειπτικά φυλλαράκια. Τα άνθη της είναι λευκοκίτρινα ή κοκκινωπά, αρωματικά, σε κρεμαστά τσαμπιά, μελιτοφόρα και εμφανίζονται στα μέσα της άνοιξης. Οι ρίζες φτάνουν σε μεγάλο βάθος. Ανάλογα με την περιοχή και την ποικιλία μπορεί να φτάσουν σε βάθος τα 30 μέτρα.
Η γνωστή στη χώρα μας Ακακία που συναντούμε σε δενδροστοιχίες, με τα λευκά μυρωδάτα άνθη που κρέμονται σε τσαμπιά , δεν ανήκει στο γένος Acacia, αλλά είναι το φυτό Ροβίνια η ψευδοακακία (Robinia pseudoacacia).

Ιστορικά στοιχεία
Η χρήση του βοτάνου είναι γνωστή εδώ και χιλιετίες. Οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν το αραβικό κόμμι ως πτητικό στα καλλυντικά και στη διαδικασία της μουμιοποίησης. Έχει βρεθεί έκκριμα του φυτού που χρονολογείται από το 3.400 π.Χ.
Το χρησιμοποιούσαν για παραγωγή μελανιού με άνθρακα και νερό. Ο τοπικός πληθυσμός το χρησιμοποιούσε για διατήρηση τροφίμων, στην ιατρική, την κτηνιατρική, σε βιοτεχνίες και ως καλλυντικό.
Οι Άραβες χρησιμοποίησαν πολύ το κόμμι για ένα μεγάλο αριθμό ασθενειών. Η ευρύτατη χρήση του ήταν η αιτία να ονομασθεί «αραβικό κόμμι».
Η ονομασία του φυτού Ακακία είναι ελληνική και σημαίνει  έλλειψη κακού.
Η Ακακία χρησιμοποιήθηκε στην Ευρώπη τον Μεσαίωνα για φαρμακευτικούς σκοπούς και την αρωματοποιία. Την χρησιμοποιούσαν σε προβλήματα αιμορραγίας, βρογχίτιδας, διάρροιας, γονόρροια, λέπρα, τυφοειδή πυρετό και λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού.

Συστατικά – χαρακτήρας
Από χημική άποψη το αραβικό κόμμι είναι ένας πολυσακχαρίτης, ο οποίος απορροφάται κυρίως στο παχύ έντερο, όπου και ασκεί την πρεβιοτική του δράση . Η δράση αυτή έχει να κάνει με το ότι αποτελεί τροφή για τα ευεργετικά βακτήρια του εντέρου μας, που αποτελούν την εντερική μας χλωρίδα.
Είναι ένα περίπλοκο και ποικίλο μείγμα ολιγοσακχαριτών, πολυσακχαριτών και γλυκοπρωτεινών αραβινογαλακτάνης. Τα συστατικά του φυσικού προϊόντος είναι 80% πολυσακχαρίτες, 3% πρωτεΐνες, 4% μέταλλα και 11% νερό.
Περιέχει L- αραβινόζη, D- γαλακτόζη, L- ραμνόζη και D-γλουκονικό οξύ.
Κύριο δραστικό στοιχείο της είναι η κατεχίνη και το μεγάλο ποσοστό στυπτικών και πικρών ουσιών.
Σήμερα το αραβικό κόμμι χρησιμοποιείται ευρέως ως ένα φυσικό συστατικό ως γαλακτοματοποιητής στη βιομηχανία τροφίμων και ως σταθεροποιητής γεύσεων.

Aνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Η Ακακία ανθίζει στα μέσα της άνοιξης. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα αποξηραμένα άνθη, ο φλοιός των νεαρών κλαδιών και το αραβικό κόμμι το οποίο είναι η ρητινώδης ουσία που βγαίνει από τις τομές του κορμού της. Τα άνθη συλλέγονται στην αρχή της άνθισης. Ο φλοιός συλλέγεται νωρίς την άνοιξη ή το φθινόπωρο

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Το βότανο έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιπυρετικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες.
Είναι ένα γλυκόπικρο, αντισηπτικό, στυπτικό χόρτο, το οποίο ελέγχει τις αιμορραγίες και τις εκκρίσεις.
Η ισχυρή στυπτική δράση του, το κάνει ευεργετικό σε προβλήματα χρόνιας διάρροιας, δυσεντερίας και στη βλεννώδη κολίτιδα.
Χρησιμοποιείται εσωτερικά για τη δυσεντερία, χρόνια διάρροια και χρόνια καταρροή. Συνδυάζεται καλά με τον Άκορο κάλαμο, τον Δυόσμο, το Αγριμόνιο, τη Σπειράια και την Μέντα για προβλήματα των εντέρων. Το αφέψημα του φλοιού των νέων βλαστών και το τσάι ή το βάμμα των ανθέων συστήνεται στους πόνους και διαταραχές του στομάχου με υπερέκκριση πεπτικού υγρού. Δρα θετικά σε φλεγμονές και ερεθισμούς  των νεφρών κα των ουροφόρων οδών.  Σε πρόβλημα οξείας ή χρόνιας φλεγμονής της ουρήθρας συνδυάζεται άριστα με τη ρίζα Αγριάδας.
Εξωτερικά χρησιμοποιείται σε ρινορραγίες, αιμορροΐδες, σκασίματα του δέρματος, στοματικά έλκη, ερεθισμένο λαιμό, ουλίτιδα, στοματίτιδα, φαρυγγίτιδα λαρυγγίτιδα και κακοσμία του στόματος.
Σε περιπτώσεις λευκόρροιας και φλεγμονών των θηλυκών γενετικών οργάνων πίνεται το τσάι των ανθέων και γίνονται πλύσεις με συμπυκνωμένο αφέψημα φλοιού.
Το αραβικό κόμμι χρησιμοποιείται κατά της διάρροιας, βρογχίτιδας, γαστρίτιδας και κατά εσωτερικών και εξωτερικών αιμορραγιών.
Ένα κουταλάκι σκόνης από το αραβικό κόμμι σε κάθε τσάι προσθέτει διαιτητική και θεραπευτική αξία.

Παρασκευή και δοσολογία
Ο φλοιός παρασκευάζεται ως αφέψημα. Ρίχνουμε ένα κουταλάκι του τσαγιού σε ένα ποτήρι νερό και το βράζουμε για 1 λεπτό. Το αφήνουμε σκεπασμένο για 15 λεπτά και το σουρώνουμε λίγο πριν το χρησιμοποιήσουμε. Πίνουμε 2 με 3 φορές την ημέρα πριν το φαγητό.
Τα άνθη παρασκευάζονται ως έγχυμα. Ρίχνουμε σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό ένα κουταλάκι του τσαγιού θρυμματισμένο βότανο και το αφήνουμε σκεπασμένο για 15 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε δύο με τρεις φορές την ημέρα πριν το φαγητό. Υπό μορφή βάμματος πίνουμε 20 έως 30 σταγόνες με λίγο νερό 3 φορές την ημέρα μετά το φαγητό.

Προφυλάξεις
Αντενδείκνυται σε όσους παρουσιάζουν αλλεργική αντίδραση στην αραβική γόμα. Οι αντιδράσεις μπορεί να είναι αναπνευστικά ή δερματικά προβλήματα.