Τα πατήματα των προγόνων στην ιστορική διαδρομή της “Ενετικής” ή “Βασιλικής” Στράτας των Μουσούρων, στον ορεινό δήμο Πλατανιά, ακολουθούν οι σημερινές “διαδρομές”.
Πρόκειται για ένα από τα μονοπάτια που συνέδεαν για αιώνες την Επαρχία Σελίνου με την πόλη των Χανίων. Αρχαίοι δρόμοι που στο πέρασμα του χρόνου μετασχηματίστηκαν και μεταλλάχτηκαν. Δρόμοι που οι παλαιότεροι χρησιμοποιούσαν για να κατέβουν από την τότε επαρχία στα κέντρα της εποχής διαμένοντας σε χάνια (πανδοχεία) της περιοχής, εκεί που άλλοτε καραδοκούσαν λήσταρχοι με κίνδυνο να αρπάξουν τα φορτία που μετέφεραν άλογα ή στις βουνοκορφές που οι επαναστάτες μπλόκαραν τις επιδρομές των Οθωμανών, όταν αυτοί εξορμούσαν στο Αν. Σέλινο.
Τον τελευταίο χρόνο ο Δήμος Πλατανιά εκπονεί έργο ανάδειξης και αξιοποίησης του ιστορικού μονοπατιού της Τοπικής Κοινότητας Πρασέ. Το έργο γίνεται με την επίβλεψη του τμήματος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων της Κ.Ε Χανίων.
Το υπό διαμόρφωση μονοπάτι έχει μήκος 4.950 μέτρα και πλάτος κατά μέσο όρο 3 μέτρα, ξεκινά από την τοποθεσία Βατάλι της Τ.Κ. Πρασέ και καταλήγει σε αγροτική οδό, η οποία οδηγεί στον οικισμό Χωστή, σε μήκος της αγροτικής οδού: 2.750μ. εκ των οποίων τα 930μ. χωματόδρομος και τα 1.820μ. ασφαλτοστρωμένα.
της Τοπικής Κοινότητας Πρασέ. Το έργο γίνεται με την επίβλεψη του τμήματος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων της Κ.Ε Χανίων.
Χαρακτηριστικά στοιχεία του μονοπατιού είναι τα σκαλοπάτια που είχαν κατασκευαστεί ανά 10-15 μέτρα για την εξομάλυνση των κλίσεων, καθώς και ο αναλληματικός τοίχος συγκράτησης του εδάφους που σώζεται σε μεγάλα τμήματα της διαδρομής.
Επιπλέον της ιστορικής του αξίας, το μονοπάτι της Τ.Κ. Πρασέ διανύει μια περιοχή υψηλής φυσικής αξίας περιφερικά του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς, στα όρια της Ειδικής Ζώνης Διατήρησης του δικτύου Natura 2000 με ονομασία “Λευκά Όρη και Παράκτια ζώνη”.
Η διαδρομή διατρέχει περιοχή με δάσος κυπαρισσιών σε μίξη με πεύκα, αλλά και σημεία με εκπληκτική θέα του κόλπου Χανίων – Κολυμπαρίου. Σε κάποιες περιοχές της διαδρομής φωλιάζουν γυπαετοί.
Στο πλαίσιο του έργου, υλοποιείται η βελτίωση και ανάδειξη του μονοπατιού κυρίως με εργασίες καθαρισμών της βλάστησης που καλύπτει μεγάλα τμήματά του, άρσης των καταπτώσεων όπου απαιτείται, στερέωσης και συμπλήρωσης των τμημάτων των αναλημματικών τοίχων που χρήζουν αυτών των παρεμβάσεων, δημιουργίας θέσεων θέας και ξεκούρασης, τοποθέτησης εξοπλισμού αναψυχής και σήμανσης του μονοπατιού.
Η σύμβαση έργου με πρωτοβουλία του Δήμου Πλατανιά, υπογράφηκε τον Νοέμβριο του 2021 και λήγει τον ερχόμενο Νοέμβριο όμως προβλέπεται να πάρει εξάμηνη παράταση.
ΤΟΠΟΣΗΜΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
«Το έργο ανάδειξης της λεγόμενης Ενετικής ή Βασιλικής Στράτας των Μουσούρων ήταν κάτι που είχαμε για πολύ καιρό στο μυαλό μας, καθώς θέλαμε να διασώσουμε και να αναδείξουμε τοπόσημα της περιοχής.
Το μονοπάτι αποτελεί ένα τοπόσημο από μόνο του. Και συγχρόνως αποδεικνύει τον τρόπο που οι παλαιότεροι χρησιμοποιούσαν για να κατέβουν από την τότε επαρχία στα κέντρα της εποχής και να μετακινούνται» αναφέρει ο δήμαρχος Πλατανιά Γιάννης Μαλανδράκης και προσθέτει: «Προκειμένου όμως να το επιτύχουμε αυτό είχαμε μια αρκετά χρονοβόρα διαδικασία καθώς έπρεπε να συνάψουμε προγραμματική σύμβαση με το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και την αρμόδια Διεύθυνση Δασών. Διότι το μεγαλύτερο κομμάτι του έργου είναι μέσα σε δασική έκταση». Χρειάστηκαν 4 χρόνια γραφειοκρατικών διαδικασιών ώστε ο δήμος Πλατανιά να λάβει το “πράσινο φως” της έγκρισης, της χρηματοδότησης και υλοποίησης. Το έργο περιλαμβάνει εργασίες καθαρισμού, προσπελασιμότητας, σήμανσης για πεζοπόρους κ.λπ.
ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ
«Η Βασιλική στράτα αποτελούσε για αιώνες, το μονοπάτι που ένωνε το κάμπο των Χανίων με τα χωριά του Σελίνου.
Η διάσωση του μονοπατιού αποτελεί χρέος ως προς την ανάδειξη σημαντικών πτυχών της πολιτιστικής μας κληρονομιάς» αναφέρει ο αντιδήμαρχος Πλατανιά Χαρίτων Μπομπολάκης που έχει αναλάβει ενεργό ρόλο για την ανάδειξη των ορεινών μονοπατιών της περιοχής. Και προσθέτει: «Αρκεί να αναλογιστούμε τον ρόλο του μονοπατιού σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους ή τη συμβολή του στη τοπογεωγραφία της περιοχής. Στη σύγχρονη εποχή το μονοπάτι έχασε την παλιά του αίγλη, με την ύπαρξη του να είναι γνωστή κυρίως στους κτηνοτρόφους της περιοχής αλλά και στους ορειβάτες. Ωστόσο, μέσα από την ανάδειξή του, ευελπιστούμε να “ζωντανέψει” ξανά, χαρίζοντας όμορφες στιγμές σε ντόπιους και ξένους επισκέπτες». Ο ίδιος επισημαίνει ότι: «η ανάδειξη του περιβαλλοντικού και πολιτιστικού αποθέματος της ορεινής ενδοχώρας του Δήμου μας, μπορεί να συμβάλει στον εμπλουτισμό και την ενδυνάμωση του συνολικού τουριστικού προϊόντος της περιοχής. Πιο συγκεκριμένα, η εδραίωση του περιπατητικού τουρισμού, είναι πολύ πιθανόν να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη και άλλων ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού όπως ο αγροτουρισμός, ο γαστρονομικός και ο πολιτιστικός τουρισμός».
Παράλληλα ο Δήμος Πλατανιά προχωρά στη χαρτογράφηση, ανάδειξη και σήμανση μονοπατιών το συνολικό μήκος των οποίων ξεπερνά τα 100 χιλιόμετρα.
Ενδεικτικά «στην περιοχή που βρίσκεται η Βασιλική Στράτα, υπάρχουν συνδετήρια μονοπάτια που στοχεύουμε να αναδειχθούν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, όπως το φαράγγι του Πρασέ αλλά και εκείνο της Χωστής, επισημαίνει ο κ. Μπομπολάκης.
ΟΝΕΙΡΟ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΝΤΟΠΙΩΝ
«Η συντήρηση και ανάδειξη της Ενετικής ή Βασιλικής Στράτας που διέρχεται από τον Πρασέ ήταν ένα όνειρο ζωής ειδικά για τους ντόπιους μεγαλύτερης ηλικίας, που είχαν αναμνήσεις από τους πατεράδες τους», μας λέει ο πρόεδρος τοπικής κοινότητας Πρασέ, Κωστής Φραγκιουδάκης
Η περιοχή βρίσκεται στον δρόμο προς Ομαλό. Η διαδρομή ξεκινά από τα Ποροσέλια, διέρχεται από το φαράγγι του Πρασέ, πάνω από τον οικισμό Ασκίδια και καταλήγει στον οικισμό της Χωστής. Μάλιστα στην περιοχή της Χωστής κάποτε υπήρχαν πανδοχεία για τους διαβάτες, αναφέρει ο κ. Φραγκιουδάκης. Σε ορισμένα σημεία το λιθόστρωτο διατηρείται σε πολύ κατάσταση, παρά τους αιώνες που έχουν περάσει από πάνω του.
«Οι ντόπιοι ξέρουν πολύ καλά τη διαδρομή της στράτας. Εγώ προσωπικά, ως παιδί κτηνοτρόφου της περιοχής, μεγάλωσα τα καλοκαίρια μου πάνω στο βουνό, περνώντας από αυτήν την πανέμορφη διαδρομή και ήταν όνειρο ζωής για μένα η αξιοποίησή της. Στόχος είναι αυτό το μονοπάτι να γίνει επισκέψιμο για όλον τον κόσμο» επισημαίνει, ο πρόεδρος τοπικής κοινότητας Πρασέ, εξηγώντας ότι η περιπατητική διαδρομή του μονοπατιού, δεν έχει μεγάλο βαθμό δυσκολίας, είναι εύκολα προσβάσιμο και ενδείκνυται για φυσιολάτρες, οικογένειες κ.λπ.
Ολόκληρη η περιπατητική διαδρομή έχει διάρκεια 2,5 – 3 ώρες περίπου. Ευκαιρία για όσους θέλουν να επισκεφθούν την ιστορική διαδρομή και η Γιορτή Καστάνου που διοργανώνεται στην περιοχή την ερχόμενη εβδομάδα 28/10.
info
• Εκτός από τη Στράτα των Μουσούρων, υπήρχε και η Στράτα του Αποπηγαδιού που συνέδεε το κεντρικό Σέλινο (Κάντανο κ.λπ.) από το Αποπηγάδι. Το μονοπάτι διερχόταν από Σελί, Σέμπρωνα όπου υπήρχαν τα λεγόμενα πανδοχεία (χάνια) και ανηφόριζε δεξιά του Πρασέ όπου σώζονται ακόμα σε σημεία τα καλντερίμια και συνέχιζε μέχρι Νέα Ρούματα, Καρβουνόλακο κτλ
• Σύμφωνα με πληροφορίες, “βασιλικές” στράτες υπήρχαν και στους δήμους Σφακίων και Κισσάμου.
• Δείτε εντυπωσιακές εικόνες της ιστορικής στράτας από ψηλά, που βιντεοσκόπησε μέσω drone ο Φοίβος – Στέλιος Αποστολάκης ή στο youtube:
