Ακούει κανείς;

Μπορεί να µην µας ενδιαφέρει ως κοινωνία η είδηση ότι σε πέντε φυλακές της χώρας µας, συµπεριλαµβανοµένης αυτής των Χανίων, οι κρατούµενοι κατεβήκαν σε απεργία πείνας από τη ∆ευτέρα 18 Σεπτεµβρίου. Και δεν µας ενδιαφέρει όµοια, όπως φαίνεται να µην µας απασχολούν θέµατα που δεν µας αφορούν άµεσα, αλλά αντίθετα αφορούν τους ‘‘άλλους’’ (µέχρι να φτάσει τυχόν η στιγµή που οι ‘‘άλλοι’’ θα έχουµε γίνει εµείς).

Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να αναδειχθεί ένα ζήτηµα, το οποίο παρόλο που δεν ‘‘πουλάει’’ στην ενηµέρωση, είναι υπαρκτό και µάλιστα αποτυπώνεται σε αρκετές δεκάδες δικαστικών ευρωπαϊκών αποφάσεων για την χώρα µας ετησίως. Η απάνθρωπη και εξευτελιστική µεταχείριση των κρατουµένων στις ελληνικές φυλακές.
Σε µία χώρα που οι κρατούµενοι εµφανίζουν τέτοιο υπερπληθυσµό, ώστε κατά µέσο όρο µόνο δύο φυλακές να έχουν κρατούµενους γύρω στο 90% της χωρητικότητας τους. Στις υπόλοιπες, το ποσοστό κυµαίνεται από 104,35% έως και 214,9%, όλα τα πάραπάνω δε σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία της Γενικής Γραµµατείας Αντεγκληµατικής Πολιτικής. Ενώ το κατώτατο όριο αξιοπρεπούς διαβίωσης έχει οριστεί νοµοθετικά στα 3 τ.µ. ανά κρατούµενο σε κελί, στις περισσότερες περιπτώσεις και λόγω του υπερπληθυσµού, 4 κρατούµενοι στοιβάζονται σε κελιά των 8-9 τ.µ. Άνθρωποι κοιµούνται µε κατσαρίδες, σε στρώµατα µε κοριούς, σε κελιά που δεν αερίζονται.
Αυτή η εξέλιξη επηρεάζει αρνητικά µε την σειρά της και τις λοιπές συνθήκες κράτησης, όπως η υγιεινή, η ασφάλεια, η διατροφή και η ιατρική περίθαλψη, η εξασφάλιση και παροχή των οποίων αποτελεί νοµική υποχρέωση του κράτους, τόσο µε βάση το εσωτερικό ∆ίκαιο (άρ.21 παρ.4, 25, 27, 32 παρ.1 και 36 Σωφρονιστικού Κώδικα), αλλά και µε βάση το Ενωσιακό, Ευρωπαϊκό και ∆ιεθνές ∆ίκαιο προστασίας των Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων.
Αποτέλεσµα αυτής της κατάστασης είναι αφενός να υπάρχουν απανωτές καταδίκες της χώρας µας από το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων (Ε∆∆Α) και αφετέρου δεκάδες σχετικές αποφάσεις στα πλαίσια της παράλληλης Ενωσιακής έννοµης τάξης.
Αυτή η τελευταία παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Στα πλαίσια του ευρωπαϊκού ποινικού δικαίου προβλέπεται η διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εντάλµατος Σύλληψης. Για παράδειγµα, ένας Ολλανδός διαπράττει ένα κακούργηµα στη χώρα µας και ενώ βρίσκεται στην Ολλανδία, γιατί π.χ. αφέθηκε ελεύθερος εν όψει εκδίκασης της υπόθεσης του, δικάζεται ερήµην στην Ελλάδα. Η χώρα µας, λοιπόν ζητά την παράδοση του από την Ολλανδία για την έκτιση της ποινής. Αυτό το αίτηµα εξετάζεται από Ολλανδικό ∆ικαστήριο.
Παρότι η διαδικασία αυτή είναι απλουστευµένη στα πλαίσια της Ενωσιακής νοµοθετικής εναρµόνισης, στηριζόµενη στην αρχή της αποτελεσµατικότητας και την αρχή της αµοιβαίας εµπιστοσύνης και αναγνώρισης στην δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις, παρά ταύτα αρκετά κράτη-µέλη αρνούνται να παραδίδουν άτοµα στην Ελλάδα, ακόµα και για σοβαρά κακουργήµατα, ακριβώς επειδή η χώρα µας δεν µπορεί να εγγυηθεί ότι εφόσον παραδοθεί ο εκζητούµενος, δεν θα υποστεί εξευτελιστική µεταχείριση στις φυλακές µας.
Αν υπολογίσει κανείς ότι σε µηνιαία βάση εκδικάζονται δεκάδες τέτοιες υποθέσεις στα ∆ικαστήρια των κρατών-µελών, αντιλαµβάνεται ότι αυτό που δεν απασχολεί εµάς τους ίδιους, απασχολεί όλους τους υπολοίπους στην Ευρώπη.
Όλα αυτά τα αυτονόητα που διεκδικούν οι κρατούµενοι στη χώρα µας και που φτάνουν στα αυτιά µας τώρα µόνο που κατεβαίνουν σε απεργία πείνας, αποτελεί δεδοµένη παραβίαση των θεµελιωδών δικαιωµάτων για όλους στην Ένωση, λόγος για τον οποίο έχει αρθεί η εµπιστοσύνη τους, ό,τι και να λένε οι υπεύθυνοι των φυλακών µας περί του αντιθέτου. Έστω και τώρα λοιπόν, θα ακούσει κανείς;

*Ο Κώστας Αντ. Γκαζής είναι δικηγόρος