Η πολιτική, οικονοµική και ένοπλη συνεργασία µε τον κατακτητή την περίοδο της Γερµανικής κατοχής (στην περιοχή της Αττικής) καταγράφεται λεπτοµερώς µέσα από µια πληθώρα αποδεικτικών στοιχείων στο βιβλίο “Οι δωσίλογοι” του ιστορικού Μενέλαου Χαραλαµπίδη που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του 3ου Φεστιβάλ Βιβλίου στα Χανιά.
Η παρουσίαση συγκέντρωσε πολύ κόσµο καθώς το βιβλίο ήδη στους 6 µήνες από την κυκλοφορία του έχει ξεπεράσει τις 20.000 πωλήσεις δείγµα του τεράστιου ενδιαφέροντος του αναγνωστικού κοινού.
Μιλώντας για καθένα από τα τρία µεγάλα κεφάλαια ο ιστορικός έκανε µια σειρά από συγκεκριµένες αναφορές υπογραµµίζοντας πως ο δωσιλογισµός είχε συγκεκριµένους µηχανισµούς, θεσµικό χαρακτήρα και στηρίχθηκε από τις κατοχικές κυβερνήσεις :
• ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ: Και οι τρεις κατοχικές κυβερνήσεις (Τσολάκογλου, Λογοθετόπουλου και Ράλλη) παρουσίασαν µια πλούσια νοµοθετική παραγωγή προκειµένου να δώσουν θεσµικό ρόλο στη συνεργασία µε τους ναζί
• ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ: «Το Ελληνικό δωσιλογικό κράτος από την πρώτη ηµέρα προσπαθεί να δηµιουργήσει κίνητρα για αυτούς που θα συνεργαστούν. Φορολογικές απαλλαγές, παρακάµψεις των ελεγκτικών µηχανισµών, απευθείας αναθέσεις, ένα ολόκληρο οπλοστάσιο διατάξεων και νόµων ώστε να γίνει πιο ελκυστική η συνεργασία Ελλήνων εµπόρων, εργολάβων, εφοπλιστών, βιοµηχανών µε τους κατακτητές. Το δωσιλογικό κράτος είναι αυτό που ανοίγει από τις πρώτες ηµέρες το “πράσινο φως” της συνεργασίας µε τους Γερµανούς και ανατρέπει το επίσηµα αφήγηµα ότι κάποιοι κακοί Έλληνες συνεργάστηκαν µε τους Γερµανούς. ∆εν ήταν έτσι τα πράγµατα» .
Στο ερώτηµα για το αν ειδικά η οικονοµική συνεργασία ήταν προϊόν καταναγκασµού από τους κατακτητές ο συγγραφέας απάντησε πως «είναι δύσκολο να προσδιοριστεί γιατί είχαµε περιπτώσεις αναγκαστικών επιτάξεων. Αλλά από ό,τι φαίνεται από τα λίγα έγγραφα που µπόρεσα να εντοπίσω -γιατί υπήρξε συστηµατική προσπάθεια καταστροφής των στοιχείων µεταπολεµικά που αποδείκνυαν τη συνεργασία αυτή- στις Εφορίες, στα Επιµελητήρια φαίνεται ότι υπήρξε µια προσπάθεια Ελλήνων επιχειρηµατιών να επιδιώξουν την επίταξη των επιχειρήσεων τους γιατί έτσι εξασφάλιζαν τη βιωσιµότητά τους ώστε να λαµβάνουν την ενέργεια και τις πρώτες ύλες που οι Γερµανοί έδιναν στους συνεργάτες τους. Η οικονοµική συνεργασία βασίστηκε στη συναίνεση και όχι στον καταναγκασµό, οι Γερµανοί επέβαλλαν της συνεργασία όπου δεν µπορούσαν να εξασφαλίσουν τη συναίνεση».
Ειδικά για τα χιλιάδες ακίνητα που πουλήθηκαν σε εξευτελιστικές τιµές στην κατοχή από πολίτες που προσπαθούσαν να επιβιώσουν ο κ. Χαραλαµπίδης παρουσίασε τα στοιχεία της “Πανελλήνιας Οµοσπονδίας Πωλησάντων Ακινήτων επί κατοχής”. «Σε όλη τη χώρα πουλήθηκαν την περίοδο της κατοχής 350.000 ακίνητα (110.000 αστικά, 239.000 αγροτικά, 1000 βιοµηχανικά σε µια χώρα µε πολύ λιγότερα ακίνητα σε σύγκριση µε σήµερα). Τα περισσότερα την περίοδο 1941-1942. Τα ακίνητα αυτά ήταν προπολεµικής αξίας 90.000.000 χρυσών λιρών Αγγλίας και πουλήθηκαν έναντι 6.000.000 χρυσών λιρών, δηλαδή στο 7% της προπολεµικής τους αξίας κάτι που κάνει εύκολα κατανοητό ότι η κατάρρευση της αξίας των ακινήτων µετέτρεψε τη κτηµαταγορά σε χώρο ακραία άνισων συναλλαγών και κύριο µηχανισµό συσσώρευσης πλούτου». Υπογράµµισε επίσης πως τα 350.000 ακίνητα δεν πουλήθηκαν σε 350.000 άτοµα αλλά υπήρξε τεράστια κερδοσκοπία και συγκέντρωση πλούτου καθώς πανελλαδικά 1500 άτοµα αγόρασαν από 11 έως 20 ακίνητα, 400 άτοµα αγόρασαν από 21 έως 50 ακίνητα και 100 άτοµα από 51 ακίνητα το καθένα!
• ΕΝΟΠΛΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ: Για την ένοπλη συνεργασία ο κ. Χαραλαµπίδης µιλάει για τους Έλληνες που κατατάχθηκαν απευθείας στη Βέρµαχτ και στα SS, ένα κεφάλαιο είναι αφιερωµένο στην Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή «που ήταν ο πιο στενός συνεργάτης των Γερµανών κατακτητών, τα “Τάγµατα Ασφαλείας” αλλά και τα µεγάλα µπλόκα στις συνοικίες των Αθηνών.
«Το Ελληνικό δωσιλογικό κράτος εξασφάλιζε ένα περιβάλλον πλήρους ασυδοσίας σε αυτούς που ήθελαν να συνεργαστούν. Έδινε πλήρη ασυλία για οποιαδήποτε έκνοµη πράξη των σωµάτων ασφαλείας. Αν ο θάνατος ενός κοµµουνιστή ήταν ατύχηµα τη δικτατορία Μεταξά στην κατοχή ήταν ο κανόνας. Όσοι εντάσσονταν στην “Ειδική Ασφάλεια” της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής είχαν αυτόν τον στόχο να σκοτώσουν κοµµουνιστές και µέλη του ΕΑΜ κυρίως ή να τους συλλάβουν και να τους παραδώσουν στους Γερµανούς. Από την έρευνα που έκανα αποδεικνύω ότι ένα µεγάλο κοµµάτι των εκτελεσµένων από τους Γερµανούς είχαν παραδοθεί σε αυτούς από τα ελληνικά σώµατα ασφαλείας. Επίσης το Ελληνικό κράτος επιτρέπει κάθε µορφή βίας π.χ. οµαδικούς βιασµούς γυναικών στο Μπλόκο στο ∆ουργούτι και βέβαια λεηλασίες, κλοπές».
Από τα µέχρι τώρα στοιχεία που συνέλεξε ο κ. Χαραλαµπίδης αποδεικνύεται ότι «από τα 3.200 άτοµα που δολοφονήθηκαν στην κατοχή στην Αττική, οι περισσότεροι από τους µισούς έχουν σκοτωθεί από τις ελληνικές δυνάµεις κατοχής για αυτό και βάζω τον όρο “Ελληνική κατοχή”. Ο αντικοµµουνισµός έφερε κοντά για πρώτη φορά τους δύο µεγαλύτερους εχθρούς από το 1915 που συγκρότησαν τον εθνικό διχασµό βενιζελικούς – αντιβενιζελικούς, βασιλικούς – αντιβασιλικούς. Αυτοί οι άνθρωποι αιµατοκύλισαν για 30 χρόνια τη χώρα και συνεργάστηκαν στην κατοχή για να αντιµετωπίσουν το µεγάλο τους αντίπαλο το ΕΑΜ, συγκροτώντας ένα στρατό ένοπλης συνεργασίας µε τον κατακτητή: Τάγµατα Ασφαλείας, Ελληνική Βασιλική Χωφοφυλακή, Μηχανοκίνητο Αστυνοµίας Πόλεων (Μπουραντάδες), Οµάδες Εθνικοσιαλιστικές – Αντικοµµουνιστικές, οργάνωση “Χ”, προδοτικός Ε∆ΕΣ, πράκτορες SS και Βέρµαχτ και τοπικές Οµάδες Ασφαλείας κυρίως στη ∆υτική Αττική».
ΑΘΩΟ∆ΙΚΕΙΑ
Ξεχωριστή συζήτηση έγινε για το γεγονός ότι ελάχιστοι από τους συνεργάτες των Ναζί λογοδότησαν µετά την κατοχή. Όπως αναφέρει στο βιβλίο πολύ αναλυτικά αλλά και επισήµανε στην εκδηλωση ο κ. Χαραλαµπίδης. «Πολύς κόσµος δεν προχώρησε σε µηνύσεις σε βάρος των συνεργατών, πολλοί εκ των κατηγορούµενων παρέµεναν σε ισχυρές θέσεις και µεταπολεµικά και οι µηνύοντες…κινδύνευαν, αν το έκαναν! Υποβλήθηκαν µόνο 20.000 µηνύσεις και το 84% αυτών που κατηγορούνταν απαλλάχθηκαν µε βουλεύµατα Ελλήνων ∆ικαστών. Οι 3.227 παραπέφθηκαν σε δίκη µε το µεγαλύτερο µέρος τους να απαλλάσσεται για διάφορους λόγους. Οι 976 καταδικάστηκαν, όµως οι 420 από αυτούς δεν εµφανίσθηκαν ποτέ στο δικαστήριο. Από τους 556 που εµφανίσθηκαν και καταδικάστηκαν, οι 243 έλαβαν χάρη και µείωση ποινής αµέσως µετά την καταδίκη τους και όλοι οι υπόλοιποι καταδικάστηκαν από µερικούς µήνες µέχρι 5 χρόνια φυλάκιση. Μόνο δύο οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασµα. Οπότε κάτι λιγότερο από το 2% καταδικάστηκε σε πολύ µικρές ποινές. ∆εν νοµίζω ότι χρειάζεται περαιτέρω σχολιασµός για αυτά που οι Αθηναίες και οι Αθηναίοι έλεγαν “αθωοδικεία”. Τι έκαναν οι συνεργάτες µετά το πόλεµο; Συνέχισαν τις καριέρες τους στα σώµατα ασφαλείας, την πολιτική και την οικονοµική ζωή του τόπου».
Προλογίζοντας τον συγγραφέα ο κ. Μανώλης Πιµπλής, διευθυντής του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων τόνισε πως µε το βιβλίο του ο συγγραφέας «ήλθε να ανακινήσει µια συζήτηση που στην πραγµατικότητα δεν έχει ξεκινήσει ποτέ όπως θα έπρεπε.»
