Στη μνήμη του γιατρού – αγωνιστή – οπλαρχηγού, Γεωργίου Μαθιού Μυλωνογιάννη και των συναγωνιστών του στους αγώνες για ελευθερία και ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα είναι αφιερωμένο το ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο του Αλέξανδρου Κ. Μυλωνογιάννη για το διακεκριμένο μέλος της οικογένειάς του, το γιο του καπετάν Μαθιού Μυλωνογιάννη, Γεώργιο.
Πρόκειται για μια μονογραφία 204 σελίδων μέσα στις οποίες αποτυπώνεται ο ανθρωπιστής γιατρός, ο ιδεολόγος αγωνιστής, ο υπεύθυνος Κρητικός, αλλά μαζί μ’ αυτόν παρουσιάζονται οι αγώνες και οι θυσίες του κρητικού λαού για λευτεριά και ένωση με τη μητέρα Ελλάδα.
Με λόγο μεστό, με ευρύτατη χρήση των πηγών, (αρχεία, ημερολόγια, ψηφίσματα, δημοσιεύματα εφημερίδων, άλλα κείμενα) σκιαγραφείται η προσωπικότητα του κεντρικού ήρωα του βιβλίου και παράλληλα μ’ αυτήν και οι προσωπικότητες των συναγωνιστών του.
Γεννημένος τη χρονιά που κάηκε τ’ Αρκάδι, ο Γεώργιος Μ. Μυλωνογιάννης, σαν να σημαδεύτηκε από εκείνη τη φωτιά, πορεύτηκε σ’ όλη του τη ζωή αγωνιζόμενος για την Κρήτη και τους ανθρώπους της.
Πρωτεργάτης στη δημιουργία της “Μυστικής Αδελφότητας”, συνεργάζεται με τα άλλα μέλη της Μεταπολιτευτικής Επιτροπής (στην οποία εξελίχθηκε η Αδελφότητα), συμμετέχει στους αγώνες ως γιατρός, ως σύμβουλος, ως πολεμιστής, κινείται ανάμεσα στον Αποκόρωνα και τα Σφακιά, βρίσκεται στην ιστορική “Επιτροπή του Επαναστατικού Στρατοπέδου Ακρωτηρίου”, υπογράφει ψηφίσματα και διαμαρτυρίες, παίρνει μέρος στη Γενική Συνέλευση των Πληρεξουσίων στο Μελιδόνι Μυλ/μου και είναι πανταχού παρών σ’ όλα τα γεγονότα μέχρι τον ερχομό του Πρίγκηπα ως ύπατου Αρμοστή στην Κρήτη.
Υπηρετεί ευδόκιμα ως Νομάρχης Λασιθίου, διορίζεται Σύμβουλος επί των Εσωτερικών, εκλέγεται βουλευτής Σφακίων και αναλαμβάνει στην Κυβέρνηση τη διεύθυνση Δικαιοσύνης και Δημόσιας Ασφάλειας.
Τέλος με δικό του επαναστατικό Σώμα συμμετέχει στον Ηπειρωτικό Αγώνα και αξιώνεται να δει την Ελληνική Σημαία να κυματίζει στο Φιρκά.
Εχει περάσει πάνω από ένας αιώνας από τη μεγάλη μέρα που υψώθηκεν η Ελληνική Σημαία στο Φιρκά και γκρεμίστηκε μια για πάντα το μισοφέγγαρο και μας είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσομε τη λαχτάρα και το πάθος εκείνων των γενναίων ανθρώπων που αψηφούσαν κόπους και μόχθους και θυσίες για να φέρουν τη μεγάλη μέρα και ταυτόχρονα να οικοδομήσουν μια καλύτερη κοινωνία στον τόπο μας.
Το καλογραμμένο βιβλίο του Αλέξανδρου Μυλωνογιάννη μας παρουσιάζει το κλίμα της εποχής και μας δίδει μια καθαρή εικόνα από την ψυχή της αδούλωτης Κρήτης με τη λαχτάρα και το πάθος εκείνων των αληθινά γενναίων Κρητικών που έβαζαν καθημερινά την Κρήτη πάνω από την ίδια τους τη ζωή.
Στην ταραγμένη και αντιηρωική εποχή μας, το βιβλίο του Αλέξανδρου Κ. Μυλωνογιάννη, είναι πολλαπλά χρήσιμο, γι’ αυτό κι ο συγγραφέας του είναι άξιος πολλών συγχαρητηρίων.