» 40 εκατ.κουτιά φαρµάκων πετιούνται ετησίως
» Έρευνα ∆ιαΝΕΟσις
Οι Έλληνες φηµίζονται αφενός στο να κάνουν ιατρική από µόνοι τους και αφετέρου να προβαίνουν σε ανεξέλεγκτη χρήση φαρµάκων, συχνά χωρίς την γνώµη του-της θεράποντος ιατρού. Το πρόβληµα είναι πολύ µεγάλο και αφορά όλες τις ηλικίες αλλά ειδικότερα τους µεσήλικες και τους ηλικιωµένους. Η χωρίς έλεγχο φαρµακοληψία έχει επιπτώσεις σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικο-οικονοµικής ζωής αλλά πάνω απ΄όλα στο σύστηµα Υγείας.
Οι Έλληνες από τη µια καταναλώνουν πολλά φάρµακα και από την άλλη διαθέτουν περίσσευµα φαρµάκων στα σπίτια τους. Αυτή ακριβώς την κατάσταση µε την διαχείριση των φαρµάκων από τα νοικοκυριά, περιγράφει η νέα έρευνα της οργάνωσης «GIVMED» που έδωσε στην δηµοσιότητα ο Οργανισµός Έρευνας και Ανάλυσης «∆ιαΝΕΟσις».
Η έρευνα πραγµατοποιήθηκε µε την επιστηµονική επιµέλεια της ∆ιαΝΕΟσις και του Ινστιτούτου Πολιτικής Υγείας. Αποτυπώνει αναλυτικά τις προτιµήσεις και τις συνήθειες του πληθυσµού στη χρήση των υπηρεσιών υγείας και στην κατανάλωση φαρµάκων. Ως εκ τούτου επιδιώκει να συµβάλλει στον σχεδιασµό καλύτερων µέτρων πολιτικής και δράσεων για αυτό το κρίσιµο ζήτηµα.
Κόστος – κατανάλωση
Σύµφωνα λοιπόν µε την οργάνωση GIVMED, περισσότερο από 40 εκατ. κουτιά φαρµάκων πετιούνται κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Σύµφωνα µε έρευνα του 2019, το κόστος των φαρµάκων που πετιούνται µπορεί να φτάνει το 1 δισ. ευρώ.
Οι ερωτηθέντες στην έρευνα δήλωσαν µεταξύ άλλων ότι:
• 1 στους 4 ότι είναι φροντιστής ή κηδεµόνας κάποιου ατόµου.
• 4 στους 10 ότι έχουν διαγνωστεί µε χρόνιο πρόβληµα υγείας.
• 45,2% ότι επισκέπτονται συχνά ή πολύ συχνά ιατρό/υπηρεσία υγείας για προληπτικό έλεγχο.
∆εν είναι όµως και λίγοι οι πολίτες που δήλωσαν ότι δεν έκαναν χρήση υπηρεσιών υγείας τον τελευταίο χρόνο λόγω κόστους και το ποσοστό αυτό φτάνει το 22% και µε την αναγωγή στον γενικό πληθυσµό της χώρας, το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε 1,9 εκατ. άτοµα. Πολύ µεγάλος αριθµός αν αναλογιστεί κανείς πως ο πληθυσµός της χώρας έχει µειωθεί.
Το 68,2% του συνόλου των ερωτώµενων δηλώνουν ότι κατανάλωσαν φάρµακα τον τελευταίο χρόνο.
Η πολύ µεγάλη πλειοψηφία, το 93,3%, όσων κατανάλωσαν φάρµακα, απευθύνθηκαν σε ιδιωτικά φαρµακεία.
64,4% κατανάλωσαν συνταγογραφούµενα φάρµακα, ενώ 32,6% κατανάλωσαν (και) µη συνταγογραφούµενα φάρµακα.
Σηµαντικό στην έκθεση είναι το γεγονός ότι 1 στους 6, από όσους κατανάλωσαν φάρµακα, δηλώνει ότι αντιµετώπισε εµπόδια στην προµήθεια φαρµάκων.
Εξίσου σηµαντικό είναι το ότι µόνο 3 στους 10, από όσους δηλώνουν ότι γνωρίζουν καλά ποια φάρµακα έχουν στο σπίτι τους, λένε ότι τα ελέγχουν συχνά, δηλαδή τουλάχιστον µια φορά τον µήνα. Αυτό δείχνει αφενός την ευκολία προµήθειας φαρµάκων αλλά παράλληλα και την επικινδυνότητα καθώς πολλά φάρµακα µπορεί να έχουν λήξει αλλά πάραυτα να καταναλώνονται είτε από απροσεξία αλλά και µεγάλη αδιαφορία. Χρειάζεται λοιπόν πολύ µεγάλη προσοχή και στα ληγµένα φάρµακα και αυτό φαίνεται και από τα αποτελέσµατα της έρευνας, καθώς 1 στους 2 δηλώνουν ότι βρήκαν ληγµένα φάρµακα στο σπίτι τους την τελευταία φορά που έλεγξαν. Απαντούν δε ότι κατά µέσο όρο βρήκαν 2,9 κουτιά µε ληγµένα φάρµακα. 1 στους 5 από αυτούς, µάλιστα, δηλώνουν ότι βρήκαν περισσότερα από 4 κουτιά.
Απόρριψη – δωρεά φαρµάκων
Ένα άλλο σοβαρό θέµα αφορά την απόρριψη των ληγµένων φαρµάκων και την περιβαλλοντική ρύπανση. Περισσότεροι από τους µισούς, το 55,1%, δηλώνουν ότι πετούν τα ληγµένα φάρµακα στα σκουπίδια, ενώ 37,8% δηλώνουν ότι τα επιστρέφουν στα φαρµακεία.
Η έρευνα εστιάζει και στην σηµαντικότητα των κοινωνικών φαρµακείων. Όµως εδώ τα νέα είναι και πάλι αποθαρρυντικά. Έτσι λοιπόν 7 στους 10 δηλώνουν ότι δεν δώρισαν µη ληγµένα φάρµακα τον τελευταίο χρόνο. Οι περισσότεροι από αυτούς δηλώνουν ότι δεν δώρισαν φάρµακα επειδή δεν τους περίσσεψαν, όµως, 1 στους 5 δηλώνει ότι δεν γνώριζε πού να τα δωρίσει.
Αυτό το τελευταίο στοιχείο δεν αφορά την ίδια την πληροφόρηση για το που µπορεί να δωρίσει κανείς φάρµακα, µια πληροφόρηση που υπάρχει τουλάχιστον στο διαδίκτυο στο οποίο έχουν πρόσβαση οι πάντες, αλλά την αδιαφορία στην απόκτηση της πληροφορίας και το θέµα είναι πολύ σηµαντικό µιας και πολλοί άνθρωποι που δεν έχουν τα προς το ζην, έχουν µεγάλη ανάγκη από φάρµακα.
1 στους 4 και κυρίως οι γυναίκες, πάντως δηλώνουν ότι έχουν δωρίσει φάρµακα τον τελευταίο χρόνο. Μάλιστα, κατά µέσο όρο δώρισαν 5,6 κουτιά µη ληγµένων φαρµάκων.
Από όσους δώρισαν φάρµακα, 1 στους 2 δηλώνει ότι τα έδωσε σε ιδιωτικό φαρµακείο, 2 στους 7 σε κοινωνικό φαρµακείο, 1 στους 5 σε άλλη δοµή (π.χ. σε ΜΚΟ ή στα ΚΑΠΗ) και 1 στους 20 σε ειδική εκδήλωση που διοργανώθηκε γι’ αυτό τον σκοπό.
Μόνο 4 στους 10 δηλώνουν ότι γνωρίζουν την ύπαρξη των πράσινων κάδων στα φαρµακεία.
Πολλοί Έλληνες , λόγω κόστους, δεν έχουν πρόσβαση σε φάρµακα που χρειάζονται ενώ, την ίδια ώρα, είναι πιθανό εκατοµµύρια κουτιά να µένουν αχρησιµοποίητα σε πολλά σπίτια.
Η απόρριψη κάποιων φαρµάκων, είτε στα σκουπίδια, και έπειτα στις χωµατερές, είτε στο δίκτυο της αποχέτευσης µπορεί να αποβεί βλαπτική για το περιβάλλον.
Όσο τα αχρησιµοποίητα φάρµακα µένουν στα σπίτια, υπάρχει µεγάλος κίνδυνος να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτά άνθρωποι που δεν πρέπει, όπως παιδιά ή ηλικιωµένοι.
Συµπέρασµα
Οι τελευταίες επισηµάνσεις της έρευνας είναι και οι πιο σηµαντικές και παράλληλα δηλωτικές των διαστάσεων του προβληµάτων είτε της ανεξέλεγκτης φαρµακο-απόρριψης, είτε την ακατάπαυστης φαρµακοληψίας αλλά και την ίδια τους την αχρηστία από την στιγµή που παραµένουν αχρησιµοποίητα στα σπίτια, µε µεγάλο κίνδυνο για τα παιδιά και τους ηλικιωµένους.
Αν µη τι άλλο η έρευνα αυτή µπορεί να λειτουργήσει ως µπούσουλας και οδηγός της λογικής και συνετής χρήσης φαρµάκων που θα έχει ως αποτέλεσµα την καλύτερη και ασφαλέστερη υγεία. Προς την κατεύθυνση αυτή πάντως χρειάζονται περισσότερες καµπάνιες, κυρίως από το υπουργείο Υγείας, τις ενώσεις ασθενών, τα νοσοκοµεία, τις φαρµακοβιοµηχανίες και γενικότερα τους φορείς υγείας.
Σε τελευταία ανάλυση είναι κάτι που αφορά γενικότερα τον γενικό πληθυσµό που δεν έχει εκπαιδευτεί σε πολλούς τοµείς της ζωής και που παραµένει πεισµατικά χωρίς ενηµέρωση, είτε λόγω ευθύνης των ίδιων των πολιτών, είτε του κράτους και των υπηρεσιών του συνολικά.
Γιατί η ορθή διαχείριση των φαρµάκων δεν βελτιώνει µόνο την υγεία αλλά το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής.
