«…Η Ιταλική Κυβέρνησις ζητεί από την Ελληνικήν Κυβέρνησιν όπως δώσει αυθωρεί εις τας στρατιωτικάς αρχάς, τας αναγκαίας διαταγάς ίνα η κατοχή αύτη δυνηθεί να πραγματοποιηθεί κατά ειρηνικόν τρόπον. Εάν τα ιταλικά στρατεύματα ήθελον συναντήσει αντίστασιν, η αντίστασις αυτή θα καμφθεί διά των όπλων και η Ελληνική Κυβέρνησις θα έφερε τας ευθύνας αι οποίαι ήθελον προκύψει εκ τούτου».
«…Κύριε Πρόεδρε έχω εντολή να σας ανακοινώσω ότι εις περίπτωσιν μη αποδοχής των όρων, τους οποίους ανεγνώσατε, τα ιταλικά στρατεύματα θα εισβάλλουν εις την Ελλάδα την έκτην πρωινήν.
Ο Ελλην πρωθυπουργός εσηκώθη:
– Κύριε Πρέσβυ, του είπε, το περιεχόμενον του τελεσιγράφου και ο τρόπος κατά τον οποίον μοι επεδόθη, σημαίνουν κήρυξιν πολέμου εκ μέρους της Ιταλίας.
Ο Γκράτσι διέκοψε:
– Αν δώσητε διαταγήν εις τα στρατεύματά σας να αφήσουν εις τα ιταλικά ελευθέραν την δίοδον…
Ο Ελλην πρωθυπουργός:
– Δεν πρόκειται να δώσω καμμίαν διαταγήν εις τα στρατεύματά μας να αφήσουν εις τα ιταλικά ελευθέραν την δίοδον. Αλλά, προσέξατε!
Και αν ακόμη επρόκειτο να τη δώσω -που δεν θα τη δώσω- η ώρα είναι τρεις και μισή. Πρέπει να ενδυθώ, να κατέβω εις τας Αθήνας, να εξυπνήσω τον Βασιλέα, ο οποίος είναι στο Τατόι, να φέρω τον Υπουργόν των Στρατιωτικών και τον Αρχηγόν του Επιτελείου, οι οποίοι όλοι κοιμούνται, να εξυπνήσω στρατιωτικούς υπαλλήλους, τηλεγραφητάς και να κατορθώσω να φτάσει η απόφασίς μας προ της έκτης πρωινής εις τα προκεχωρημένα φυλάκια των συνόρων μας. Αυτό πρακτικώς είναι αδύνατον.
Σας το λέγω όχι διά να νομίσετε ότι θα έδιδα ποτέ μια τοιούτου είδους διαταγήν, αλλά διά να εννοήσετε ότι γνωρίζω ότι η Ιταλία, μη καταλειπούσα ουδεμίαν εκλογήν μεταξύ συρράξεως και ειρήνης, κηρύσσει εις την Ελλάδα τον πόλεμον.
Και δίδων εις τον Γκράτσι να εννοήση ότι η συνέντευξις ετελείωσε.
Alors, C’ est la guerre!
Λοιπόν, αυτό είναι πόλεμος».
Αυτή είναι η ιστορική φράση που είπε ο Ιωάννης Μεταξάς στον Εμμανουέλε Γκράτσι, σε απάντηση του ιταλικού τελεσιγράφου. Οι δύο άνδρες μίλησαν, εκείνο το ξημέρωμα, στα γαλλικά, τη γλώσσα της διπλωματίας. Καμμία άλλη κουβέντα δεν ειπώθηκε μεταξύ τους. Ο Γκράτσι υποκλίθηκε και, χωρίς καμμία χειραψία να δοθεί, αποχώρησε.
Αξίζει, όμως, να δούμε πώς περιγράφει εκείνη την ιστορική συνάντηση ένας από τους δύο πρωταγωνιστές της: Ο Ιταλός πρεσβευτής.
«…Το κουδούνισμα ξύπνησε τον ίδιο τον Μεταξά, ο οποίος έκαμε την εμφάνισή του σε μια μικρή πόρτα υπηρεσίας και αναγνωρίζοντάς με διέταξε τον φρουρό να με αφήσει να περάσω. Οι δύο συνοδοί μου έμειναν στον δρόμο περιμένοντάς με, έξω από την καγκελόπορτα. Ο Μεταξάς είχε φορέσει μια σκούρη μάλλινη ρόμπα, από τον γιακά της οποίας φαινόταν ένα μετριότατο βαμβακερό νυχτικό. Μου έσφιξε το χέρι, με έβαλε μέσα και με άφησε να περάσω σε ένα μικρό σαλόνι… Μόλις καθίσαμε… του έδωσα το κείμενο. Ο Μεταξάς άρχισε να το διαβάζει. Τα χέρια που κρατούσαν το χαρτί έτρεμαν ελαφρά και μέσα από τα γυαλιά του έβλεπα τα μάτια να βουρκώνουν…
Οταν τελείωσε την ανάγνωση, με κοίταξε κατά πρόσωπο και μου είπε με φωνή λυπημένη, αλλά σταθερή:
“Αlors, C’ est la Guerre”».
Επίμετρο: Αντιγραφή των συγκλονιστικών στιγμών της παράδοσης του τελεσίγραφου στον Ελληνα πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά.
Πρόσφατο αφιέρωμα (Εκδόσεις Μίλητος) στο έπος του 1940 – 41.
