Αλβανία Τσάμηδες

Με τη Συνθήκη των Παρισίων (10/2/1947) επισημοποιήθηκε η Αλβανία ως ανεξάρτητο κράτος. Στη συμφωνία, τίποτα δεν αναφέρεται για την επίλυση του Βορειοηπειρωτικού, για τις κατοικημένες περιοχές από Eλληνες της Β. Ηπείρου, ούτε έγινε νύξη για τις εγκαταληφθείσες περιουσίες από τους Τσάμηδες στη Θεσπρωτία, που δεσμεύθηκαν από την ελληνική πολιτεία. Το Αλβανικό κράτος δημιουργήθηκε για ν’ ανασχεθεί η κάθοδος των Σλάβων στο Ιόνιο και τη Μεσόγειο, τα δε σύνορά της στα οποία περιελήφθη και τμήμα της Β. Ηπείρου, είχαν καθοριστεί με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (13-12-13). Πρόκειται για ενέργεια μονομερούς θεώρησης των τότε Μ. Δυνάμεων της Ευρώπης, χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ, της Σερβίας και της Ελλάδος, της οποίας οι ελληνόφωνες περιοχές (Αργυρόκαστρο, Δέλβινο, κ.ά.) έμειναν έξω της ελληνικής επικράτειας. Ο Γερμανός διπλωμάτης Λιτόφσκι γράφει στ’ απομνημονεύματά του: «Εις το μεγαλύτερο μέρος της Αλβανίας ο πολιτισμός είναι ελληνικής προελεύσεως. Εις το νότιο τμήμα της χώρας οι πόλεις είναι απολύτως ελληνικαί. Η προσάρτησις, λοιπόν, των κατοίκων κατά το πλείστον ορθοδόξων παρά μουσουλμάνων εις την Ελλάδα, θα ήτο καλυτέρα και φυσικοτέρα λύσις». Τώρα που επιβεβαιώνεται ότι προετοιμάζονται στα Βαλκάνια αναδιατάξεις συμμαχιών, να οδηγηθεί η περιοχή σε αλλαγή συνόρων, αναζωπυρώθηκε και το θέμα των Τσάμηδων. Στην αλβανική πολιτική σκηνή, οι Τσάμηδες έχουν ισχυροποιηθεί, δημιουργώντας οργανώσεις με αλυτρωτικές αντιλήψεις και απαιτήσεις σε βάρος της Ελλάδας, υποστηριζόμενες απ’ τις Αλβανικές κυβερνήσεις και την Τουρκία, που υποθάλπει τέτοιες ενέργειες. Η λέξη Τσάμης έχει γεωγραφική προέλευση στην περιοχή της Θεσπρωτίας απ’ το όνομα του ποταμού Θύαμις, σήμερα Καλαμάς. Με την παραφθορά Θυάμης, Τσιάμης, έγινε Τσάμης, δηλαδή κάτοικος κοντά στον Θύαμι και Θυαμυρία, Τσιαμυρία, Τσαμουριά. Οι Τσάμηδες στον Ελληνοαλβανικό πόλεμο του ’40 χτυπούσαν τους φαντάρους πισώπλατα, στη δε κατοχή τάχθηκαν με τους κατακτητές. Πρόδωσαν, λεηλάτησαν τη Θεσπρωτία, σκότωσαν και με την αποχώρηση των Γερμανών εγκατέλειψαν την Ελλάδα περίπου 16.000, φοβούμενοι την ελληνική δικαιοσύνη. Το δικαστήριο δοσιλόγων Ιωαννίνων με την υπ’ αριθμ. 344/23-4-45 απόφασή του καταδίκασε 1930 περίπου Τσάμηδες ερήμην ως εγκληματίες πολέμου, ενώ με νόμο 27891/54 δεσμεύτηκαν οι περιουσίες των, άλλες των οποίων δόθηκαν στα θύματα της θηριωδίας των και άλλες εκποιήθηκαν, με μεταγενέστερο δε νόμο στερήθηκαν της ελληνικής ιθαγένειας. Σήμερα έχουν ιδρύσει κόμμα τον “Σύνδεσμο Τσαμουριάς” και επηρεάζουν τις αλβανικές κυβερνήσεις. Τον Φεβρουάριο 2016 προσέφυγαν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ζητώντας, εκτός από οικονομικές αποζημιώσεις, να τους παραχωρηθούν και εδάφη στην Ηγουμενίτσα, στην Πάργα και αλλού. Το ζήτημα των Τσάμηδων παραμένει ως άλυτο θέμα αλυτρωτισμού των Αλβανών, που δηλητηριάζει τις σχέσεις των δύο χωρών. Η προσφυγή που έγινε την 12/2/16 θεωρείται ανεπίδεκτη, όπως υποστηρίζουν οι νομικοί, χωρίς κανένα θετικό αποτέλεσμα, διότι αυτό το δικαστήριο δεν δικάζει πράξεις που έγιναν πριν την 1η Ιουλίου 2002. Τα γεγονότα στην Κλεισούρα με τις περιουσίες των ομογενών και στις Βουλιαράτες ένα χρόνο μετά τη δολοφονία του Κωνσταντίνου Κατσίφα δεν προοιωνίζουν εξομάλυνση των σχέσεων των δύο χωρών σε διπλωματικό επίπεδο.