Κανείς αυτή τη συγκυρία ούτε και ο ΟΗΕ, που διοργανώνει την άτυπη διάσκεψη “5+1” στη Γενεύη την εβδομάδα των Παθών στις 27 Απριλίου, δεν προσδοκά, ότι πρόκειται να ‘χει κάποιο θετικό αποτέλεσμα. Το σκηνικό είναι δυσoίωνο. Πρόκειται για τη διερεύνηση συγκλήσεων μεταξύ των εμπλεκομένων σε αποδεκτές λύσεις του Κυπριακού μετά την αποτυχία του Κράν Μοντανά. Σ’ αυτήν θα συμμετάσχουν οι πέντε, δηλαδή Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις Αγγλία, Τουρκία, Ελλάδα και ο ΟΗΕ.
Από το 1975 με τα ψηφίσματα του Σ.Α. του ΟΗΕ εξασφαλίζεται η εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου. Όμως η Άγκυρα στις διαδικασίες, που λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο του ΟΗΕ επιδιώκει, ματαίως, την αναζήτηση “προθύμων” ν’ αναγνωρίσουν τα κατεχόμενα ως ανεξάρτητο κράτος. Μισόν αιώνα συζητούν και δεν έχει αλλάξει τίποτα.
Ας μην αναφερθούμε στο Σχέδιο Ανάν, που προκάλεσε το δημοψήφισμα στους Ελληνοκύπριους, στο οποίον παρά τις προσπάθειες να πεισθεί η ελληνική κυβέρνηση υπέρ του “Ναι” ο Κυπριακός λαός ψήφισε “όχι”, και ας έρθουμε στο Κράν Μοντανά το 2017. Εκεί θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε διζωνική Ομοσπονδία. Τώρα οι Τούρκοι το αποκλείουν και ομιλούν για διαχωρισμό σε δύο κράτη, το Τουρκοκυπριακό στη Βόρεια Κύπρο και το Ελληνοκυπριακό στη Νότια. Επίσης δεν δέχονται στην Πενταμερή υπό την αιγίδα του ΟΗΕ την παρουσία της Ε.Ε.
Πριν 4 χρόνια η Τουρκία δεν ήταν όπως σήμερα στις σχέσεις της με κράτη του εξωτερικού, αλλά και στο εσωτερικό με την αντιπολίτευση. Δεν υπήρχε το Τουρκολιβυκό σύμφωνο, οι περιπέτειες της στη Συρία, ο Καύκασος, το Ουκρανικό, οι αντιδράσεις της στις ΗΠΑ με κύριο αφήγημα τους S400 και τα F-35, η αναγνώριση από τον Μπάιντεν της Γενοκτονίας των Αρμενίων, η Ε.Ε. να μην δέχεται τη δημιουργία δύο κρατών στην Κύπρο και τέλος η Μεγ. Βρετανία μετά το “Brexit” να μην δεσμεύεται να είναι αλληλεγγύα με την Κομισιόν για την Κύπρο.
Εχει καθορισθεί κοινή γραμμή Ελλάδος και Κύπρου, να βρεθεί μια λύση στο πλαίσιο, των αποφάσεων του ΣΑ του ΟΗΕ μέσα από μια διζωνική Ομοσπονδία με μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή εκπροσώπηση. Φυσικά και με αποχώρηση των στρατών κατοχής και την κατάργηση του θεσμού των τριών εγγυητριών δυνάμεων. Ποια η διαφορά του Σχεδίου Ανάν με την προωθούμενη σήμερα λύση; Ας απαντήσουν παράγοντες που συνετέλεσαν ν’ απορριφθεί.
Η Πενταμερής γίνεται σε μια συγκυρία όπου η Τουρκία πρωταγωνιστεί σε κρίσιμη φάση ανταγωνισμών στην Αν. Μεσόγειο. Αν στη Γενεύη η εβδομάδα των παθών παγιωθεί και δεν επιτευχθεί λύση Διζωνικής Ομοσπονδίας, θα επιδιώξουν οι Τούρκοι να διαμορφωθούν τα κατεχόμενα σε ένα τύπο “Τουρκικού Νομού” αντί του δεύτερου κράτους. Αυτό ευνοεί τις προϋποθέσεις ρήγματος στο νησί, που δημιουργεί την προώθηση διχοτόμισης. Η “υψηλή εποπτεία” στα κατεχόμενα δεν είναι όπως επιθυμεί ο Ερντογάν, διότι η Τουρκοκυπριακή ηγεσία δεν θέλει να είναι εξαρτημένη, καθ’ όσον υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Τούτο ο νεοσουλτάνος δεν το επιτρέπει. Στην άτυπη, λοιπόν, πενταμερή θα διαπραγματευθεί αυτή τη λύση και αν αποτύχει, θα προκαλέσει νέο αδιέξοδο, μη διευκολύνοντας τον διεθνή παράγοντα να ξεκαθαρίσει το Κυπριακό.
Ευθύνες για το κυπριακό τέλμα έχουν οι Μεγάλες Δυνάμεις οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι, που πρέπει ν’ αποφασίσουν να ζήσουν μαζί, όπως και η Ε.Ε. που πίστεψε ότι με την ένταξη της Κύπρου θα λυνόταν και το πρόβλημά της, αλλά και Ελληνας πρωθυπουργός που δέχθηκε τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας στην Ε.Ε. χωρίς ανταλλάγματα.
