Aμμος στο στόμα

Η γυναίκα κουτσαίνει. Δυσκολεύτηκε να κατεβεί από το βαγόνι, στρίβοντας αδέξια με άξονα το γερό της πόδι. Ένας ώριμος άντρας, κομψός, με ευγενικό χαμόγελο στα χείλη, αναμφίβολα γοητευμένος από τα πελώρια μαύρα μάτια και το σκεπτικό και θεληματικό προφίλ, βοήθησε το ελαφρό της σώμα να πατήσει στην τσιμεντένια αποβάθρα. Η γυναίκα τον ευχαρίστησε μ’ ένα ψέλλισμα και μια ελαφριά κίνηση του κεφαλιού.
Μία επιχειρησιακή ομάδα Βάσκων αυτονομιστών ανατινάζει ένα υπό ανέγερση ξενοδοχείο στη νοτιοδυτική Γαλλία, στη συμπλοκή με την αστυνομία ένα από τα μέλη της ομάδας τραυματίζεται, η Εμίλια τον φυγαδεύει αρχικά στο Μπορντό με στόχο να περάσουν στην ισπανική πλευρά της Χώρας των Βάσκων, ώστε να του παρασχεθεί ιατρική φροντίδα κρυφά από τις αρχές. Ταυτόχρονα, ο Άνχελ Ματάνθας, κυνηγός κεφαλών, στην υπηρεσία της ισπανικής κυβέρνησης, βρίσκεται στο κατόπι των αυτονομιστών.
Με λίγα λόγια, και χωρίς λεπτομέρειες που θα κατέστρεφαν την αναγνωστική έκπληξη του αναγνώστη, αυτή είναι η υπόθεση του μυθιστορήματος Άμμος στο στόμα του Ερβέ Λε Κορ. Με βάση την περιγραφή της ιστορίας, κάποιος θα περίμενε είτε ένα μυθιστόρημα καταιγιστικής δράσης είτε ένα πολιτικά στρατευμένο μυθιστόρημα, στο οποίο ο συγγραφέας θα έπαιρνε θέση υπέρ ή κατά της αυτονομιστικής δράσης των Βάσκων. Όμως ο Λε Κορ δεν μοιάζει να επιθυμεί κάτι τέτοιο, ή τουλάχιστον δεν αποτυπώνεται κάποια τέτοια πρόθεση στις σελίδες του μυθιστορήματός του. Και συνήθως προκύπτει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον λογοτεχνικό υβρίδιο όταν η συγγραφή ενός μυθιστορήματος πατάει στις αρχές κάποιου είδους, στο κατασκοπευτικό ή στο πολιτικό θρίλερ στην προκειμένη περίπτωση, όμως ο συγγραφέας του δοκιμάζει, και ενίοτε πετυχαίνει, να ξεφύγει από τα όρια του συγκεκριμένου είδους και να διερευνήσει με αυτόν τον τρόπο νέα εδάφη.
Μέσα από το Άμμος στο στόμα, μυθιστόρημα που διαβάζεται αχόρταγα και με ένταση, ο Λε Κορ επιτυγχάνει να αναδείξει και παράπλευρες πτυχές στην κεντρική του ιστορία, όπως για παράδειγμα το τίμημα της αλληλεγγύης, τίμημα που όμως δεν ηρωοποιείται ούτε και καθαγιάζεται. Η όποια ταύτιση με τους ήρωες, είτε από τη μία, είτε από την άλλη πλευρά, δεν είναι άμεση, παρά έμμεση και σε ένα δεύτερο επίπεδο, και αυτό είναι μία ξεκάθαρη επιτυχία του γεννημένου στο Μπορντό συγγραφέα. Για να δώσω ένα παράδειγμα επ’ αυτού, η έμμεση ταύτιση με την ηρωίδα θα μπορούσε να προέλθει από το ερώτημα: εσύ μέχρι πού θα έφτανες για να βοηθήσεις έναν σύντροφο, όχι άμεσα, δηλαδή έναν αυτονομιστή σύντροφο στον αγώνα για αυτονομία, αλλά έναν σύντροφο που έχει την ανάγκη σου και εσύ θα πρέπει να ρισκάρεις κάποια πράγματα;
Το φυσικό τοπίο και οι ακραίες καιρικές συνθήκες συμβάλλουν στην ατμόσφαιρα, ένα πέπλο ομίχλης και καταχνιάς μοιάζει να καλύπτει την ιστορία. Η γλώσσα είναι αρκετά απλή και λακωνική σε περιγραφές και λεπτομέρειες, με αποτέλεσμα το μυθιστόρημα να είναι αρκετά σφιχτό και συμπαγές, μια τραχιά επιφάνεια που συντελεί στην άβολη, λόγω και της ιστορίας, αναγνωστική διαδικασία.
Ενδιαφέρον μυθιστόρημα, ειλικρινών προθέσεων -με πολιτικές προεκτάσεις-, το Άμμος στο στόμα είναι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της καλής και χαμηλών τόνων σχολής του γαλλικού νουάρ μυθιστορήματος.