Από πού φυσά σήμερα; Ήταν μια συνηθισμένη ερώτηση όταν έπαιζα με παιδιά το Παιχνίδι του Μεσοκαλόκαιρου στη Σούδα.
O λόγος που έβαζα αυτή την ερώτηση είναι ότι η έννοια και η δεξιότητα του προσανατολισμού οφείλει να είναι από τα πρώτα που διδάσκουμε σε ένα παιδί; Το κάνουμε;
Μάλλον όχι.
Ένα μήνα πριν την έναρξη του σχολικού έτους πολλά παιδιά είναι ακόμη κολλημένα σε οθόνες, χαμένα στις διαστάσεις τους.
Η εξάσκηση στη δεξιότητα της χωρικής αντίληψης οφείλει να είναι έντονη και συνεχής για να αναπτυχθεί και να ριζώσει σε δύο σημεία στον εγκέφαλο μας. Ο λόγος είναι σοβαρός. Ο προσανατολισμός είναι ίσως η πρώτη δεξιότητα που χάνουν οι ηλικιωμένοι –και ελάχιστοι έφηβοι- που πάσχουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Στο εξωτερικό έχουν αρχίσει να παίρνουν τα μέτρα τους. Ηλικιωμένοι οδηγοί εκπαιδεύονται σε σχετικά σεμινάρια που τα πληρώνουν οι ασφαλιστικές εταιρείες. Βρετανοί έφηβοι συμμετέχουν δωρεάν σε πολύωρες δράσεις που περιλαμβάνουν εργασίες στο ύπαιθρο.
Στο σημερινό σημείωμα παραθέτω πρόσφατα ευρήματα σχετικά με τη λειτουργία του προσανατολισμού στον εγκέφαλο μας. Επίσης, πληροφορίες για ένα παιχνίδι προσανατολισμού που οργανώνω στα πλαίσια της θερινής εκστρατείας της Παιδικής Βιβλιοθήκης. Τέλος, αφηγούμαι μια ναυτική ιστορία λάθους προσανατολισμού.
Οι θαυμαστοί μηχανισμοί
Προ ημερών, φίλη ευσυνείδητη γιαγιά μου ζήτησε να παροτρύνω τα εγγόνια της να αφήσουν τις οθόνες και να βγουν έξω. Διαπίστωσα ότι η συμπεριφορά των νεαρών ήταν απόλυτα φυσιολογική. Κι αυτό γιατί υπάρχει έλλειψη δωρεάν δραστηριοτήτων για παιδιά και εφήβους σε γειτονιές μας. Τι κάνουν λοιπόν; Η πλειοψηφία τους κολλά στις οθόνες και η μειοψηφία στην ανάγνωση βιβλίων.
Στον αντίποδα, τυχερά είναι όσα παιδιά περπατήσουν, εξερευνήσουν κι ανακαλύψουν τις πόλεις ή την ύπαιθρο του Νομού μας.
Οι μηχανισμοί που ενεργοποιούνται στον εγκέφαλο μας όταν προσπαθούμε να προσανατολιστούμε σε μη γνωστή περιοχή προκαλούν τον θαυμασμό των νεύρο-επιστημόνων. Ένας μηχανισμός καταγράφει τις κινήσεις μας κάθε λίγα μέτρα, άλλοι την κατεύθυνση και την ταχύτητα μας, τα στοιχεία στο περιβάλλον και φυσικά τα αισθήματα μας. Αποτέλεσμα αυτής της συνεχούς πολλαπλής καταγραφής είναι να αναπτύσσουμε τη χωρική μας δεξιότητα. Τα οφέλη μας είναι πολλά.
Σαν περιπατητές, επιλέγουμε τη συντομότερη, την ασφαλέστερη διαδρομή κι αυτή που τις λιγότερες υψομετρικές διαφορές -ανηφόρες, κατηφόρες- για να μην κουραζόμαστε.
Επίσης, γινόμαστε καλύτεροι οδηγοί, υπολογίζουμε χρόνους, αποστάσεις και διαστάσεις με περισσότερη ακρίβεια.
Γι αυτό αμολήστε τα παιδιά σας, χωρίς να τα αφήνετε από τα μάτια σας
Στη Βιβλιοθήκη του Κήπου
Η φετινή καλοκαιρινή εκστρατεία των Παιδικών Βιβλιοθηκών έχει θέμα ‘Περιπέτειες από σημείο σε σημείο.’
Ένα παιχνίδι-δράσης διάρκειας 1,5 ώρας για παιδιά 8-12 ετών θα υλοποιήσω την Τρίτη 22 Αυγούστου στη Βιβλιοθήκη του Κήπου.
Στην αρχή, τα παιδιά θα εξοικειωθούν με τα σημεία του ορίζοντα και τους ανέμους. Μετά θα ανακαλύψουν τα μυστικά ενός ναυτικού χάρτη και θα μάθουν πώς να βρίσκουν το Βορρά με ένα περίεργο τρόπο. Τέλος, θα παίξουμε ένα παιχνίδι προσανατολισμού έξω από την Βιβλιοθήκη.
Και φέτος η καλοκαιρινή εκστρατεία συντονίζεται από την Εθνική Βιβλιοθήκη, υλοποιείται από όλες τις παιδικές βιβλιοθήκες και υποστηρίζεται από το ίδρυμα Future Library του Ιδρύματος Νιάρχου.
Bonny pilot
Ας δούμε, μια αυθεντική ιστορία λάθος προσανατολισμού. Πάνε αρκετές δεκαετίες πίσω. Ο σταθμός των πλοηγών Bonny είναι στη Νότια ακτή του τεράστιου Δέλτα του Νίγηρα, στις εκβολές που οδηγούν στο λιμάνι Port Harcourt. Ο γράφων, εικοσάχρονος τότε, ήταν ανθυποπλοίαρχος σε ένα Ελληνικό φορτηγό πλοίο που κατέβαινε το ποτάμι. Πλησιάζοντας τις εκβολές, ακούσαμε, στο ραδιοτηλέφωνο, ένα Ελληνικό πλοίο να προσπαθεί να επικοινωνήσει με τον πλοηγικό σταθμό Bonny. Όταν φθάσαμε στις εκβολές, στο Bonny, το πλοίο δεν φαινόταν ούτε στο ραντάρ. Καταλάβαμε ότι ήταν κάπου στη Δυτική ακτή του Δέλτα 90-100 μίλια μακριά.
Μιλήσαμε στο ραδιοτηλέφωνο, τους καθοδηγήσαμε και μερικές ώρες αργότερα οι πορείες μας διασταυρώθηκαν. Οι συριγμοί και οι ευχαριστίες τους αμέτρητες.
Τι είχε συμβεί; Ο προσανατολισμός στις ακτές των τροπικών ήταν πάντα δύσκολος. Οι λόγοι πολλοί. Ομοιόμορφα δάση έφταναν μέχρι την ακτή, πυκνά σύννεφα, βροχές, έλλειψη αναγνωριστικών σημείων και ράδιο-βοηθημάτων. Προσθέσετε και την έλλειψη πείρας στην ναυσιπλοΐα στα τροπικά. Κι αν σκεφθήκατε το GPS, αυτό εφευρέθηκε δεκαετίες αργότερα.
Συμπερασματικά
Οι λόγοι για να αμολήσετε τα παιδιά σας στην πόλη και στην ύπαιθρο είναι πολλοί:
• Βελτιώνουν τη δεξιότητα της χωρικής αντίληψης και γίνονται καλύτεροι παίχτες σε ομαδικά αγωνίσματα ή αθλητές.
• Κερδίζουν χρόνο και κόπο στις μετακινήσεις τους.
• Γίνονται χρήσιμοι σε όσους τους ζητήσουν πληροφορίες.
• Προσανατολίζονται εύκολα σε άγνωστα μέρη.
• Τέλος, γίνονται αυτόνομοι και αυτοτελείς σε κάθε έργο.
• Πτυχ.Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στην Δια Βίου Μάθηση, συγγραφέας ‘Μαθαίνω εύκολα’ , ‘Θυμάμαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσματικά’.
• Μέλος Γ.Σ. Ελληνικής Επιτροπής UNICEF.
• Επικοινωνία: polygnosi@otenet.gr
facebook polygnosi
