1.- ΟΤΙ το ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε, στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και αρχές του ‘80, μια δεξαμενή υποδοχής πολλών ασυνάρτητων ρευμάτων-«αφήστε όλα τα λουλούδια να ανθίσουν»!, το σύνθημα- είναι κάτι πολύ γνωστό. Με χαλαρό ή σχεδόν ανύπαρκτο έλεγχο των εισερχομένων σ’ αυτό, αφού ήταν ένα «ξέσπασμα», όπως λεγόταν, δημοκρατικότητας και κοινωνικής μετάλλαξης!
«ΑΝΘΙΣΑΝ» σχεδόν όλα τα ρεύματα, γιατί είχαν ως κοινή συνισταμένη τους την «απαλλαγή» από την «επάρατο δεξιά». Κοινός πόθος του λαού και κοινός παρονομαστής των «συνιστωσών» του ΠΑΣΟΚ που πλαισίωναν τον Αντρέα, ήταν η συντριβή της δεξιάς στις εκλογές: μια δεξιά που στη συνείδηση των πολιτών είχε ταυτιστεί με παρακρατικές οργανώσεις, απηνείς διώξεις αντιφρονούντων, εξορίες, οργανωμένες δολοφονίες, διαχωρισμό της κοινωνίας σε προνομιούχους και μη. Αυτά δεν λησμονούνται…
Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι το ΠΑΣΟΚ κατάφερε να αμβλύνει τις ανισότητες που υπήρχαν σε βασικούς τομείς όπως η παιδεία, η υγεία, η οικονομία, δημιουργώντας μια σταθερή μεσαία κοινωνική τάξη που υπήρξε ο στυλοβάτης του κόμματος για πολλές δεκαετίες. Δεν κατάφερε να τιθασσεύσει την οικονομία, ούτε να επιβάλλει τον αυτοέλεγχο στη δημόσια διοίκηση, κάτι που πληρώνουμε ακριβά σήμερα.
2.- ΠΩΣ όμως χειριζόταν ο Αντρέας αυτό το πλήθος ετερόκλητων ιδεολογιών, κινημάτων και τάσεων; Μας το λέει, μεταξύ πολλών άλλων, ο Παρασκευάς Αυγερινός (φωτ.), βασικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, στο βιβλίο του “Η αλλαγή τελείωσε νωρίς” (εκδ. Εστίας, Αθήνα, 2013):
«…Χειριζόταν τέλεια ο Ανδρέας τις ισορροπίες ανάμεσα στο ριζοσπαστικό και το μετριοπαθές κομμάτι του κινήματος. Άλλωστε αυτές οι διαφορετικές απόψεις δεν είχαν κοινά ιδεολογικά χαρακτηριστικά, τις διατηρούσε και συνυπήρχαν, όπως είπα, η αναφορά όλων στον Αντρέα και η προοπτική της εξουσίας. Η συνύπαρξη όμως τάσεων με διαφορετική πολιτική καταγωγή δημιουργούσε συχνά τριβές και συγκρούσεις, οι οποίες πολλές φορές οδηγούσαν σε αποχωρήσεις. Την εποχή εκείνη ο καθένας μας όριζε τις σχέσεις του με το κίνημα ανάλογα με την πολιτική του καταγωγή. Δεν υπήρχε ένα ΠΑΣΟΚ, ουσιαστικά μοιάζαμε περισσότερο με ανοιχτό πολιτικό χώρο και ήταν συνηθισμένο το φαινόμενο του αυτοπροσδιορισμού, άλλοι να δηλώνουν ανδρεϊκοί, άλλοι κεντρώοι, άλλοι αριστεροί και οι περισσότεροι… αντιδεξιοί. Τις διαδικασίες ταλαιπωρούσαν οι αριστερές κορώνες, άλλοι αναφέρονται με το «κύριε», άλλοι με το «σύντροφε», υπήρχαν οργανώσεις στις οποίες απαγορευόταν το «κύριε» και σε άλλες το «σύντροφε», ενώ στα γραφεία τους συναντούσες φωτογραφίες του Άρη Βελουχιώτη, αλλού του Τσε Γκεβάρα, σε άλλες του Γεωργίου Παπανδρέου, ακόμη και του Ελ. Βενιζέλου. Ιδεολογική Βαβέλ. Ο χαλαρός, έως ανύπαρκτος, έλεγχος των προσερχόμενων στο ΠΑΣΟΚ ήταν δικαιολογημένος από το πνεύμα της εποχής και της μακράς επικυριαρχίας στην πολιτική της δεξιάς. Είχε δημιουργηθεί ένα ισχυρό αντιδεξιό ρεύμα και σαν ρεύμα συμπαρέσυρε και πρόσωπα με λιγότερα προσόντα. Πρέπει να πω πως με την αυτο-οργάνωση χώρεσαν στο ΠΑΣΟΚ τα καλύτερα αλλά και τα χειρότερα πολιτικά πρόσωπα της μεταπολίτευσης…»
ΣΤΕΚΟΜΑΣΤΕ στην τελευταία φράση: «…με την αυτοοργάνωση χώρεσαν όλοι στο ΠΑΣΟΚ, τα καλύτερα αλλά και τα χειρότερα πρόσωπα της μεταπολίτευσης!».
Γι’ αυτό, είχαμε σε όλη τη διαδρομή του ριζικές κοινωνικοπολιτικές ανακατατάξεις, με ευτυχείς μεν στιγμές αλλά και άλλες που απέβησαν καταστροφικές. Τα έχουν αυτά οι «αλλαγές».
