Αναμφίβολα η εικαστική παρουσία του Γιάννη Μαρκαντωνάκη, του οποίου η καλλιτεχνική εμβέλεια έχει προ πολλού -και δικαίως- υπερβεί τα τοπικά πλαίσια, περιποιεί τιμή στα Χανιά και την Κρήτη.
Αυτές τις μέρες, στον υποβλητικό Χώρο Τέχνης Χανίων, ο εικαστικός και Δάσκαλος παρουσιάζει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα σύνθεση έργων του, που προσκαλούν τον επισκέπτη να ταξιδέψει, με όχημα τη φαντασία, στον ορίζοντα του πιθανού που καθίσταται απίθανο και αντιστρόφως. Η Μυθολογία συναντά την έμπνευση ενός καλλιτέχνη ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένου και “διαβασμένου” σε ζητήματα φιλοσοφίας και κοινωνικού προβληματισμού. Η ΄ποιητική φιλοσοφία, μάλιστα, συνοδεύει, μέσα από στίχους σπουδαίων ποιητών, τα έργα στο σύνολό τους.
Η έκθεση περιλαμβάνει έργα τριδιάστατα (γλυπτά), καθώς επίσης ενότητες ζωγραφικές που διατυπώνουν και διατρανώνουν μήνυμα κατά του πολέμου. Κάποια από τα γλυπτά έργα αξιοποιούν με μοναδικό τρόπο υλικά από τη φύση σε συνδυασμό με ανακυκλώσιμα υλικά. Αξίζει να επισημανθούν, πέραν των άλλων, τα περιβαλλοντικά μηνύματα αυτής της τεχνικής, την οποία έχει διδάξει επί πολλά έτη ο καλλιτέχνης σε σχετικά προγράμματα.
Η σουρεαλιστική δομή της εικαστικής έκφρασης του Γιάννη Μαρκαντωνάκη αφήνει αλώβητη την πλαστικότητα των δυνατοτήτων. Έτσι, καθώς στα έργα ζωγραφικής οι μοναχικοί “Δαίμονες” (απεικονισμένοι ως όντα με κεφαλή ζώου και ανθρώπινο σώμα ή ως όντα με κέρατα και φτερά νυχτερίδας) εκ πρώτης όψεως φαίνονται έτοιμοι να διεκπεραιώσουν ή να έχουν μόλις περαιώσει ένα αιματηρό έργο, την ίδια στιγμή μοιάζει να βρίσκονται σε κατάσταση απορίας, αμηχανίας, αταξίας και σύγχυσης. Κάποιοι από αυτούς κρατούν στα χέρια τους πριόνι, άλλοι σπαθί ή ρόπαλο. Σε κάθε περίπτωση η έκφρασή τους αντιστοιχεί σε απώτερα ανθρωποειδή, παραδομένα στην κυριαρχία ισχυρών ορμέμφυτων. Ο περιβάλλων χώρος (φόντο) σε αυτά τα έγχρωμα ζωγραφικά έργα φαίνεται αχανής και απόλυτα άδειος. Μια ανάγνωση θα μπορούσε να τείνει στην άποψη ότι αυτές οι εικόνες αποτυπώνουν το χάος από το οποίο προήλθαμε. Μια άλλη ανάγνωση-και πιο πιθανή- είναι ότι αποτυπώνουν το χάος και την παλινδρόμηση η οποία περιμένει την ανθρωπότητα και τον πλανήτη, μέσα από ακατάσχετες αλληλοκαταστροφικές συμπεριφορές, με πρώτη και κύρια τον πόλεμο. Άλλωστε και οι γλυπτές συνθέσεις αυτό μαρτυρούν, καθώς τα βαριά μεταλλικά στοιχεία πάνω στο ξύλο υπονοούν εμπόλεμες διαδρομές της ανθρωπότητας. Ανάμεσα στα εκθέματα υπάρχει και το αποτύπωμα της μορφής του καλλιτέχνη, του οποίου η σκέψη διαβαίνει ανάμεσα σε πνευματικές δενδροστοιχίες σημαντικών εκπροσώπων της ευρωπαϊκής διανόησης. Πολλά από τα γλυπτά είναι επιζωγραφισμένα σε χρώμα φθορίζον μπλε, κάτι που επιτείνει το “ψυχρό” στοιχείο (μέταλλο-όπλα-πολεμικές μηχανές) το οποίο αναδύεται από την ενότητα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα μικρότερα σε μέγεθος έργα, “Δαίμονες” ζωγραφισμένοι σε φύλλα επιτραπέζιου ημερολογίου, με διακριτά χαρακτηριστικά καθένας τους.
Οι μορφές και οι καταστάσεις που απεικονίζονται στην έκθεση σαφώς παραπέμπουν σε χαώδη σκηνικά. Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι έχουν έντονα προφητική χροιά, ενώ συναντούν ανέκφραστους -αλλά εύλογους-φόβους που κατατρύχουν τον άνθρωπο κάθε εποχής, ιδιαίτερα μάλιστα του Σήμερα, ο οποίος διαρκώς βρίσκεται εκτεθειμένος στην παράνοια “Δαιμόνων” της οπλικής ισχύος.
Εξ ίσου ενδιαφέρουσα είναι και η μικρότερη σε έκταση ενότητα έργων ζωγραφικής, στα οποία τα όντα του Χάους μοιάζει να έχουν χάσει την επικινδυνότητά τους και η έκφραση της μορφής τους είναι αρκετά ηπιότερη. Στα έργα αυτά αποτυπώνεται κάποια προσδοκία για την ελπίδα που αναμένεται να φωτίσει το στερέωμα, καθώς οι οπλές από τα πόδια ενός από τους “Δαίμονες” μοιάζει να έχουν ήδη εξαερωθεί.
