Καθημερινή, 19.02.2017
Mε έκπληξη διαβάσαμε στο φύλλο της 12ης Φεβρουαρίου της έγκριτης “Καθημερινής” το άρθρο του κ. Χρήστου Γιανναρά. Η καλοπροαίρετη και τεκμηριωμένη κριτική σε συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές ιστορικών προσωπικοτήτων είναι ασφαλώς σεβαστή και αναγκαία στον δημόσιο διάλογο, τον οποίο κατεξοχήν και διαχρονικά υπηρετεί η “Καθημερινή”, με ποιοτικές εκδόσεις και αφιερώματα κύρους.
Ωστόσο, το συγκεκριμένο άρθρο προκαλεί θλίψη και απογοήτευση και κατά τη γνώμη μας προσβάλλει την αισθητική αντίληψη του απαιτητικού αναγνωστικού κοινού της εφημερίδας, καθώς περιέχει βαρύτατες εκφράσεις και ανιστόρητες αναφορές, φθάνει μάλιστα να υιοθετεί, έναν αιώνα αργότερα, την εμπαθή φρασεολογία που χρησιμοποιούσαν στις χειρότερες στιγμές του Εθνικού Διχασμού φανατικά έντυπα του περιθωρίου.
Δεν κρίνουμε σκόπιμο να ασχοληθούμε διεξοδικά με τα ζητήματα που θίγονται στο άρθρο, αλλά θα αναφερθούμε επιγραμματικά σε κάποια σημεία όπου επιχειρείται παραποίηση των ιστορικών γεγονότων. Ο Βενιζέλος όταν εγκατέλειπε την αρχή, έχοντας καταψηφιστεί, πέραν πάσης προσδοκίας μετά τον διπλωματικό θρίαμβο της Συνθήκης των Σεβρών, στις μοιραίες εκλογές του 1920, άφηνε πανίσχυρη την Ελλάδα στη Μικρά Ασία. Είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και ο Ιωάννης Μεταξάς, που μόνο βενιζελικός δεν ήταν, στο ημερολόγιό του είναι κατηγορηματικός για τις τεράστιες ευθύνες και τις εγκληματικές παραλείψεις των βασιλικών κυβερνήσεων, οι οποίες διαδέχθηκαν τον Βενιζέλο και οδήγησαν στην καταστροφή. Επιπλέον, στο άρθρο χρησιμοποιούνται αφορισμοί που δεν αντέχουν στην κριτική. Ο όρος «στυγνός δικτάτωρ», για παράδειγμα, μας φέρνει αυτομάτως στον νου τον Χίτλερ, τον Μουσολίνι, τον Σαντάμ Χουσεΐν και δεκάδες άλλους, ενώ σκοπίμως δεν λαμβάνονται υπόψη οι έκτακτες συνθήκες της εποχής (1917), όταν ολόκληρη η Ευρώπη βρισκόταν σε πολεμικό αναβρασμό και σε εμπόλεμες χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, είχε επιβληθεί στρατιωτικός νόμος.
Οσον αφορά τη διασπορά αγαλμάτων του Βενιζέλου σε ολόκληρη την Ελλάδα, που τόσο ενοχλεί τον αρθρογράφο, αυτή αντικατοπτρίζει την πρόσληψη της ιστορικής διαδρομής και των επιτευγμάτων του από τον ελληνικό λαό. Η τοποθέτησή τους έγινε ύστερα από αποφάσεις, κατά κανόνα ομόφωνες, δημοτικών συμβουλίων, που εκφράζουν το λαϊκό αίσθημα.
Τα ίδια ισχύουν και για αντίστοιχες περιπτώσεις στο εξωτερικό (Ουάσιγκτον, Βελιγράδι κ.ά.), για τις οδούς σε ολόκληρη την Ελλάδα που φέρουν το όνομά του, καθώς και για τον διεθνή αερολιμένα Αθηνών, έπειτα από σχεδόν ομόφωνη συναίνεση του πολιτικού κόσμου και σύμφωνα με τη διεθνώς καθιερωμένη πρακτική να δίνονται τα ονόματα εμβληματικών προσωπικοτήτων σε αεροδρόμια.
Στις μέρες μας, το παράδειγμα του Βενιζέλου μοιάζει περισσότερο επίκαιρο από ποτέ και εμπνέει ιδιαίτερα τις νεότερες γενιές. Ενδεικτικά, αρκεί να αναφερθούμε στους χιλιάδες Ελληνες και αλλοδαπούς επισκέπτες της οικίας του στη Χαλέπα Χανίων, ενός σύγχρονου μουσείου που εγκαινιάστηκε από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο τον Νοέμβριο του 2015, καθώς και στη συμμετοχή χιλιάδων παιδιών κάθε ηλικίας από ολόκληρη την Ελλάδα και την ομογένεια, ακόμη και από την Αιθιοπία, στις πρωτοποριακές εκπαιδευτικές δράσεις του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” και στον ετήσιο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Δοκιμίου, που τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων.
* Ο κ. Νικόλαος Παπαδάκης είναι γενικός διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” στα Χανιά.
