Είναι γνωστό ότι η χώρα μας αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, αλλά και σοβαρή έλλειψη επιστημονικού προσωπικού. Η μετανάστευση νέων επιστημόνων που κορυφώθηκε στη διάρκεια της διεθνούς μεγάλης ύφεσης εξακολουθεί για την Ελλάδα να κινείται σε υψηλά επίπεδα.
Η προηγούμενη δεκαετία ήταν εξαιρετικά δύσκολη για την οικονομική ανάπτυξη, με το μεταναστευτικό και το δημογραφικό να καταγράφουν σημαντικούς αρνητικούς δείκτες.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, τα τελευταία 10 χρόνια η μετανάστευση ανθρωπίνου δυναμικού ανέρχεται σε 600.000 περίπου και, δυστυχώς μέχρι σήμερα, δεν έχουν υπάρξει τα κατάλληλα κίνητρα σταδιακής επιστροφής. Νέοι επιστήμονες, γιατροί, οικονομολόγοι, μηχανικοί, ιδιαίτερα με εξειδίκευση στη σύγχρονη πληροφορική, άφησαν τη χώρα μας για μια καλύτερη ζωή, αφού το παραγωγικό μοντέλο στον τόπο μας, αλλά και οι προσφερόμενες υπηρεσίες δεν ευνοούν την ύπαρξη και προσφορά καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας.
Επιπρόσθετα, οι μη ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας στην Ελλάδα, συγκριτικά με τις καλύτερες οικονομικές απολαβές, καλύτερες συνθήκες ποιοτικής εργασίας στο εξωτερικό λειτουργούν ως αντικίνητρο στις εργασιακές επιλογές των νέων μας.
Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι οι αποδοχές των νέων ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα μας, είναι ελαφρά μόνο υψηλότερες από τελειόφοιτους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ιδιαίτερα στο Δημόσιο τομέα. Κι αυτό δε δημιουργεί κίνητρα ποιοτικά και οικονομικά για μια επαγγελματική σταδιοδρομία στη χώρα μας. Με αποτέλεσμα, να βαίνει διαρκώς αυξανόμενο το ποσοστό εκείνων που εργάζονται και παρέχουν υπηρεσίες στο εξωτερικό.
Οι νέοι επιστήμονες πρέπει να έχουν σημαντικά κίνητρα επιστροφής, να πιστέψουν στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας μας και να προσφέρουν τις επιστημονικές γνώσεις που απέκτησαν στο εξωτερικό, ώστε να συντελέσουν ουσιαστικά στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Το ελληνικό κράτος έχει επενδύσει δισεκατομμύρια Ευρώ σε όλες τις βαθμίδες Εκπαίδευσης για τις σπουδές νέων Ελλήνων Επιστημόνων. Είναι απρόσφορο και ατελέσφορο να προσφέρουν τις γνώσεις αυτές εκτός της πατρίδας τους και αντί να «επενδυθούν» στην ελληνική οικονομία, προσφέρονται αφιλοκερδώς, χωρίς κανένα κόστος στις οικονομίες άλλης χώρας, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη της!
Οι καλές προοπτικές που εμφανίζει σήμερα η ελληνική οικονομία δημιουργούν προοπτικές, αλλά πρέπει να δοθούν και κίνητρα για περιορισμό του φαινομένου. Δυστυχώς οι εκάστοτε κυβερνήσεις μέχρι τώρα δεν έχουν δώσει τα κατάλληλα κίνητρα για την επιστροφή καταξιωμένων Ελλήνων επιστημόνων που διαπρέπουν στο εξωτερικό. Επιπλέον από το εκπαιδευτικό σύστημα λείπει ο επαγγελματικός προσανατολισμός για υποβοήθηση των νέων επιστημόνων και μελλοντικών εργαζομένων. Κίνητρα φορολογικών απαλλαγών που έχουν δοθεί στο παρελθόν για επιστροφή νέων επιστημόνων, δεν έφεραν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Επιπρόσθετα, ο δημόσιος τομέας δεν παρέχει τα κίνητρα για απελευθέρωση παραγωγικών πόρων, αξιοκρατικά κριτήρια αξιολόγησης, εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών, διαφοροποίηση αμοιβών ανάλογα με την παραγωγικότητα, εκπαίδευση προσωπικού, μελέτες για συγχώνευση δημόσιων οργανισμών, απελευθέρωση ανθρωπίνων πόρων μη παραγωγικών και ένταξή τους στο αναπτυξιακό τμήμα του ιδιωτικού τομέα. Χρειάζονται δραστικότερα μέτρα και κίνητρα για επιστροφή των νέων επιστημόνων μας αλλά και σοβαρά κίνητρα για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας.
Δε νοείται μακροχρόνια ανάπτυξη μιας χώρας χωρίς την επίλυση του σοβαρού αυτού προβλήματος ως και την επίλυση και του δημογραφικού θέματος που δυστυχώς εξελίσσεται μακροπρόθεσμα σε σημαντικότατο πρόβλημα. Όσο μειώνεται το καθαρά παραγωγικό δυναμικό της χώρας μας αναστέλλεται μελλοντικά η αναπτυξιακή πορεία μας και μαζί, κινδυνεύουμε να γίνουμε μια χώρα γερόντων!
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία ο πληθυσμός της χώρας μας μειώνεται σταθερά κάθε χρόνο, κατά περίπου 35.000 – 40.000 πολίτες. Οι γεννήσεις έχουν μειωθεί σημαντικά με αποτέλεσμα – μακροχρόνια – να επηρεάζεται η ελληνική οικονομία, κι αυτό έχει άμεση επίπτωση στην αναμενόμενη αναπτυξιακή προοπτική της χώρας μας ενώ αποδυναμώνεται μακροχρόνια το ασφαλιστικό λόγω μείωσης των εισφορών, αλλά και του ενεργού εργατικού δυναμικού.
Το δημογραφικό πρόβλημα, είναι ανάγκη να αντιμετωπισθεί με σειρά σοβαρών μέτρων. Το Κράτος οφείλει να εφαρμόσει πρόγραμμα κοινωνικής πολιτικής, να στηρίξει την πολυμελή οικογένεια, να ενθαρρύνει τις γεννήσεις, να δώσει κίνητρα επιδοτήσεων για κάθε παιδί που γεννιέται, σημαντικές φορολογικές απαλλαγές, ιατρική περίθαλψη σε πολύτεκνες οικογένειες, κοινωνικό τιμολόγιο σε απόρους, φροντίδα και τη νέα ή και ανύπαντρη μητέρα με βρεφονηπιακούς σταθμούς και μέτρα υποστήριξης της οικογενειακής ζωής των νέων γονέων.
Το μεταναστευτικό και το δημογραφικό είναι δύο σημαντικοί πυλώνες που έχουν άμεση σχέση με την ανάπτυξη της οικονομίας μας και πρέπει το Κράτος να δώσει προτεραιότητα και να στηρίξει με ουσιαστικά μέτρα την επίλυσή τους.
*Ο Σταύρος Γ. Νικηφοράκης είναι ορκωτός ελεγκτής, πρόεδρος Δ.Σ. APEX Ορκωτοί Ελεγκτές Α.Ε.
