Έτσι κι αλλιώς στα µέρη
τα δικά µας πάντα ταξιδεύαµε.
Πρόσω
Και µε προσοχή σαν να το ξέραµε από τότε πως ανέκαθεν υπήρξε
η πίκρα κι η Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ.
(Απόσπασµα από το ποίηµα Οδύσσεια
της ποιητικής συλλογής του Οδυσσέα Ελύτη ”Το Φωτόδεντρο και η ∆έκατη
Τέταρτη Οµορφιά”)
-Θα µας έχετε και του χρόνου κυρία; Ρωτούν τα παιδιά µε αγωνία κατά τη λήξη του διδακτικού έτους µε το βλέµµα τους να δηλώνει και τη µεγάλη τους επιθυµία – παράκληση, αυτό να συµβεί. Και άντε τώρα, εσύ που βήµα- βήµα έχτισες µια παιδαγωγική σχέση και δέθηκες µαζί τους, εσύ που µοιράστηκες τις έγνοιες τους και τα νοιάστηκες, να τους εξηγήσεις το ετήσιο µαρτύριο σου. Αναπληρωτής, λοιπόν η ιδιότητά σου, δηλαδή εκπαιδευτικός που αναπληρώνεις εκτάκτως συναδέλφους σου, εντός του σχολικού έτους και για συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα που για λόγους υγείας ή για διάφορους άλλους λόγους, απουσιάζουν από τη θέση τους.
Μόνο που η λέξη έχασε τα τελευταία χρόνια το αληθινό της νόηµα, παρά τις εξαγγελίες κάθε χρόνο για µόνιµους διορισµούς και ο τρόπος αυτός πρόσληψης έγινε πλέον θεσµός στην ελληνική εκπαίδευση µε τις προσλήψεις αναπληρωτών να φτάνουν κάθε χρόνο τις 40-50 χιλιάδες.
Αναπληρωτής λοιπόν η ιδιότητά σου, λειτουργός δηλαδή της ∆ηµόσιας Εκπαίδευσης, που αντίθετα από τη νοµοθεσία καλύπτεις πάγιες και διαρκείς ανάγκες του Ελληνικού εκπαιδευτικού συστήµατος. Και ας τονίζουν τη στρεβλότητα του θεσµού οι εκάστοτε υπουργοί και ας µιλούν για το δικαίωµά σου για αξιοπρεπή διαβίωση!
Αναπληρωτής λοιπόν, νοµάς της Εκπαίδευσης, όπως σε έχουν αποκαλέσει… Περιπλανώµενος κάθε χρόνο από τόπο σε τόπο, όπου σχολείο της Ελληνικής γης, µε µια βαλίτσα και ένα χάρτη στο χέρι, ζεις τη δική σου Οδύσσεια, αναζητώντας µια θέση επισφαλούς εργασίας και προσωρινής απασχόλησης.
Αναπληρωτής, σαν να πούµε δάσκαλος παντός καιρού και ας ακούγεται βαρύ αυτό. Βαρύ, όσο βαριά είναι και η πραγµατικότητα που βιώνεις, εσύ ο άνθρωπος λάστιχο που συµπληρώνεις ωράριο σε δύο, τρία ή και τέσσερα σχολεία, αν χρειασθεί. Μια ζωή, ανασφάλεια, αβεβαιότητα, αναµονή και αγωνία. Αγωνία για να συµπεριληφθείς στη λίστα των προσωρινών διορισµών σε τούτη ή και στην επόµενη ή και στην µεθεπόµενη φάση… Αγωνία για τον τόπο και το σχολείο που θα υπηρετήσεις, αγωνία για τις συνθήκες που θα αντιµετωπίσεις, εκεί που θα πας. Αγωνία για την εξεύρεση κατοικίας, γιατί είναι ανέστια η παιδεία ειδικότερα στις τουριστικές περιοχές, εκεί που το χρήµα είναι πάνω από τους ανθρώπους και την καλλιέργεια της ψυχής των παιδιών. Και έχουµε δει και ακούσει τόσα πολλά τελευταία για το θέµα αυτό, που σε µια ευνοµούµενη πολιτεία έπρεπε να είχε λυθεί χθες…
Αγωνία για εξεύρεση των εξόδων µετακόµισης, αγωνία για την εξεύρεση της προκαταβολής ενοικίου, αγωνία για να τα βγάλεις πέρα µε αξιοπρέπεια, εσύ ο κακοπληρωµένος και µε ελάχιστα εργασιακά δικαιώµατα, αναζητώντας µια δεύτερη και τρίτη δουλειά πολλές φορές. Αγωνία για να εµπλουτίσεις το βιογραφικό σου µε µεταπτυχιακά και επιµορφώσεις που πληρώνεις ο ίδιος ή στην καλύτερη περίπτωση οι δικοί σου, στο κυνήγι της ελπίδας ενός µόνιµου διορισµού. Αγωνία για τους δικούς σου, τους σηµαντικούς άλλους της ζωής σου που άφησες πίσω, µε τις σχέσεις να συνεχίζονται από απόσταση, συχνά σε ρόλο γονέα που δίνει οδηγίες από το τηλέφωνο… Αγωνία για να χτίσεις βήµα – βήµα τις νέες σου σχέσεις µε µαθητές, γονείς, συναδέλφους, σε ένα σχολείο δύο ταχυτήτων που λειτουργεί µε µόνιµους και προσωρινούς που όσα χρόνια και αν περάσουν είναι οι καινούριοι.
Και πάντοτε σε κατάσταση ετοιµότητας…γιατί ο αναπληρωτής εκπαιδευτικός χρειάζεται να γνωρίζει τα πάντα, αφού µπορεί ανά πάσα στιγµή να µπει σε οποιαδήποτε τάξη και να χρειασθεί να διδάξει, χωρίς σχεδιασµό εκ των πραγµάτων, σε ένα εκτενές επιστηµονικό αντικείµενο που καλείται να υπηρετήσει. Μια ζωή δυσκολίες και όµως εσύ επιµένεις γιατί αγαπάς αυτό που κάνεις, γιατί παίρνεις δύναµη από τα µάτια των παιδιών, όταν η καρδιά τους ενώνεται µε τη δική τους σε εκείνο το ταξίδι µυσταγωγίας της διδασκαλικής σχέσης. Και ας πικραίνεσαι καθηµερινά, και ας νιώθεις εκείνο το βαρύ αίσθηµα αδικίας, εσύ ο επιστήµονας που ξεκίνησες µε τόσα όνειρα για τη δουλειά σου, για τη ζωή σου…
Υπερβολές θα µου πείτε, όλα αυτά και σκέψεις µελαγχολικές, στο έµπα του Σεπτέµβρη που φέρνει µαζί του το άνοιγµα των σχολείων, που συνδέεται µε µια νέα αρχή στη ζωή των παιδιών µας και που πολύ πιθανόν κάποιος αναπληρωτής θα τους κάνει µάθηµα φέτος. Ένας αναπληρωτής που πρέπει να τον κατανοούµε και να τον σεβόµαστε µε λόγια και πράξεις!
Φέτος αλλά και τα επόµενα χρόνια µε τους ρυθµούς που γίνονται οι µόνιµοι διορισµοί. Και ας µειώνονται οι θέσεις των εκπαιδευτικών που απαιτούνται για τη λειτουργία των σχολικών µονάδων, καθώς το φαινόµενο της αναστολής της λειτουργίας ή κατάργησης τους έχει πάρει τη µορφή χιονοστιβάδας τα τελευταία χρόνια.
Φταίει η υπογεννητικότητα που µαστίζει τη χώρα µας λένε και όχι άδικα…Φταίνε και οι περικοπές και η συγχώνευση των τµηµάτων µε την αύξηση των µαθητών ανά τµήµα προσθέτω εγώ, γνώστης των πραγµάτων, τόσα χρόνια στα θρανία…Και ένα συναίσθηµα θλίψης µε κατακλύζει για το µέλλον της ∆ηµόσιας Εκπαίδευσης, για το µέλλον της χώρας µας γενικώς!
*Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος- πρώην Λυκειάρχης.
