Οταν ο Κώστας Σιμιτόπουλος εργαζόταν για 16 μήνες στη Μόρια της Λέσβου ως συντονιστής πεδίου σε κέντρα φιλοξενίας προσφύγων, είχε μετρήσει στην πτέρυγα όπου βρισκόταν 28 εθνικότητες. Άνθρωποι που μιλούσαν διαφορετική γλώσσα και προέρχονταν από διαφορετικές κουλτούρες έρχονταν αντιμέτωποι με ιδιαίτερα στρεσογόνες καταστάσεις, που αφορούσαν την επιβίωσή τους, τα χαρτιά που έπρεπε να φέρουν, την αβεβαιότητα για το μέλλον. Ήταν ζήτημα ουσίας για εκείνον να μπορεί να διαχειριστεί συγκρούσεις, ασυμφωνίες, καταστάσεις έλλειψης συνεννόησης.
Στα τέλη της περασμένης χρονιάς, επιστρέφοντας στην Έδεσσα όπου ζει και εργάζεται, την προσοχή του τράβηξε μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Βath της Αγγλίας, που έγινε σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Νεολαίας (European Youth Forum) & την GHK Consulting. Σύμφωνα με αυτήν, άτομα που εργάζονται ή συμμετέχουν σε οργανισμούς νεολαίας έχουν περισσότερες πιθανότητες να βρουν δουλειά. Ωστόσο υπάρχει τεράστιο πρόβλημα στον τρόπο που οι οργανώσεις νεολαίας αξιοποιούν μια τέτοια εμπειρία για τα στελέχη τους, τους εθελοντές και τους συμμετέχοντες νέους.
Με αυτή τη σκέψη και με τις εμπειρίες του από τη Μόρια, ο κ. Σιμιτόπουλος, σύμβουλος επαγγελματικού προσανατολισμού και εθελοντής στο Δίκτυο Νέων Ελλάδας (Youthnet Hellas), άρχισε να αναζητά τρόπους για τη διοργάνωση ενός διεθνούς προγράμματος για νέους – στελέχη κοινωνικών οργανώσεων. Στόχος του θα ήταν η αξιοποίηση των δεξιοτήτων που έχουν αποκομίσει μέσα από την κοινωνική εργασία, στην προσπάθειά τους να βρουν εργασία πλήρους απασχόλησης.
Στις αρχές Ιουλίου στην Έδεσσα κατέφθασαν 37 νέοι και νέες από δέκα ευρωπαϊκές χώρες στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ με τον χαρακτηριστικό τίτλο “ο καθρέφτης που οδηγεί στην απασχολησιμότητα” (The mirror that leads to employability). Με λίγα λόγια, επιδίωξη του προγράμματος ήταν να γίνει ο “καθρέφτης” για εκείνους τους νέους που έχουν εργαστεί με άνεργους, παραβατικούς ή πρόσφυγες, ώστε να τους βοηθήσει να συνειδητοποιήσουν τις δεξιότητες που απέκτησαν και να τις χρησιμοποιήσουν στη συνέχεια για να βρουν δουλειά.
Εντυπωσιασμένοι από το φυσικό περιβάλλον της Έδεσσας, τους καταρράκτες και την αίσθηση μιας πόλης που περπατιέται εύκολα από τη μια άκρη ως την άλλη, οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα “έπιασαν δουλειά”, ξεκινώντας με βιωματικά σεμινάρια σχετικά με τις λεγόμενες οριζόντιες, ή αλλιώς “μαλακές” δεξιότητες (soft skills). Χωρίστηκαν σε ομάδες και σε κάθε μία από αυτές δόθηκε ένα χαρτάκι με το όνομα μιας τέτοιας δεξιότητας. Το ζητούμενο ήταν να την περιγράψουν με παντομίμα και να αποδώσουν το νόημά της, ώστε να τη μαντέψουν εύκολα οι υπόλοιπες ομάδες.
«Στην πρώτη παντομίμα ένα αγόρι άρχισε να ξεφυσά, να δείχνει αγχωμένο. Απέναντί του ένα κορίτσι προσπαθούσε να το ηρεμήσει, ώστε να χαλαρώσει, να δει τα πράγματα διαφορετικά. Εύκολα οι υπόλοιπες ομάδες αντιλήφθηκαν ότι αντικείμενο της περιγραφής ήταν η δεξιότητα της διαχείρισης άγχους» εξηγεί στο ΑΠΕ- ΜΠΕ ο κ. Σιμιτόπουλος. Στην επόμενη παντομίμα, δύο άτομα κρατούσαν τις άκρες ενός σχοινιού, ακουμπώντας τις πάνω στις καρδιές τους. Στη συνέχεια, πήραν ένα δεύτερο σχοινί και ακούμπησαν τις άκρες του πάνω στα κεφάλια τους. Στόχος τους ήταν να μεταφέρουν στους θεατές το μήνυμα της σύνδεσης του μυαλού με την καρδιά μεταξύ των ανθρώπων, αφήνοντας έτσι να διαφανεί το περιεχόμενο της συναισθηματικής νοημοσύνης.
Αργότερα έφτιαξαν μια ομάδα που έπαιζε μουσική. Παρίστανε τη μπάντα, τα μέλη της οποίας, μετά από μια εξαιρετική παράσταση, στους ήχους και το ρυθμό της μουσικής, έδειχναν ευτυχισμένα και ικανοποιημένα. Αργότερα εμφανίστηκε κάποιος με χρήματα στο χέρι. Έδειξε στα μέλη της μπάντας πώς να καθίσουν στη σκηνή, τους έφτιαξε τα μαλλιά, έδωσε οδηγίες και το σήμα να αρχίσει η μουσική. Την ίδια στιγμή ένα άλλο άτομο έκανε πώς “κόβει” εισιτήρια για την παράταση. Το μήνυμα ήταν ότι μπορεί κάποιος να διαχειριστεί μια κατάσταση με τέτοιο τρόπο ώστε να αποβεί κερδοφόρα. Ήταν η παντομίμα για την επιχειρηματική σκέψη. Ακολούθησαν πολλές ακόμη, για τις δεξιότητες της διαπολιτισμικής κατανόησης, της αποδοχής ανατροφοδότησης, της ηθικής στην εργασία, της οργανωτικότητας, της διατήρησης ψυχραιμίας σε δύσκολες καταστάσεις, της ενεργητικής ακρόασης κλπ.
Δεν ήταν όμως μόνο η παντομίμα, καθώς οι νέοι και οι νέες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα κλήθηκαν να φτιάξουν εικόνες, να περιγράψουν, με σχέδια και ζωγραφιές, έννοιες όπως η επικοινωνία ή η σύνδεση. Έμαθαν αρκετά για τους τρόπους μέσα από τους οποίους η εργασία και ο εθελοντισμός μπορούν να τους οδηγήσουν στην αγορά εργασίας.
«Τα παιδιά γενικά κατάφερναν να μαντέψουν τις έννοιες που περιγράφονταν. Δήλωναν εντυπωσιασμένα από το αποτέλεσμα και διερωτόνταν πώς είναι δυνατόν να μην έχουν ασχοληθεί μέχρι τώρα με κάτι τέτοιο. Πήραν οδηγίες και εκπαιδεύτηκαν να αναγνωρίζουν τις δεξιότητες που αποκτούν μέσα από τον εθελοντισμό, αλλά και να ζητούν από τις οργανώσεις στις οποίες ενεργοποιούνται να πιστοποιούν τις δεξιότητες αυτές» τονίζει ο κ. Σιμιτόπουλος.
Σχολιάζει, παράλληλα, πως «δυστυχώς οι οργανώσεις αφοσιώνονται τόσο πολύ στο έργο της ανακούφισης της ομάδας – στόχου και της κοινωνικής εργασίας και αμελούν να τονίσουν στους εθελοντές πόσες σημαντικές δεξιότητες έχουν αναπτύξει και να τους εκπαιδεύσουν ώστε να τις ‘πλασάρουν’ στην αγορά εργασίας». Στο ίδιο μήκος κύματος, δεν παραλείπει να επισημάνει ότι στη σημερινή εποχή στην αγορά εργασίας ζητούνται ιδιαίτερα ακριβώς αυτές οι δεξιότητες που, μάλιστα, είναι δυσεύρετες καθώς οι περισσότεροι νέοι απλώς μαζεύουν τυπικά προσόντα, πτυχία, πιστοποιητικά και βεβαιώσεις συμμετοχής σε σεμινάρια.
«Ποια εταιρεία δεν θα ήθελε ένα άτομο, που να μπορεί να παίρνει το καλύτερο από όλους, να διαχειρίζεται συγκρούσεις, να είναι ήρεμη δύναμη που όταν ξεφεύγει η ομάδα να προσπαθεί να μεταφέρει μια αίσθηση ψυχραιμίας; Σήμερα πια που οι δουλειές γίνονται διεθνείς και μετακινούμαστε πολύ, ποιος δεν θα ήθελε στο εξωτερικό ένα άτομο με διαπολιτισμική κατανόηση που θα αποφύγει στην πρώτη συνάντηση να αγκαλιάσει ή να δώσει μια θερμή χειραψία σε έναν Νορβηγό που δεν είναι συνηθισμένος σε τέτοιες συμπεριφορές;» δηλώνει με νόημα.
