Πρωτοποριακή πρόταση για τους παλιούς νερόμυλους καταθέτει η αρχιτέκτων Διονυσία Γκίνα
Τους παλιούς νερόμυλους της Αγιάς ως ένα αυριανό περιβαλλοντικό κέντρο εμπνεύστηκε, μελέτησε και σχεδίασε στην πολύ ενδιαφέρουσα διπλωματική της εργασία η μεταπτυχιακή φοιτήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Πολυτεχνείου Κρήτης Διονυσία Γκίνα. Η διπλωματική παρουσιάσθηκε την περασμένη εβδομάδα στο Πολυτεχνείο και κέρδισε πολλά εγκωμιαστικά σχόλια.
Oπως εξηγεί η φοιτήτρια στα “Χ.Ν.” αντικείμενο της έρευνας ήταν ένας ενετικός νερόμυλος και ένας υδροκινούμενος αλευρόμυλος μαζί με ελαιοτριβείου του 20ου αιώνα (1912) κατασκευασμένα τα τελευταία από τον K. Μάνο που παρέμεναν σε λειτουργία μέχρι το 1950 και το 1958 αντίστοιχα. Βρίσκονται δίπλα στη λίμνη της Αγιάς έναν από τους σημαντικότερους οικότοπους της Κρήτης και περιοχή έρευνας για πολλούς επιστήμονες λόγω της χλωρίδας, της πανίδας, των νερών και του φυσικού περιβάλλοντος. Για αυτό και η φοιτήτρια προτείνει τη δημιουργία ενός «περιβαλλοντικού κέντρο που θα μπορεί να εξυπηρετήσει τους ερευνητές, με παράλληλα τη λειτουργία ενός εκθεσιακού χώρου που θα αφορά την ιστορία των κτισμάτων αυτών» σημειώνει η κ. Γκίνα. Η λειτουργία του περιβαλλοντικού κέντρου εκτός του ότι “δένει” με την περιοχή «αποτελεί και μια χρήση συμβατή με το κτήριο και την λίμνη. Αναδεικνύει το κτήριο και επαναφέρεται κατά ένα τρόπο η μορφή του».
Οι αρχιτεκτονικές προτάσεις της μεταπτυχιακής φοιτήτριας έχουν να κάνουν με:
• ΑΛΕΥΡΟΜΥΛΟΣ-ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟ (1912): Στο πλαίσιο της εργασίας πραγματοποιήθηκε η αρχιτεκτονική αποτύπωση του συγκροτήματος με πιο αναλυτική αυτή του αλευρόμυλου-ελαιοτριβείου, καθώς ο Ενετικός νερόμυλος έχει ήδη βυθιστεί μέσα στη βλάστηση, καθιστώντας ακόμα και την πρόσβαση σε αυτόν δύσκολη έως αδύνατη. Στη συνέχεια έγιναν σχέδια και τρισδιάστατα σκίτσα αναπαράστασης της αρχικής μορφής του αλευρόμυλου-ελαιοτριβείου και αναλυτική καταγραφή της παθολογία του. Αξίζει να σημειωθεί ότι από μια σύγκριση με παλαιότερες φωτογραφίες του αλευρόμυλου διαπιστώθηκε ότι μεταξύ 2015 και 2018 ο βόρειος τοίχος του κτιρίου κατέρρευσε ύστερα από μια μεγάλη κατακόρυφη ρωγμή, γεγονός που καταδεικνύει την ανάγκη άμεσης επέμβασης για τη διάσωση του κτιρίου που σιγά-σιγά καταρρέει. Η εργασία καταλήγει σε μια πρόταση αποκατάστασης του κτιρίου του αλευρόμυλου-ελαιοτριβείου με τις απαραίτητες μόνο επεμβάσεις, που σέβονται την αρχική δομή του, χωρίς να αλλοιώνουν το χαρακτήρα του, ώστε να μετατραπεί σε κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, που περιλαμβάνει αίθουσα παρουσιάσεων-διαλέξεων, χώρους μελέτης, ένα μικρό μουσείο-εκθεσιακό χώρο για την ιστορία των κτιρίων και βοηθητικούς χώρους.
• ΕΝΕΤΙΚΟΣ ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ: Προτείνεται να καθαριστεί και να συντηρηθεί ως ερείπιο και να συνδεθεί μέσω διαδρομών με το νέο περιβαλλοντικό κέντρο. Στόχος, επίσης είναι η αρμονική ένταξη του συγκροτήματος στο φυσικό περιβάλλον και η δημιουργία υπαίθριων χώρων υποδοχής, στάσης και παρατήρησης της φύσης. Η προτεινόμενη επέμβαση δίνει εξίσου έμφαση, κατ’ αυτόν τον τρόπο στην ιστορική, περιβαλλοντική αλλά και εκπαιδευτική διάσταση του μνημειακού συγκροτήματος το οποίο αποτελεί ένα πολύ αξιόλογο δείγμα της προβιομηχανικής αρχαιολογίας της περιοχής αλλά και ολόκληρου του νησιού. Σημειωτέον ότι στον ενετικό νερόμυλο διασώζονται οι τρεις πλευρές, τα πηγάδια και το ζουριό (θολωτός χώρος στον οποίο κατέληγε το νερό και μέσα σε αυτόν βρίσκονταν ο αλεστικός μηχανισμός-φτερωτές) τα οποία είναι μέσα στη βλάστηση
Η έμπνευση της φοιτήτριας να ασχοληθεί με το συγκεκριμένο αντικείμενο προέκυψε από μια επίσκεψη στην Αγιά και από μια συζήτηση με τον υπεύθυνο καθηγητής της κ. Κλήμη Ασλανίδη. «Παρά τις δυσκολίες κατάφερα να…βγάλω άκρη και να καταλήξω σε μια αρχιτεκτονική πρόταση που είναι εφικτή και μπορεί να υλοποιηθεί» καταλήγει η κ. Γκίνα. Η διπλωματική εργασία έχει τον τίτλο “Αποκατάσταση συγκροτήματος νερόμυλων στην Αγιά Χανίων και μετατροπή τους σε κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης» και πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του Π.Κ. της σχολής των Αρχιτεκτόνων Μηχανικών υπό την επίβλεψη του καθηγητή κ. Κλήμη Ασλανίδη.
