«Η πίστη στην Ανάσταση του Υιού του Θεού είναι το θεμέλιο του Χριστιανισμού»
(Γιοστέιν Γκάαρντερ -Β. Χέλερν, Χ. Νότακερ, “Το Βιβλίο των θρησκειών”, έκδ. Μεταίχμιο, 2014)
ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ της Ανάστασης ενός Θεού, μετά από μαρτυρικά Πάθη κι ένα σταυρικό Θάνατο ως καταληκτική πράξη λύτρωσης του ανθρώπινου γένους, δεν απαντάται σε άλλη θρησκεία. Αυτό νομίζουμε ότι αποτελεί και την ειδοποιό διαφορά του Χριστιανισμού από τις υπόλοιπες θρησκείες. Έστω κι αν περιέχουν κι αυτές άλλου είδους σωτηριολογικές αφηγήσεις.
Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ των Εθνών Παύλος, στην Α’ Προς Κορινθίους Επιστολή του γράφει πως αν ο Χριστός δεν είχε εγερθεί (=αναστηθεί) από τον τάφο Του, η πίστη μας θα ήταν κενή και μάταιη (1). Είναι αξιοσημείωτο ότι στο «Λεξικό των Θρησκειών» των Mircea Eliade-Ioan P. Couliano (λήμμα «Χριστιανισμός») διαβάζουμε τα εξής για το Χριστό (2):
• «Προσωπικότητα αινιγματική, πεθαίνει και οι μαθητές του δηλώνουν ότι αναστήθηκε μετά από τρεις ημέρες και ότι έζησε μαζί τους για σαράντα ημέρες ακόμα (Πράξεις 1, 3∙ οι απόκρυφες παραδόσεις των γνωστικών μας δίνουν έναν πολύ μεγαλύτερο αριθμό ημερών). Όμως, την εποχή που ο χριστιανισμός δεν ήταν παρά μια ιουδαϊκή αίρεση, αιρέσεις όπως αυτή των Εβιονιτών υποστήριζαν ότι ο Ιησούς ήταν ένας απλός προφήτης και δεν πίστευαν στην ανάστασή του. Ο Παύλος ήταν αυτός που τοποθέτησε την ανάσταση στο επίκεντρο του χριστιανικού μηνύματος».
ΕΤΣΙ, ενώ άλλες θρησκείες έχουν θνητούς αρχηγούς, στον Χριστιανισμό Κεφαλή και Αρχηγός είναι ο Αναστημένος Χριστός. Χωρίς την Ανάσταση, δεν θα είχαμε καμιά επιβεβαίωση της διδασκαλίας και των θαυμάτων Του. Η Ανάσταση για τον πεπερασμένο ανθρώπινο νου αποτελεί υπερβατικό γεγονός: δυσαπόδεικτο, άρα και δύσκολα αποδεκτό από τη λογική μας. Γίνεται κατανοητή μόνο με την καρδιά που- όπως λέει ο Μπλέζ Πασκάλ- «έχει τις δικές της λογικές που η Λογική δεν γνωρίζει» (3). Για να προσεγγίσουμε συνεπώς το σημαντικότερο Γεγονός στην Ιστορία του Ανθρώπου χρειάζεται καθαρότητα καρδιάς και λευκότητα ψυχής… Γι αυτό και η κατανόηση του Θείου Δράματος αυτών των ημερών απαιτεί μέθεξη στα δρώμενα των θείων Λειτουργιών και προσπάθεια εμβάθυνσης στις έννοιες του λεκτικού πλούτου των ύμνων, των προσευχών και των «Γραφών».
ΓΙΑ όσους πιστεύουν, η Ανάσταση του Χριστού αποτελεί γεγονός αδιαμφισβήτητο: δεν χρειάζονται αποδείξεις! Για όσους δεν πιστεύουν, καμιά απόδειξη δεν είναι ικανή να τους μεταπείσει! («Ου με πείσεις, καν με πείσης») (4). Η Ανάσταση του Χριστού συνιστά στοιχείο sine qua non της χριστιανικής πίστης και της θεολογίας και γι αυτό είναι ενταγμένη στο «Πιστεύω» (Credo) της Ιεράς Συνόδου της Νικαίας (325 μ.Χ.)
… ΓΙΑ την Ορθόδοξη Εκκλησία, αντιπροσωπευτική απεικόνιση της Ανάστασης δεν είναι το υπέρλαμπρο εκτυφλωτικό φως, αλλά η Κάθοδος του Κυρίου στο σκοτεινό Άδη. Ο Χριστός κατεβαίνει στα «υποχθόνια» για να σπάσει τα δεσμά των νεκρών. Είναι μια «προσδοκώμενη» απελευθέρωση/λύτρωση από το κράτος του Θανάτου/Άδη. Αυτό που μετράει στην Ορθοδοξία είναι η καταλυτική επικράτηση της «χαρισάμενης» ζωής επί του θανάτου.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ βέβαια και αναστάσιμες εικόνες που περιγράφουν τη δοξαστική εμφάνιση του Χριστού στις Μυροφόρες και στους μαθητές Του. Όμως, το όλο τελετουργικό της νύχτας της Ανάστασης κατά την ορθόδοξη παράδοση, με το θεατρικό «Άρατε πύλας Άδου», τις θεσπέσιες ψαλμωδίες, τις κροτίδες, το κάψιμο του Ιούδα, το «Δεύτε, λάβετε Φως…», τη μεταφορά του αναστάσιμου φωτός στα σπίτια, τους ασπασμούς κ.λπ., δικαιολογεί απόλυτα την «απεικόνιση» του περάσματος από το Θάνατο στη Ζωή. Κατά την εις (οδόν) Άδου Κάθοδόν Του, ο Ιησούς συντρίβει «μοχλούς αιωνίους» και ελευθερώνει τις ψυχές των «πεπεδημένων». Όπως ακριβώς περιγράφεται η σκηνή από τον Ιωάννη το Δαμασκηνό: “Κατήλθες εν τοις κατωτάτοις της γης και συνέτριψας μοχλούς αιωνίους, κατόχους πεπεδημένων, Χριστέ, και τριήμερος, ως εκ κήτους Ιωνάς εξανέστης του τάφου” (5).
Η ΕΒΡΑΪΚΗ λέξη Πάσχα δηλώνει τη διάβαση, το πέρασμα της Ερυθράς Θάλασσας από τους Ισραηλίτες και τη λύτρωσή τους από τη σκλαβιά του Φαραώ. Υπάρχει παρετυμολογία της λέξης Πάσχα από το ρήμα πάσχω, δηλαδή τα πάθη του Χριστού («Χριστός Πάσχων»). Όμως, η πρώτη εξήγηση είναι ισχυρότερη. Και όπως ο λαός του Ισραήλ γιορτάζει τη διάβαση της Ερυθράς Θάλασσας, έτσι κι εμείς γιορτάζουμε το «πέρασμα» από το θάνατο στην αιώνια ζωή.
Η ΓΙΟΡΤΗ της Ανάστασης του Κυρίου (Κυριακή του Πάσχα) τοποθετήθηκε στην περίοδο της άνοιξης, όχι τυχαία: η λέξη ανάσταση σημαίνει την ανάταση (ανόρθωση) του ανθρώπου σε συνδυασμό με την αναγέννηση της φύσης. Η οργιάζουσα βλάστηση, η ανεπανάληπτη ομορφιά της και το ξεκίνημα μιας νέας ζωής, δίνουν μια πρόγευση της εσχατολογικής -κατά τον Χριστιανισμό- πράξης με τη Δευτέρα Παρουσία. Δεν πρέπει, λοιπόν, να γιορτάζεται μόνο ως θρησκευτικοκοινωνικό γεγονός, αλλά ως γιορτή που απευθύνεται στις υπαρξιακές αγωνίες μας.
Ο ΘΕΟΣ, με τα Πάθη, τη Σταύρωση, την Ταφή και την Ανάσταση του Υιού Του, έδωσε στον άνθρωπο ένα παράδειγμα ύψιστης Αγάπης και Θυσίας (6), και του άνοιξε το δρόμο για μια νέα ευκαιρία λύτρωσης. Ο Άνθρωπος, όντας αδύναμος, σφάλλει επανειλημμένα: από μόνος του δεν μπορεί να σωθεί! Γι αυτό, υπάρχει η Προσευχή, γι αυτό και η Πίστη. Γι’ αυτό και το Ελληνικό Πάσχα (Greek Passion), ειδικά στην ύπαιθρο, αποτελεί ένα δοξαστικό, μια «εορτή των εορτών»…
Καλή Ανάσταση!
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
-(1) Απ. Παύλου, Προς Κορινθίους Α΄ Επιστολή, κεφάλαιο 15 (13-18) [Αλλά και στη φράση, “Αν ο Χριστός δεν είχε αναστηθεί, δεν θα υπήρχε λόγος και νόημα να απευθύνουμε πασχάλιους χαιρετισμούς, όταν η ζωή γύρω μας όλο και περισσότερο υποβαθμίζεται και η ανθρώπινη ύπαρξη απαξιώνεται” (Από παλαιότερο πασχαλινό μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου).
-(2) Mircea Eliade-Ioan P. Couliano, «Λεξικό των Θρησκειών», σελ. 250, μετάφραση Ε. Γαζής, επανέκδοση από «Το Βήμα», 2016
-(3 και 4) «Le cœur a ses raisons que la raison ne connaît point», και «Στην Πίστη υπάρχει αρκετό φως γι’ αυτούς που θέλουν να πιστέψουν και αρκετές σκιές για να τυφλώσουν αυτούς που δεν θέλουν».[Φιλοσοφικές ρήσεις του βαθύτατα θρησκευόμενου Blaise Pascal (1623-1662), από τις Pensées (=Σκέψεις) του]
-(5) (αναστάσιμο στιχηρό): «Πύλας συντρίψας χαλκάς, και μοχλούς του Άδου συνθλάσας, ως Θεός παντοδύναμος, γένος ανθρώπων πεπτωκός ανέστησας».
-(6) Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον, γ’ 16 : «ούτω γαρ ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον, ώστε τον υιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν, ίνα πας ο πιστεύων εις αυτόν μη απόληται, αλλ’ έχη ζωήν αιώνιον».
