Αναταραχή στα χρηματιστήρια λόγω Brexit

Η Βρετανία ψήφισε υπέρ της αποχώρησής της από την Ευρωπαϊκή Ένωση, υποχρεώνοντας τον πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον σε παραίτηση και επιφέροντας το μεγαλύτερο πλήγμα, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο ευρωπαϊκό σχέδιο για τη σφυρηλάτηση της ενότητας στην ήπειρο.
Τα χρηματιστήρια σε όλον τον κόσμο υποχώρησαν θεαματικά σήμερα, καθώς οι ψηφοφόροι διέψευσαν τα προγνωστικά των δημοσκοπήσεων και των γραφείων στοιχημάτων και με ποσοστό 52% έδωσαν τη νίκη στο Brexit. Η στερλίνα έπεσε μέχρι και 10% σε σύγκριση με το δολάριο και έφτασε στα επίπεδα του 1985, κυρίως λόγω του φόβου ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα πλήξει τις επενδύσεις στην πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, θα απειλήσει τον ρόλο του Λονδίνου ως παγκόσμιας χρηματοοικονομικής πρωτεύουσας και θα οδηγήσει σε πολύμηνη πολιτική αβεβαιότητα. Το ευρώ υποχώρησε κατά 3% ενώ οι μετοχές των μεγάλων τραπεζών, όπως των Lloyds, της Barclays και της RBS έπεσαν έως και 30%.
Το ίδιο το Ηνωμένο Βασίλειο απειλείται τώρα με διάλυση αφού η Νίκολα Στέρτζον, η πρωθυπουργός και πρόεδρος του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να προκηρυχθεί νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία. Στη Σκωτία, σχεδόν τα δύο τρίτα των ψηφοφόρων ψήφισαν υπέρ της παραμονής στην ΕΕ.
Φορτισμένος συγκινησιακά, ο Κάμερον, ο οποίος ηγήθηκε της εκστρατείας υπέρ της παραμονής αλλά έχασε το στοίχημα που είχε βάλει όταν υποσχέθηκε, το 2013, ότι θα διεξαχθεί δημοψήφισμα, ανακοίνωσε ότι θα αποχωρήσει από το αξίωμά του τον Οκτώβριο. “Οι Βρετανοί έλαβαν μια σαφή απόφαση (…) και πιστεύω ότι η χώρα έχει ανάγκη έναν νέο ηγέτη για να πάρει αυτή την κατεύθυνση”, δήλωσε ο Κάμερον στο τηλεοπτικό διάγγελμά του, μιλώντας μπροστά στη μαύρη πόρτα της πρωθυπουργικής κατοικίας, στον αρ. 10 της Ντάουνινγκ Στριτ. “Θα κάνω ό,τι μπορώ ως πρωθυπουργός για να εξακολουθήσει το πλοίο να πλέει τις επόμενες εβδομάδες και τους επόμενους μήνες, αλλά δεν θα ήταν σωστό να είμαι εγώ ο καπετάνιος που θα οδηγήσει τη χώρα στον επόμενο προορισμό της”, πρόσθεσε, συγκρατώντας τα δάκρυά του, πριν ξαναμπεί στο σπίτι κρατώντας από το χέρι τη σύζυγό του, Σαμάνθα.
Η αποχώρηση από τη μεγαλύτερη εμπορική ένωση παγκοσμίως μπορεί να στοιχίσει στη Βρετανία την πρόσβαση στην ελεύθερη, ενιαία αγορά. Σημαίνει επίσης ότι το Λονδίνο θα πρέπει να συνάψει νέες εμπορικές συμφωνίες με διάφορες χώρες σε όλον τον κόσμο. Οικονομολόγοι που συμμετείχαν σε μια δημοσκόπηση για λογαριασμό του πρακτορείου Ρόιτερς είπαν ότι είναι πιθανό η οικονομία της Βρετανίας να πέσει σε ύφεση μέσα σε διάστημα ενός έτους.
Από την πλευρά της η ΕΕ βρίσκεται και αυτή αντιμέτωπη με οικονομικές και πολιτικές ζημίες χωρίς τη Βρετανία, τη χώρα που διαθέτει το μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό κέντρο της Ευρώπης, βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, έναν πανίσχυρο στρατό και πυρηνικά όπλα. “Πρόκειται για ένα εκρηκτικό σοκ (…) Τώρα είναι η ώρα να εφεύρουμε μια νέα Ευρώπη”, είπε ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Μανουέλ Βαλς.
Η καγκελάριος της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ κάλεσε τους ηγέτες της Γαλλίας και της Ιταλίας για συνομιλίες στο Βερολίνο ενώ ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ αναμένεται ότι θα παρουσιάσει, από κοινού με τον Γάλλο ομόλογό του, το σχέδιό του για μια “ευέλικτη” ΕΕ.
Ο Σταϊνμάιερ χαρακτήρισε τη σημερινή ημέρα “θλιβερή” για τη Βρετανία και την Ευρώπη, αλλά την άποψη αυτή δεν φαίνεται να συμμερίζονται οι εθνικιστές, ευρωσκεπτικιστές πολιτικοί άλλων χωρών. Η Μαρίν Λεπέν του γαλλικού Εθνικού Μετώπου και ο ηγέτης της ολλανδικής ακροδεξιάς Χέερτ Βίλντερς ζήτησαν αμέσως τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων και στις δικές τους χώρες. Η Λεπέν μάλιστα άλλαξε το προφίλ της στο Twitter, όπου ανάρτησε μια… βρετανική σημαία και διακήρυξε τη “Νίκη για την ελευθερία”.
Η διαδικασία του διαζυγίου μετά από 43 χρόνια “γάμου” θα διαρκέσει τουλάχιστον δύο χρόνια. Ο Κάμερον τόνισε ότι επαφίεται στον διάδοχό του να ξεκινήσει επισήμως τη διαδικασία αυτή.
Ως πιθανότερος διάδοχος του Κάμερον φέρεται ο πρώην δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον, το πιο αναγνωρίσιμο πρόσωπο της εκστρατείας υπέρ του Brexit, ο οποίος δήλωσε σήμερα στους δημοσιογράφους ότι η Βρετανία “μπορεί να ξαναβρεί τη φωνή της στον κόσμο”.
Βουλευτές του αντιπολιτευόμενου Εργατικού Κόμματος κατέθεσαν πρόταση μομφής σε βάρος του ηγέτη τους, του Τζέρεμι Κόρμπιν, τον οποίο κατηγορούν για “χλιαρή” εκστρατεία υπέρ του Remain.
Ευφορία επικρατούσε στο στρατόπεδο των ευρωσκεπτικιστών οι οποίοι θεωρούν ότι το Brexit είναι μια νίκη επί του πολιτικού κατεστημένου, των μεγάλων επιχειρήσεων και των ξένων ηγετών, συμπεριλαμβανομένου και του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα ο οποίος είχε ταχθεί υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ. «Ας ξεφορτωθούμε την ευρωπαϊκή σημαία, των Βρυξελλών και όλου αυτού του πράγματος που έχει αποτύχει. Ας ανακηρύξουμε την 23η Ιουνίου ημέρα της ανερξαρτησίας μας», δήλωσε ο ηγέτης του ευρωφοβικού κόμματος Ukip Νάιτζελ Φάρατζ ενώπιον ενός παραληρούντος πλήθους υποστηρικτών του Brexit.
Οι Βρετανοί “ανέκτησαν τον έλεγχο της χώρας τους”, ήταν η αντίδραση του Ρεπουμπλικανού υποψήφιου για την προεδρία των ΗΠΑ, του πολυεκατομμυριούχου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος βρισκόταν σήμερα στη Σκωτία, εγκαινιάζοντας ένα γήπεδο γκολφ. Ο Τραμπ επέκρινε τον πρόεδρο Ομπάμα γιατί υπέδειξε στους Βρετανούς πώς να ψηφίσουν και συνέκρινε την εκστρατεία υπέρ του Brexit με τη δική του προεκλογική εκστρατεία.
Ο πρόεδρος Ομπάμα απάντησε από τον Λευκό Οίκο ότι σέβεται την ψήφο του βρετανικού λαού και ότι αυτό δεν θα διαταράξει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Βρετανία.
Εκτός του Ομπάμα, πολλοί άλλοι ξένοι ηγέτες, οπως η καγκελάριος Μέρκελ, ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ, κυβερνήσεις των χωρών της Κοινοπολιτείας και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ είχαν καλέσει τους Βρετανούς να ψηφίσουν υπέρ της παραμονής, θεωρώντας ότι η επιρροή της Βρετανίας είναι ισχυρότερη εντός των κόλπων της ΕΕ.
Προς το παρόν παραμένει αδιευκρίνιστο τι είδους σχέση θα μπορούσε να διαπραγματευτεί η Βρετανία με την ΕΕ. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις που εδρεύουν στη Βρετανία θα μπορούσαν αυτομάτως να χάσουν την πρόσβασή τους στην ευρωπαϊκή αγορά. Αναπάντητα –και τεράστια– είναι και τα ερωτήματα των εκατομμυρίων Βρετανών που ζουν και εργάζονται σε ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και των Ευρωπαίων πολιτών που μέχρι σήμερα ζουν και εργάζονται ελεύθερα στη Βρετανία.