Η υστέρηση της χώρας μας στον τομέα της έρευνας, έναντι των χωρών του εξωτερικού, οφείλεται περισσότερο σε έλλειψη αξιοκρατίας και όχι σε έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής λέει στο ΑΠΕ -ΜΠΕ η Σοφία Καλανταρίδου, καθηγήτρια Μαιευτικής, Γυναικολογίας και Στείρωσης της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Aυτή η υστέρηση, ωστόσο, δεν εμπόδισε την ίδια να γυρίσει στην Ελλάδα. Θεώρησε ότι θα είναι πιο χρήσιμη στην πατρίδα της και άφησε το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των Η.Π.Α. που εργάζονταν «σε ένα μαγικό περιβάλλον, όπου η έρευνα γινόταν για τη βελτίωση της υγείας των πολιτών» για να δουλέψει στη χώρα της και για τη χώρα της.
Οι δύσκολες συνθήκες άλλωστε είναι ελκυστικές για ανθρώπους που η δουλειά τους είναι «μαγεία και μεράκι» και με τη δουλειά τους «ανακαλύπτουν πράγματα που βελτιώνουν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως».
Τη συναντήσαμε στο γραφείο της στη Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική, Νοσοκομείο “Αρεταίειον” και με την πρώτη επαφή η κα Καλανταρίδου διέψευσε την εικόνα που δημιουργεί στο μυαλό το άκουσμα της λέξης “ερευνητής” καθώς βρεθήκαμε μπροστά σε μια κοινωνική γυναίκα, εξωστρεφή, που ενδιαφέρεται για τα κοινά και για τον συνάνθρωπό της, μιλά απλά και κατανοητά ακόμη και για την επιστήμη της.
«Είναι χρέος μας να μείνουμε στην Ελλάδα και να φτιάξουμε ένα καλύτερο μέλλον για τις μελλοντικές γενιές» αναφέρει η κα Καλανταρίδου, σημειώνοντας ότι σήμερα η Ελλάδα έχει περισσότερη ανάγκη από ποτέ να κρατήσει τους χαρισματικούς νέους επιστήμονες, διότι μόνο έτσι θα υπάρξει πραγματική ανάπτυξη. Θεωρεί ότι η κρίση που δημιουργήθηκε ήταν αρχικά κυρίως ηθική και κοινωνική και τελικά υπήρξε και οικονομική. «Να μην ξεχνάμε κάτι που είπε ο Αντισθένης: “Οι πόλεις καταστρέφονται, όταν δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τους τιποτένιους από τους σπουδαίους”.
ΑΝΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μετεκπαίδευση στο εξωτερικό είναι εξαιρετικά χρήσιμη όπως επίσης και η εμπειρία της εργασίας στο εξωτερικό. Η οργάνωση της δουλειάς και ο ποιοτικός έλεγχος που υπάρχει στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α. δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι μερικοί Ελληνες έχουν λαμπρή καριέρα στο εξωτερικό και όταν επιστρέφουν στην Ελλάδα ή «εξαφανίζονται» ή αναγκάζονται να επιστρέψουν στο εξωτερικό. Νομίζω ότι αυτό οφείλεται περισσότερο σε έλλειψη αξιοκρατίας και όχι σε έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής».
Διευκρινίζει ότι η ίδια επέστρεψε στην Ελλάδα το 1999, σε μία εποχή που υπήρχαν ακαδημαϊκές θέσεις. «Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης δεν υπήρχαν ακαδημαϊκές θέσεις για τα νέα παιδιά και έτσι το εξωτερικό ήταν μονόδρομος» επισημαίνει, εκφράζοντας την ελπίδα «αυτό να αλλάξει τα επόμενα χρόνια. Ηδη άρχισαν να προκηρύσσονται νέες θέσεις. Εύχομαι αυτό να είναι ένα νέο ξεκίνημα για το Ελληνικό Πανεπιστήμιο και να καλλιεργηθεί περισσότερο η διαφάνεια, η εξωστρέφεια και η αξιοκρατία».
«ΜΑΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΡΑΚΙ»
«Με την έρευνα ανακαλύπτεις πράγματα που βελτιώνουν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως. Εγώ ήμουν τυχερή διότι, τελειώνοντας την ειδίκευσή μου στην Ελλάδα στην ειδικότητα της Μαιευτικής και Γυναικολογίας, είχα την ευκαιρία να εκπαιδευτώ στη Γυναικολογική Ενδοκρινολογία και να κάνω έρευνα στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των Η.Π.Α. Με μία υποτροφία του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας, το Fogarty International Fellowship Award, και δύο υποτροφίες από την Ελλάδα, μία από το Κοινωφελές Ίδρυμα Ωνάση για έρευνα στη Γυναικολογική Ενδοκρινολογία και μία από την Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογική Εταιρεία, στη μνήμη του Καθηγητή Διονυσίου Κασκαρέλη, βρέθηκα για 3 χρόνια σε ένα μαγικό περιβάλλον, όπου η έρευνα γινόταν για τη βελτίωση της υγείας των πολιτών. Ετσι είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ με εξαιρετικούς επιστήμονες διεθνούς κύρους, οι οποίοι με χαρά βοηθούσαν τους νέους ερευνητές να δημιουργήσουν νέα ερευνητικά μονοπάτια και να βάλουν την προσωπική τους σφραγίδα σε σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις».
Η ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑ
Με τις εμπειρίες του εξωτερικού «στις αποσκευές της» η κα Καλανταρίδου επέστρεψε στην Ελλάδα για να συνεχίσει αυτό που ξέρει καλά να κάνει, έρευνα. «Στην Ελλάδα», όπως λέει, «ήταν πάντα δύσκολη και τώρα με την οικονομική κρίση είναι ακόμα δυσκολότερη, όμως πάντα πρέπει να βρίσκουμε τρόπους να προχωράμε μπροστά. Ευτυχώς το ελληνικό πνεύμα είναι εξαιρετικά εφευρετικό!»
«Σήμερα υπάρχουν στην Ελλάδα νέοι επιστήμονες με εξαιρετική εκπαίδευση στα μεγαλύτερα κέντρα του εξωτερικού, οι οποίοι κάνουν πολύ σημαντικές ανακαλύψεις» αναφέρει.
Από το 1999 έως το 2015 ήταν μέλος ΔΕΠ στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και κατάφεραν, με ελάχιστους πόρους, να κάνουν έρευνα που δημοσιεύτηκε στα μεγαλύτερα επιστημονικά περιοδικά και είχε διεθνή αντίκτυπο. Εξηγεί ότι πριν από λίγα χρόνια είχε δημοσιευτεί μία κλινική μελέτη στις Η.Π.Α., που στοίχισε 625 εκατ. δολάρια και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μετά την εμμηνόπαυση δεν πρέπει οι γυναίκες να λαμβάνουν ορμονική θεραπεία υποκατάστασης γιατί, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, αυξανόταν ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά νοσήματα. Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου στις γυναίκες. Σε χρόνο – μηδέν πλημμύρισαν όλα τα διεθνή Μ.Μ.Ε. με την προτροπή να σταματήσουν όλες οι γυναίκες να λαμβάνουν ορμονική θεραπεία υποκατάστασης. Τότε σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε μαζί με τον καθηγητή Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Λάμπρο Μιχάλη, την αναπληρώτρια καθηγήτρια Κατερίνα Νάκα και την ερευνητική τους ομάδα, μία μελέτη, στην οποία αποδείξαμε ότι η επίδραση της ορμονικής θεραπείας υποκατάστασης ήταν απαραίτητη και σωτήρια σε νέες γυναίκες με πρόωρη εμμηνόπαυση (οι οποίες είχαν υγιή αγγεία), ενώ αντίθετα η επίδραση ήταν βλαπτική σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας με εγκατεστημένη αθηρωματική νόσο, όπως ήταν και οι γυναίκες της αμερικανικής μελέτης που είχαν μέση ηλικία τα 63 έτη.
Σήμερα οι κατευθυντήριες οδηγίες από όλους τους ευρωπαϊκούς και αμερικανικούς επιστημονικούς οργανισμούς έχουν υιοθετήσει τα αποτελέσματά μας και συστήνουν την ορμονική θεραπεία υποκατάστασης σε νέες γυναίκες με πρόωρη εμμηνόπαυση (μέχρι την ηλικία της φυσιολογικής εμμηνόπαυσης). Επίσης, σημειώνει, αποδείξαμε ότι η ύπαρξη εξάψεων σε γυναίκες ηλικίας περίπου 50 ετών αποτελεί δείκτη καρδιαγγειακού κινδύνου.
Προσθέτει ότι σημαντικές ερευνητικές εργασίες έχουν γίνει και σε συνεργασία με τον καθηγητή Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γεώργιο Χρούσο, και τον καθηγητή Μαιευτικής και Γυναικολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Αντώνη Μακρυγιαννάκη. «Από το 2015 που βρίσκομαι στην Αθήνα, έχουμε επικεντρωθεί στις δυνατότητες που υπάρχουν για γονιμότητα σε γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, σε γυναίκες με επανειλημμένες αποτυχίες εμφύτευσης και σε γυναίκες με επανειλημμένες αποβολές» αναφέρει.
ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ
«Αυτό που αξίζει περισσότερο, σε οποιεσδήποτε σχέσεις είναι όχι εκείνο που παίρνεις, αλλά εκείνο που δίνεις». Ξεκινώντας από τον Σαίξπηρ και φτάνοντας μέχρι την επιστημονική εξήγηση του εθελοντισμού «τροφοδότηση του ντοπαμινεργικού συστήματος της αμοιβής στον εγκέφαλο» η Σοφία Καλανταρίδου, μαζί και με άλλους συναδέλφους της βρίσκεται δίπλα σε όσους έχουν ανάγκη.
Η κα Καλανταρίδου μίλησε για την εθελοντική της προσφορά και για τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα «Υγεία για όλους», όπου 40 επιστημονικοί φορείς και 100 πανεπιστημιακοί και ακαδημαϊκοί γιατροί, ενώνουν τις δυνάμεις τους για την προάσπιση των ομάδων εκείνων του πληθυσμού, που βρίσκονται σε δυσχερή θέση και χρειάζονται διαρκή υποστήριξη, ιδιαίτερα στις σημερινές δύσκολες συνθήκες. «Θεωρώ τον εαυτό μου εξαιρετικά τυχερό για τη δυνατότητα που μου δόθηκε να συμμετάσχω σε ένα μεγάλο εθελοντικό κίνημα σε όλη τη χώρα, αλληλεγγύης και προσφοράς», αναφέρει και προσθέτει: «Στη δύσκολη αυτή χρονική περίοδο που διανύουμε έχουμε υποχρέωση να βοηθήσουμε όπου και όπως μπορούμε. Υπάρχουμε σαν κοινωνία γιατί υπάρχει ενσυναίσθηση, νοιαζόμαστε για τον άλλο. Η αλληλεγγύη και η αφιλοκερδής βοήθεια στους συνανθρώπους αποτελεί επιτακτική ανάγκη τόσο της πολιτείας όσο και της κοινωνίας, ενώ παράλληλα δίνει στον καθένα μας την ικανοποίηση του να προσφέρει δύναμη και στήριξη σε εκείνους που το έχουν ανάγκη».
