“Αναζητώντας τον Καζαντζάκη”

Παρακολούθησα στις 20.9.2018, στην Αθήνα, στον κινηματογράφο ΔΑΝΑΟ, επιτέλους, ένα συγκλονιστικό και συναρπαστικό ντοκιμαντέρ (Αναζητώντας τον Καζαντζάκη) για τον Ν.Κ., του 37χρονου ερευνητή-σκηνοθέτη Αλέξανδρου Σκούρα, στα πλαίσια του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας “Νύκτες Πρεμιέρας”.
Η  ταινία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τις εκδόσεις Καζαντζάκη και τον επιστημονικό τους σύμβουλο Νίκο Μαθιουδάκη, ύστερα από εξαντλητική προσωπική έρευνα του νεαρού σκηνοθέτη.
Συνοδοιπόροι, σ’αυτό το ταξίδι αναζήτησης του Ν.Κ. υπήρξαν μελετητές, συγγραφείς, ηθοποιοί, καθηγητές, μεταφραστές κ.ά. που καίρια εμφανίζονται στην ταινία και μοιράζονται τις εμπειρίες τους από τη “συνάντησή” τους με το έργο του Ν.Κ. Όπως οι Γιώργος Γραμματικάκης, Βασίλης Βασιλικός, Νίκος Μαθιουδάκης, Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Νίκη Σταύρου, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Νίκος Χρυσός, Ιρέτ Ρενού (Γραμματέας του στην UNESCO), Κατερίνα Εξαρχουλέα-Γεωργιλέα (για τη Μάνη και τη σχέση του με τον Ζορμπά), Χριστίνα Ντουνιά και Στέφανος Ληναίος (για τη δυνατή σχέση φιλίας του με τον Άγγελο Σικελιανό), Αφροδίτη Αθανασοπούλου και Δημήτρης Δημητρούλης (για την “Οδύσσεια” και άλλα έργα του), ενώ την παγκόσμια απήχηση του “Ζορμπά” σχολιάζουν ο καθηγητής Θανάσης Αγαθός και ο ηθοποιός Γιώργος Χωραφάς. Επίσης στη μόνιμη δημιουργική υπαρξιακή αγωνία του Ν.Κ. και στην αναζήτηση “λέξεων” για τα έργα του αναφέρεται ο καθηγητής Χριστόφορος Χαραλαμπάκης και η μεταφράστριά του (στην Ισπανική γλώσσα) Σέλμα Ανκίρα. Τέλος στην κινηματογραφική μεταφορά του “τελευταίου πειρασμού” (από τον σκηνοθέτη Σκορτσέζε), καθώς και στη στάση της εκκλησίας αναφέρεται ο καθηγητής Θεολογίας Χρυσόστομος Σταμούλης.
Ετούτο το ντοκιμαντέρ – οδοιπορικό – ντοκουμέντο ξεκινά από τον τόπο που γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Ν.Κ. (Ηράκλειο), συνεχίζεται στη Μάνη, στην Αίγινα, στην Αντίμπ Γαλλίας, στην Ασίζη Ιταλίας, αλλά και στο Μπόζι Νταρ (χωριό 200 κατοίκων της Τσεχίας), τόπο διαμονής του Ν.Κ. για τρία χρόνια, που προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση στο σκηνοθέτη, στη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας, όπως δήλωσε ο ίδιος, με την προθήκη του τοπικού μουσείου του χωριού και το μνημείο προς τιμήν του στην κεντρική πλατεία. Αυτό σημαίνει ότι το ντοκιμαντέρ γυρίστηκε σε τόπους που έζησε, εργάστηκε, αγάπησε και εμπνεύστηκε ως συγγραφέας. Συνεπώς η ταινία αυτή δεν αποτελεί μια τυπική βιογραφική και ακαδημαϊκή παρουσίαση, αλλά διαμορφώνει μια δομή και λειτουργία συγκεκριμένων γεγονότων της ζωής του, που εμφανίζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, για τις όποιες ιδεολογίες του, τις οποίες άλλαζε και ανακάτευε αναζητητικά, με μεγάλη ευκολία (Βούδας – Χριστός – Νίτσε), καταλήγοντας “όμως” στο τέλος σε μια “δική του” φιλοσοφία, ιδέα, άποψη για τη ζωή, το θεό και τον κόσμο, επίτευγμα συγκλονιστικό κατά το σκηνοθέτη της ταινίας.
Η αφήγηση της ταινίας βασίζεται σε τρεις άξονες – βιβλία του: Στην “Ασκητική” του, στην οποίαν αναλύεται βαθιά και πλατιά η κοσμοθεωρία του, στον “Ζορμπά” που παρουσιάζεται η ψυχοσύνθεση και προσωπικότητά του, οι σχέσεις του με τους άλλους και τις γυναίκες του, καθώς και στον “Τελευταίο πειρασμό” που καταγράφεται η σχέση του με το υπερβατικό θείο, αλλά και η θρησκευτική και όχι μόνο πολεμική γι’αυτόν και το έργο του, παρόλη την παγκόσμια αναγνώρισή του.
Ως προς την τεχνική και αισθητική παρουσίαση αυτού του ντοκιμαντέρ μπορώ να βεβαιώσω -μέσω της πολύχρονης κινηματογραφικής μου εμπειρίας- ότι στην ταινία αυτή εναρμονίζονται ισόρροπα και αποτελεσματικά η φωτογραφία, η μουσική, η ηχοληψία, το μοντάζ και άλλα στοιχεία, διαμορφώνοντας ένα συναρπαστικό ντοκουμέντο, που σβήνει κάθε προηγούμενη κινηματογραφική αναφορά στο μεγάλο αυτό στοχαστή, φιλόσοφο και συγγραφέα.