Πόσο δύσκολο είναι οι γονείς να επικοινωνήσουν με έναν έφηβο και όταν τελικά τα καταφέρουν πότε αυτή η επικοινωνία θεωρείται επιτυχημένη; Καταβάλλονται μεταξύ τους προσπάθειες ή απλώς ανταλλάσσονται άσκοπα μηνύματα χωρίς να γίνεται επεξεργασία;
Πολλές φορές η επιθυμία να αλληλοεπιδράσουμε με τους εφήβους άλλοτε είναι ευχάριστη και άλλοτε πάλι κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις.
Πολλάκις παρατηρείται ότι γίνεται προσπάθεια να επικοινωνήσουν οι γονείς με το παιδί τους, παρόλο αυτό οι νέοι βρίσκονται σε αμυντική στάση, η διάθεσή τους έχει σκαμπανεβάσματα, τα συναισθήματά τους συνεχώς εναλλάσσονται και η παρορμητική τους συμπεριφορά είναι μια συνεχής φίλη τους.
Είναι γεγονός ότι οι έφηβοι απομακρύνονται από την παιδική ηλικία και ετοιμάζονται να ενηλικιωθούν και να ενταχθούν στην κοινωνία ομαλά. Μέσα στο διάστημα της εφηβείας προκύπτουν μεγάλες αλλαγές στην ψυχοσύνθεση και στο συναισθηματικό τους κόσμο, οι οποίες αλλαγές είναι απαραίτητες, ώστε να μπορέσει ο μελλοντικός ενήλικας να διαμορφώσει την προσωπικότητά του και να ενταχθεί ομαλά στην κοινωνία, με αποτέλεσμα να ανταπεξέλθει σε τυχόν προκλήσεις που θα συναντήσει. Σε αυτή τη μεταβατική περίοδο οι γονείς μπορεί να φαίνεται ότι δεν έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του παιδιού τους, όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Για το λόγο αυτό η εφηβεία θεωρείται ένας συναισθηματικός, ψυχολογικός και σωματικός μετασχηματισμός. Όλες αυτές οι απορίες ταλανίζουν τους γονείς, οι οποίοι καλούνται να δείξουν πλήρη κατανόηση και αποδοχή των πράξεών τους, που προσπαθούν να ξεπεράσουν μαζί με τον έφηβο οποιονδήποτε σκόπελο προκύψει. Επομένως θα πρέπει να κατανοήσουν ότι ο στόχος δεν είναι να γίνουν καλύτεροι φίλοι με τα παιδιά τους, αλλά να βρουν έναν τρόπο να επικοινωνήσουν επιτυχώς μέσα από κοινά ενδιαφέροντα.
Κατά συνέπεια είναι ανάγκη οι σκέψεις των γονέων να διακατέχονται από στοργή, αγάπη, ενθάρρυνση της αυτονομίας και της ανεξαρτητοποίησης του εφήβου. Τι γίνεται όμως όταν η συζήτηση παρεκτρέπεται και οι συγκρούσεις ξεκινούν, όταν οι τόνοι ανεβαίνουν και οι εντάσεις είναι πλέον καθημερινό φαινόμενο; Αρχικά θα πρέπει να τονιστεί ότι οι συγκρούσεις αυτές θα πρέπει να επιλύονται με όσο το δυνατόν λιγότερες εντάσεις χωρίς μεγάλα επεισόδια, διότι αυτό δε θα βοηθήσει καμία από τις δύο πλευρές. Για τους παραπάνω λόγους οι γονείς θα ήταν καλό να προσφέρουν ενεργητική ακρόαση, αγάπη, ενθάρρυνση, αίσθημα ασφάλειας, όρια, κανόνες, υπομονή και κατανόηση στα παιδιά τους.
Συνεπώς ένα βασικό στοιχείο της επικοινωνίας αποτελεί η ενεργητική ακρόαση. Με τον όρο ενεργητική ακρόαση νοείται η προσεκτική και χωρίς επικριτική διάθεση επικοινωνία με τους έφηβους. Η εκτίμηση και η κατανόηση είναι δύο άρρητες συνδεδεμένες αρετές με την τέχνη της επικοινωνίας. Η επιτυχής επικοινωνία με τον έφηβο, θα χρειαστεί χρόνο και πολλή προσπάθεια. Ζωτικής σημασίας είναι να μη σταματούν οι γονείς να έχουν υπομονή και επιμονή, να συζητούν με τους έφηβους σε χαλαρές στιγμές, ώστε να ανακαλύψουν τον πιο αποτελεσματικό τρόπο επικοινωνίας : ποιοτικός χρόνος με τους εφήβους μέσα από διασκεδαστικές δραστηριότητες που θα χαλαρώσουν και τις δύο πλευρές και θα δημιουργήσουν μια διέξοδο από την καθημερινή ρουτίνα. Είναι σημαντικό επίσης οι γονείς να βοηθήσουν τους εφήβους να ανακαλύψουν αποτελεσματικούς τρόπους έκφρασης των συναισθημάτων των ιδιαίτερων δυσκολιών, όπως είναι ο θυμός. Οι γονείς από την άλλη, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι ότι θα υπάρξει μια επαναστατική συμπεριφορά, καθώς το παιδί επιζητά την ανεξαρτησία το οποίο είναι ένα αναπόσπαστο χαρακτηριστικό της εφηβείας τους. Στο πλαίσιο αυτό γίνεται αντιληπτό ότι θα πρέπει οι γονείς να είναι πάντα ειλικρινείς με τα παιδιά τους και να συνειδητοποιήσουν ότι είναι λογικό να κάνουν λάθη, παρόλο αυτά καλό είναι να ξεπερνούν τα εμπόδια και τις ανασφάλειές τους.
Επιλογικά, η εφηβεία είναι μια διαρκής σύγκρουση των πρέπει με τα θέλω. Τα παιδιά πολλές φορές δεν εκφράζουν την άποψή τους, είτε γιατί φοβούνται την αρνητική κριτική των γονιών τους, είτε γιατί δε θέλουν να τους στεναχωρήσουν. Θα πρέπει λοιπόν να συνειδητοποιήσουν ότι τέλειοι και ιδανικοί γονείς δεν υπάρχουν, επομένως θα πρέπει να απενοχοποιήσουν τις δράσεις τους και να είναι έτοιμοι να σταθούν στον έφηβο κατανοώντας τον με υπομονή, επιμονή, αγάπη και σύνεση.
Στο πλαίσιο αυτό το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Περιφερειακής Ενότητας Χανίων σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ, θέλοντας να ευαισθητοποιήσει τους γονείς σε επίκαιρα θέματα ψυχολογίας και διαπαιδαγώγησης των εφήβων, πρόκειται να υλοποιήσει τη χρονική περίοδο Δεκέμβριος 2021-Ιανουάριος 2022 «συζητήσεις γονέων εφήβων.» Η θεματολογία των συναντήσεων είναι η εξής: α) έφηβοι και διαδίκτυο: κατευθύνσεις για ασφαλή πλοήγηση στο πλαίσιο της οικογένειας β) η πρόληψη της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών από τους γονείς « όταν το προλαμβάνειν είναι καλύτερο του θεραπεύειν» γ) οι μαθησιακές δυσκολίες και οι επιπτώσεις τους στο ψυχολογικό κλίμα της οικογένειας δ) ο εκφοβισμός (bullying) του εφήβου στο χώρο του σχολείου: αιτίες και τρόποι αντιμετώπισης και ε) ξεπερνώντας τα εμπόδια για μία αποτελεσματική επικοινωνία γονέων – εφήβων.
Η ομάδα γονέων με παιδιά στην εφηβεία, η οποία θα έχει διάρκεια 5 συναντήσεων, με ημερομηνία έναρξης την Τρίτη 7 Δεκεμβρίου 2021 και ημερομηνία λήξης τη Τρίτη 11 Ιανουαρίου 2022, θα πραγματοποιείται εβδομαδιαίως κάθε Τρίτη 10:00-11:30 το πρωί στο χώρο του Κέντρου Πρόληψης (Μιχελιδάκη 17, 1ος όροφος).
Η ομάδα θα είναι ολιγάριθμη και θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας καθώς και το εκάστοτε πρωτόκολλο του ΕΟΔΥ. Η συμμετοχή στην ομάδα δεν απαιτεί καμία οικονομική επιβάρυνση.
Για πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής οι ενδιαφερόμενοι γονείς μπορούν να απευθύνονται στη συντονίστρια στα τηλέφωνα 2821028166 και 2821051214, καθώς και στην ιστοσελίδα www.prolipsichania.gr. Συντονίστρια του προγράμματος θα είναι η κοινωνιολόγος- Msc Ειδική παιδαγωγός Σισμανίδου Ιωάννα.
