Αν ζητούσαμε γεφυροποιούς όπως πρότεινε, πριν λίγες εβδομάδες, με άρθρο του στα ‘Χανιώτικα Νέα’ ο Αντώνης Γκαζής θα βρίσκαμε;
Μάλλον όχι.
Ας είμαστε αισιόδοξοι, όμως. Να υποθέσουμε ότι παρουσιάζονταν γεφυροποιοί, άτομα με συνθετική σκέψη που επικοινωνούν με σαφήνεια και ακρίβεια.
Γνώστες αληθινοί της περιοχής που χρησιμοποιούν παραδείγματα και υποστηρίζουν με στοιχεία το λόγο τους. Τόσο το γραπτό όσο και τον προφορικό. Που σημαίνει ότι έχουν κνισάρει την ήδη καθαρή τους σκέψη και την έχουν χρωματίσει. Για να κάνουν πιο ολοκληρωμένη την άποψή τους.
Ας αναρωτηθούμε πόσο θα βελτιωνόταν η ζωή όλων μας αν παρουσιαζόταν γεφυροποιοί σήμερα στην πόλη μας.
Στο σημερινό σημείωμα εστιάζω στην ανάγκη να αναζητήσουμε γεφυροποιούς που θα κτίζουν γέφυρες επικοινωνίας σε κάθε επίπεδο της κοινωνικής μας ζωής.
Γεφυροποιοί στην εκπαίδευση
Σύμφωνα με την κοινωνικό-πολιτισμική θεωρία η μάθηση είναι μια κοινωνική διαδικασία, συνδεδεμένη όχι με τη διδασκαλία, αλλά με το κοινωνικό πλαίσιο που την προωθεί.
Σήμερα για να υποστηρίξουμε τη μάθηση και τη γνωστική ανάπτυξη, πρέπει να ξεπεράσουμε την παραδοσιακή όψη της διδασκαλίας που στοχεύει μόνο στην παροχή πληροφοριών.
Η πληροφόρηση είναι μόνο μία από τις πολλές όψεις που αλληλεπιδρούν στη μάθηση. Είναι παραπλανητικό και αναποτελεσματικό να διαχωρίζουμε πληροφορίες, θεωρίες κι αρχές από τις δραστηριότητες και τις καταστάσεις στις οποίες χρησιμοποιούνται. Κι αυτό επειδή η γνώση βρίσκεται στο φυσικό και στο κοινωνικό της πλαίσιο, δηλαδή εκεί που αποκτήθηκε και εκεί που χρησιμοποιείται.
Για αυτό χρειαζόμαστε γεφυροποιούς που θα συντεριάξουνε τους εραστές της γνώσης με τις πηγές της, που δεν είμαστε εμείς οι εκπαιδευτικοί.
Γεφυροποιοί στην κοινωνία
Ας μη συγχέουμε τους όρους πληροφόρηση και γνώση. Η μεν πληροφορία συνήθως θεωρείται ανεξάρτητη από τα άτομα, αφού τη διαβάζομε σ’ ένα βιβλίο ή τη βρίσκουμε στο διαδίκτυο.
Η δε γνώση συσχετίζεται με γνώστες, με καλλιεργητές, με αρχιμάστορες, με επιστήμονες κι είναι σαν να κατοικεί στο μυαλό τους, γι’ αυτό κι αποκτάται δυσκολότερα.
Αν δεν έχουμε πρόσβαση στους γνώστες πρέπει αυτοί να καταγράψουν τη γνώση τους για να γίνει μεταφερτή. Κι αυτό δεν είναι εύκολο.
Αν τη βρούμε τη γνώση, πρέπει να την αφομοιώσουμε, για να την κατακτήσουμε. Κι αφομοίωση σημαίνει ότι έχουμε κτίσει γέφυρες κατανόησης με τους γνώστες και τις πρακτικές που σχετίζονται με τις χρήσεις της γνώσης.
Γεφύρι = Ευέλικτη σκέψη
Γνωρίζουμε ότι η προσαρμοστικότητα της σκέψης και η πλαστικότητα του ανθρώπινου μυαλού είναι ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα του είδους μας.
Στη συνήθεια αυτή ανήκει και η ταυτόχρονη επεξεργασία πληροφοριών αλλά και η αλλαγή της πορείας της σκέψης μας , όταν προκύπτουν νέα δεδομένα. Κι αυτή είναι άλλη μια ιδιότητα της μνήμης εργασίας.
Δυστυχώς, δεν είναι πολλοί αυτοί που συνηθίζουν να προσεγγίζουν ένα θέμα από πολλές προοπτικές. Δεν συνηθίζουμε να κατανοούμε ή να δεχόμαστε την ύπαρξη και χρησιμότητα εναλλακτικών. Το αποτέλεσμα είναι να μη στήνουμε εύκολα γέφυρες επικοινωνίας λόγω έλλειψης ευελιξίας.
Μένουμε στον εγωκεντρισμό μας. Παρόλα αυτά η ικανότητα να αφήνουμε την υποκειμενικότητά μας και να βλέπουμε τα πράγματα από διαφορετική οπτική, (ο Piaget το ονομάζει αλλοκεντρισμό) είναι απαραίτητη στην καθημερινότητά μας. Για φανταστείτε να κτίζαμε γέφυρες για θέματα της πόλης μας. Μόνο θετικά αποτελέσματα θα είχαμε.
Γεφυροποιοί για τον Δήμο μας;
Φαίνεται ότι για να γίνεις πετυχημένος γεφυροποιός – αρχιτεχνίτης χρειάζεσαι ευελιξία, αντοχές και νου. Δύσκολος ο συνδυασμός.
Κι ακόμη δυσκολότερο το έργο του κάθε ενός που φιλοδοξεί να παίξει αυτό το ρόλο. Ιδιαίτερα αν δεν είναι κατεχάρης.
Για αυτό δεν πετυχαίνουν οι προσπάθειες για να κτισθούν γέφυρες ανάμεσα στις παρατάξεις που στοχεύουν τον Δημαρχιακό θώκο. Ημουν κάποτε αυτήκοος μάρτυρας μιας τέτοιας συζήτησης και διαπίστωσα ένα αδιέξοδο.
Ας είμαστε αισιόδοξοι όμως. Ίσως το μυστικό του μύθου του γιοφυριού της Άρτας που «Ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ εγκρεμιζόταν» να μην επαληθευτεί στην περίπτωση των Χανίων.
Μίνως Ησυχάκης, ο γεφυροποιός
Στην εκδήλωση για τα 50 χρόνια της ΙΛΑΕΚ που έγινε την περασμένη εβδομάδα τις εντυπώσεις έκλεψε η πρόταση του υπερήλικα ιδρυτικού της μέλους Μίνωα Ησυχάκη. Τι μας είπε;
Η ΙΛΑΕΚ να εκσυγχρονιστεί ακόμη περισσότερο. Να εμπλουτίσει τον ιστότοπο της με περισσότερο υλικό για να αγκαλιάσει κι άλλες ηλικιακές ομάδες.
Εξαιρετικά χρήσιμη η πρότασή του, αφού η τεχνολογία στη συγκεκριμένη περίπτωση θα λειτουργήσει σαν γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στις γενιές.
Το σημειώνω επειδή είναι σπάνιο να ακούγονται ιδέες που κτίζουν γέφυρες επικοινωνίας από ενεργούς πολίτες της 4ης ή της 5ης ηλικίας.
Συμπερασματικά
• Ας αναρωτηθούμε πόσο σημαντικό είναι να κτίζουμε γέφυρες επικοινωνίας ανάμεσα στις γενιές και στις διαφορετικές απόψεις.
• Χρειαζόμαστε γεφυροποιούς ανάμεσα στους κατόχους της γνώσης και στους δια βίου πολίτες.
• Κι άλλους γεφυροποιούς που θα μας βοηθάνε να προκόβουμε τοπικά και να αναπτυσσόμαστε γνωστικά, συναισθηματικά και κοινωνικά.
• Κι αν σήμερα δεν έχουμε γεφυροποιούς σε επάρκεια, ας δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις να γεννηθούν.
*Πτυχ.Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στην Δια Βίου Μάθηση,
συγγραφέας ‘Μαθαίνω εύκολα’, ‘Θυμάμαι εύκολα’.
• Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr • facebook polygnosi
