«Δεν θεωρώ ότι είναι παρηγορητικός ο ρόλος της ποίησης. Πιστεύω εν πολλοίς ότι πρέπει να είναι και επιθετικός συνειδησιακά, δηλαδή να αναθεωρεί τη συνείδηση» λέει στις διαδρομές η λογοτέχνης – εκπαιδευτικός, Ανδρομάχη Χουρδάκη η οποία αυτή την Δευτέρα στις 7:30 το απόγευμα παρουσιάζει το νέο της βιβλίο, τη “Φεύγουσα” στον Κήπο του ξενοδοχείου Porto Veneziano, στο ενετικό λιμάνι των Χανίων.
Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου μιλήσαμε με την συγγραφέα για τον ρόλο της ποίησης και την διαδικασία “γέννησης” ενός έργου, για την “Φεύγουσα”, το πρώτο της θεατρικό, στο οποίο αξιοποιεί στοιχεία της μυθολογίας, της τελετουργίας των Ελευσινίων μυστηρίων, της Κρητικής παράδοσης και της Χριστιανικής πίσης, για να μιλήσει για την μοίρα της “Φεύγουσας” που αγαπά πάνω από όλα την ελευθερία.
Σας γνωρίσαμε μέσα από την στήλη “Πράξεις ποιητών” που δημοσιεύεται κάθε 1η Δευτέρα του μήνα στα Χανιώτικα νέα.
Ναι, παρουσιάζω μια βιογραφία κάθε ποιητή, που συνήθως έχει ενδιαφέρον ο βίος του. Χρειάζεται να γνωρίζουμε και τις λιγότερο φωτεινές των ποιητών και να βλέπουμε τις δυσκολίες τις οποίες πέρασαν για να δώσουν το έργο τους. […] Με εμπνέουν περισσότερο ποιητές και καλλιτέχνες που είχαν μια τραγικότητα στην ζωή τους. Γιατί για μένα τα όσα βίωσαν είναι ένα γκαραντί ποιότητας, με την έννοια ότι άλλος δίνει κάτι μέσα από δύσβατα μονοπάτια. Τίποτα καλό δεν είναι καρπός ευκολίας. Δυστυχώς πρέπει να θλιβούμε για να μπορέσουμε να βγάλουμε από μέσα μας κάτι καλό.
Παράλληλα έχετε εκδώσει ήδη μια ποιητική συλλογή, σωστά;
Ναι, “Τα σκουλαρίκια της Περσεφόνης” που κυκλοφόρησαν το 2018. Τώρα παρουσιάζω το δεύτερο βιβλίο μου το οποίο είναι ένα θεατρικό. Με ενδιαφέρει η γραφή θεατρικών έργων. Θεωρώ ότι σε αυτήν την φάση μου ταιριάζει, μου αρέσει η δράση, οι εικόνες… Το βρίσκω πάρα πολύ ενδιαφέρον. Αργότερα μπορεί να ασχοληθώ και με μια πιο εκτεταμένη μυθοπλασία.
Η Φεύγουσα το πρώτο θεατρικό σας έργο έχει γραφτεί με έμπνευση ένα έκθεμα από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας, τόπο καταγωγής σας;
Ναι, έχω γεννηθεί στην Ελευσίνα, είμαι Ελευσίνια. Φυσικά ποτέ δεν ξεχνώ την καταγωγή μου από την Κρήτη και την υπερασπίζομαι μένοντας εδώ (στην Κίσσαμο). Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας υπάρχει το άγαλμα “Η Φεύγουσα κόρη”, ένα άγαλμα πολύ ιδιαίτερο και με αφόρμηση αυτό το άγαλμα έκανα την ανάπλαση μίας ιστορίας που έχει πάρα πολλά στοιχεία που αφορούν την γυναικεία ψυχολογία αλλά φυσικά θα ήθελα να γίνει κατανοητή και από τους άντρες.
[…] Νομίζω ότι οι εμπνεύσεις των βιβλίων ξεκινάνε με το που θα γεννηθούμε ή με το που θα πρώτο- περπατήσουμε ή θα πρώτο- αντιληφθούμε τον κόσμο. Η γραφή ενός βιβλίου ξεκινάει από πολύ ενωρίς και όχι από την ώρα που ξεκινάς να με την συγγραφική σου πένα. Απλώς κάποια στιγμή αποφασίζεις να το δημοσιοποιήσεις και τότε πραγματικά ο καρπός αρχίζει και λάμπει πάνω στο δέντρο της έμπνευσης σου, πάρα πολύ εύκολα. Και λες: “ Μα το είχα εγώ αυτό μέσα μου;”. Εγώ λοιπόν το είχα μέσα μου, ανά διαστήματα έγραφα κομμάτια, απλώς κάποια στιγμή τα συνέδεσα και τα έδωσα όλα στην Φεύγουσα. Αλλά το υλικό υπήρχε προ πολλού μέσα μου.
Διαβάζοντας το βιβλίο μπορεί κανείς να αναγνώσει πολλαπλές ερμηνείες όσον αφορά τη μοίρα της γυναίκας, μέσα από την πορεία της “Φεύγουσας”…
Η Φεύγουσα είναι μία γυναίκα η οποία αντιμετωπίζει την μοίρα της αλλά επιλέγει δρόμους πορείας για να αντιμετωπίσει αυτήν την μοίρα και κάθε φορά επαναπροσδιορίζει την στάση της στην ζωή. Αναχωρεί. Η Φεύγουσα έχει ένα χαρακτηριστικό αναχωρεί από όπου δεν μπορεί να χωρέσει, δηλαδή όπου δεν μπορεί να γίνει κατανοητή. Δεν είναι καθόλου δειλή η Φεύγουσα. Η Φεύγουσα είναι πολύ γενναία. Έχει “φτερά” στα πόδια της αλλά αναχωρεί πάντα για τόπους που θα γίνει κατανοητή. Έχει ένα ιδανικό μέσα της. Είναι μια γυναίκα που χειραφετείται μέσα στην πορεία της. Δεν είναι χειραφετημένη με τις ευκολίες της σύγχρονης εποχής. Χειραφετείται μέσα από την πορεία της κι αυτό έχει ιδιαίτερη αξία.
Μια πορεία που δεν είναι πάντα εύκολη, έτσι;
Πίσω από κάθε λέξη του έργου κρύβω ένα ολόκληρο βίωμα. Έχω χρησιμοποιήσει συμβολισμούς από τα Ελευσίνια Μυστήρια, από την τελετουργία τους αλλά και σύμβολα από την χριστιανική θρησκεία. Προσπάθησα να τα ¨αγγίξω” με σεβασμό, γιατί δεν μπορείς να εισχωρήσεις στα μυστήρια. Τελοσπάντων όλοι λαμβάνουμε κάποιες δωρεές ακόμα και από αυτούς τους πόρους μυστηρίων. Έτσι τοποθέτησα την Φεύγουσα κάθε φορά να προσπαθεί να λύσει γρίφους, να δώσει απαντήσεις και να βρει και το ιδεώδες στην ζωή της.
Φεύγουσα , δεν είμαι κανενός, Πατρίδα μου η αναχώρηση” λέει σε κάποιο σημείο του βιβλίου. Και από την Ελευσίνα η Φεύγουσα φτάνει στην Κρήτη, με το βιβλίο να κάνει πολλές αναφορές στο νησί και την ομορφιά του.
Υπάρχει μια εκδοχή του μύθου της θεάς Δήμητρας ότι αναζητώντας την Περσεφόνη έφτασε και στην Κρήτη. Εκμεταλλεύτηκα λοιπόν αυτό το παρακλάδι του μύθου και στο θεατρικό έβαλα την Φεύγουσα να αναχωρεί για Κρήτη. Συνέπεσε όμως και με κάποια βιωματικά στοιχεία γιατί μπόρεσα να αξιοποιήσω τους δύο τόπους καταγωγής μου. Κυρίως ωθήθηκα από αυτήν την εκδοχή του μύθου για την Περσεφόνη.
Ζούμε μια επιθετική εποχή: οικονομική κρίση, πανδημίες, πόλεμοι. Ποια είναι η αξία της ποίησης σε δύσκολες εποχές;
Εγώ δεν θεωρώ ότι είναι παρηγορητικός ο ρόλος της ποίησης. Και πιστεύω εν πολλοίς ότι πρέπει να είναι και επιθετικός. Με ποια έννοια; Συνειδησιακά, δηλαδή να πλήττει, να αναθεωρεί την συνείδηση. Αν είναι με … ωραιολογίες να παρηγορούμαστε, ε… ας πούμε κι ένα τραγούδι σε ένα γλέντι. Νομίζω ότι η ποίηση έχει μια αγωνιστική διάσταση. Για μένα είναι μια “ματωμένη” διεργασία. Δεν μπορώ να γράψω, εάν δεν βιώσω. Η ποίηση πρέπει να είναι βίωμα. Αλλιώς θεωρώ ότι εξαπατώ και δεν έχει και νόημα να το κάνω. Ειδικά στον ποιητικό λόγο που έχει μέσα περισσότερα ασυνείδητα ψήγματα ενώ στην συγγραφή, την ώρα που γράφεις είσαι πιο συνειδητός. Η ποίηση είναι παρηγορητική από την άποψη ότι μπορεί να καλλιεργήσει ευαισθησίες στα άτομα. Εμείς όμως που γράφουμε δεν πρέπει να γράφουμε για να παρηγορηθούμε. Εμείς αν γράφουμε, πρέπει να γράφουμε γιατί υπάρχει μια αδήριτη, επιτακτική ανάγκη να γράψουμε. Δεν χωρεί άλλο αυτό μέσα μας και πρέπει να βγει.
Η βιβλιοπαρουσίαση
Οι Εκδόσεις Ραδάμανθυς παρουσιάζουν το βιβλίο-θεατρικό έργο της Ανδρομάχης Χουρδάκη «Φεύγουσα», τη Δευτέρα 6 Ιουνίου 2022, στις 7:30 το απόγευμα, στον κήπο του ξενοδοχείου PORTO VENEZIANO, στο Ενετικό Λιμάνι των Χανίων.
Μιλάνε για το βιβλίο:
Ελένη Φουντουλάκη, Δημοσιογράφος στα Χανιώτικα Νέα, Μαρία Φουρουντζόγλου, Φιλόλογος, Ανδρομάχη Χουρδάκη, Ποιήτρια-φιλόλογος
Διαβάζει αποσπάσματα από το θεατρικό έργο «Φεύγουσα» ο συγγραφέας Ηρακλής Παπαδάκης
Στο πιάνο ο Δημήτρης Ντρουμπογιάννης. Χαιρετίζει ο υπεύθυνος των Εκδόσεων Ραδάμανθυς, Χρήστος Τσαντής
