Ανεξάρτητες ή εξαρτημένες αρχές;

Επί ΠΑΣΟΚ σχεδιάστηκε και νομοθετήθηκε ο θεσμός των Ανεξάρτητων Αρχών για την προστασία των πολιτών ως εγγυητής της εξισορρόπησης κρατικής επέμβασης. Από τότε που κατοχυρώθηκαν με το 101Α άρθρο του Συντάγματος και άρχισαν να λειτουργούν, δεν έπαυσαν οι συγκρούσεις μεταξύ Δεξιών και Αριστερών, λόγω μικροκομματικών καχυποψιών, χωρίς όμως να εγκαταλειφθεί η αναγκαιότητα υπάρξεώς τους. Έτσι οι Ανεξάρτητες Αρχές εντάχθηκαν στον εκάστοτε κομματικό μηχανισμό, ως αναγκαίο “εργαλείο” με χαρακτηριστικά, ενίοτε, του λαϊκισμού.
Η συγκρότηση των Ανεξάρτητων Αρχών γινόταν και για κομματικές σκοπιμότητες, ανάλογα με τα «πιστεύω» της κάθε κυβέρνησης και ετίθετο ζήτημα, να θωρακιστούν νομοθετικά, ώστε να γίνονται σεβαστές απ’ το πολιτικό σύστημα αφενός, και αφετέρου να αποκτούν οικονομική αυτονομία. Τούτο είναι απαραίτητο για να υπάρξει ανεξαρτησία και να επιτελούν το έργο τους μακριά από εξωτερικές παρεμβάσεις.
Έχουμε Ανεξάρτητες Αρχές διαφόρων ιδιοτήτων, όπως η Επιτροπή Ανταγωνισμού, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο, η Αρχή Ξεπλύματος Βρόμικου Χρήματος, η Αρχή Διασφάλισης Απορρήτων Επικοινωνιών, που απασχολεί σήμερα την επικαιρότητα κ.ά. Αυτές συμβάλλουν με τις λειτουργίες τους στο έργο που τους έχει ανατεθεί, εξ όσων δε διαδίδεται, δημοσιογραφικά, ενίοτε ενεργούν κατ’ επίφαση, επιφανειακά, ένεκα μικροκομματικών σκοπιμοτήτων. Υπάρχει και η αντίληψη στο ευρύ κοινό, ότι είναι δύσκολο σε μια νέα κυβέρνηση να κοντρολάρει τις δραστηριότητες των Αρχών, τα μέλη των οποίων έχουν διοριστεί απ’ τους προηγούμενους κυβερνώντες, παρά του ότι χρηματοδοτούν τα προγράμματά τους, τα οποία αναλαμβάνουν οι ίδιες να υλοποιήσουν.
Μερικές απ’ τις Ανεξάρτητες Αρχές ιδρύονται για περιορισμένο χρόνο, όμως μετά τη λήξη τους συνεχίζουν να λειτουργούν με ελλιπή σύνθεση, λόγω του ότι τα κόμματα θέτουν μικροπολιτικές απαιτήσεις, διαφορετικές από τις θεσμοθετημένες δεσμεύσεις. Αντί να διασφαλίζουν τη συνέχεια του έργου που αναλαμβάνουν, πληγώνουν το κύρος τους, υπονομεύεται η αποτελεσματικότητά τους και έτσι καθίστανται όμηροι των κυβερνώντων. Αποτέλεσμα τούτου είναι η “εργαλειοποίηση” κάποιας Ανεξάρτητης Αρχής, να γίνονται “σφάλματα” που δημιουργούν αναστάτωση στο πολιτικό σύστημα.