Ενώ είναι φανερή η έλλειψη στρατηγικής για τους πιθανούς στόχους της εποχής μας γενικότερα, έγινε η έκρηξη των συνειδήσεων, η κατάπληξη και η απορία, όταν διατύπωσε αυτή την αλήθεια ο πρόεδρος Ομπάμα για τη χώρα του. Λες και είναι ο μόνος χωρίς στρατηγική. Είναι όμως ο ισχυρότερος, πράγμα πολύ επικίνδυνο. Πραγματικά πέρασαν ολόκληρα χρόνια εμφυλίου πολέμου στη Συρία για να ανακαλύψουν οι Αμερικανοί ότι στήριζαν την πλευρά των τζιχαντιστών, αδελφών αυτών που κατέστρεψαν τους δίδυμους πύργους στο κεντρικότερο σημείο της Νέας Υόρκης και έκαμαν κι άλλες καταστροφές στην Ουάσιγκτον και αλλού και θέλουν τώρα οι νέοι αυτοί τζιχαντιστές να ιδρύσουν ένα κράτος του τρόμου. Υποστήριζαν αυτούς που συγκλόνισαν τη δύναμη και την υπεροχή της Αμερικής και που δολοφονούν τόσους πολλούς ανθρώπους. Ο κίνδυνος από τους τζιχαντιστές αφορά πλέον ολόκληρη την ανθρωπότητα. Υπάρχει βέβαια η δικαιολογία ότι εξίσου κακή είναι και η άλλη πλευρά του προέδρου Άσαντ. Ενώ λοιπόν δεν μπορούσαν να επιλέξουν μεταξύ δύο εξίσου εγκληματικών πλευρών, αντί να απέχουν, υποστήριξαν κατά λάθος αυτούς που αποκεφαλίζουν τους Αμερικανούς και τους συμμάχους τους.
Αποδεικνύεται ότι η ανάμειξή τους ήταν θέμα διεθνών συσχετισμών λόγω και της ανάμειξης των Ρώσων και θέμα επίδειξης της αλαζονείας της δύναμης. Τώρα απλούστατα θα βομβαρδίσουν τους άλλους! Στην Ουκρανία μέχρι την επέμβαση στα εσωτερικά της από τους Ρώσους αλλά και από τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους υπήρχε μία Δυτική Στρατηγική που έλεγε ότι η Ρωσία και η Ουκρανία πάνε μαζί. Ή και οι δύο χώρες θα ήταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έστω με απλή σύνδεση ή καμία από τις δύο. Αυτή η ορθή στρατηγική υπήρξε διατυπωμένη σε ψηφίσματα αλλά και ως απλή έκφραση γνώμης ορισμένων ευρωπαϊκών οργανισμών. Ήταν και το θέμα της ασφάλειας της γειτονικής προς την Ουκρανία Ρωσίας αν θα προχωρούσε στη σύνδεση μόνο η Ουκρανία προς τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς και το ΝΑΤΟ, οπότε η Ρωσία θα αντιδρούσε. Ήταν φανερό ότι θα είχαμε μια αποσταθεροποίηση στην περιοχή. Υπήρχε άλλωστε και το σύμπλεγμα των αμοιβαίων συμφερόντων λόγω προμήθειας αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία. Υπήρχαν αμοιβαία συμφέροντα μεταξύ Ρωσίας, Ουκρανίας, Αμερικής και Ευρώπης. Οι δρόμοι του αερίου περνούσαν μέσα από την Ουκρανία. Επικράτησε η γνώμη και η δύναμη των ΗΠΑ, μιας χώρας που ο πρόεδρός της ομολογεί ότι δεν έχει στρατηγική. Τώρα εκ των υστέρων, μετά την αιματοχυσία και μετά την απόσχιση της Κριμαίας και την ενσωμάτωσή της στη Ρωσία θα αρχίσουν συζητήσεις με τη Ρωσία. Δύσκολες συζητήσεις με τον πρόεδρο Πούτιν, που έχει μοναδική στρατηγική την αυτοκρατορική Ρωσία.
Σταθεροποίησαν οι ΗΠΑ τους Σαντάμ και Καντάφι και αργότερα τους κατάργησαν με στρατιωτικές επεμβάσεις, χωρίς να έχουν εναλλακτικές λύσεις. Πάνε ψάχνοντας. Άραγε πώς κυβερνάται αυτός ο κόσμος; Σκεφθείτε λοιπόν το λουτρό αίματος στη Μέση Ανατολή και την τεράστια δημιουργία νέων τζιχαντιστών τρομοκρατών και βγάλετε τα συμπεράσματά σας. Μετά τον ψυχρό πόλεμο δεν υπήρξε η αναμενόμενη συνεννόηση μεταξύ Αμερικής, Ρωσίας, Κίνας, Ιαπωνίας και Ευρώπης με ευθύνη όλων των πλευρών. Ο πρόεδρος Ομπάμα ήταν μια υπέρβαση της αμερικανικής κοινωνίας και μια ελπίδα για την ανθρωπότητα. Ήταν ασφαλώς μια επιτυχία η διάνοιξη από αυτόν ενός καινούργιου δρόμου και η σύγκρουσή του με τα ακραία προτεσταντικά στοιχεία που υποστήριζαν ότι οι φτωχοί πρέπει να πεθαίνουν χωρίς περίθαλψη. Η ομολογία του προέδρου Ομπάμα ίσως έχει ειλικρίνεια και γενναιότητα. Δεν έπεται όμως ότι κάθε «αμαρτία» ομολογημένη είναι και συγχωρεμένη, όπως είχα την τιμή να πω κάποτε σε ανάλογη περίπτωση ομολογίας λαθών στον τότε σπουδαίο υπουργό Κωστή Στεφανόπουλο στη Βουλή. Ασφαλώς όμως η ομολογία Ομπάμα μπορεί να χαρακτηριστεί και ως μία κυνική ομολογία. Μήπως εξακολουθεί να κυβερνά την Αμερική και όλο τον κόσμο το «στρατιωτικοβιομηχανικό συγκρότημα», όπως είχε πει ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ; Υπάρχει άραγε στρατηγική στην αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων της εποχής μας γενικότερα από όλους αυτούς που κυβερνούν αυτόν τον κόσμο, υπάρχει στρατηγική στην επιδίωξη της επιτυχίας των μεγάλων στόχων της ειρήνης, της μείωσης των τρομακτικών ανισοτήτων στη διανομή του διεθνούς πλούτου, της αντιμετώπισης της τεράστιας ανεργίας, ιδίως των νέων και των γυναικών, της προστασίας του περιβάλλοντος και της εμπέδωσης της αλληλεγγύης προς τον άνθρωπο; Ασφαλώς όχι. Τώρα, στις μέρες μας, ίσως να μη φαίνεται πλέον ουτοπική η ιδέα του Αϊνστάιν για μία οικουμενική κυβέρνηση. Πού βρίσκονται άραγε οι αρχές και οι αξίες του διαφωτισμού στην εποχή μας; Πού είναι η ελευθερία της συνείδησης, η ισότητα και ο ορθολογισμός; Ποιά είναι τα αποτελέσματα της ευρύτερης μόρφωσης και της καλλιέργειας του σύγχρονου ανθρώπου; Πού καταλήγουν τα άλματα της τεχνολογίας και η υπερπληροφόρηση του κάθε πολίτη; Οι παραπάνω σκέψεις δεν διατυπώνονται για την προβολή ενός αδιεξόδου και μιας δογματικής από άμβωνος καταδίκης της «αμαρτωλής» ανθρωπότητας. Ο διαφωτισμός και η νεωτερικότητα δεν μπορεί να σταματούν στον 18ο αιώνα. Δεν ζήσαμε το τέλος της ιστορίας. Δεν πρέπει να ζήσουμε τον πόλεμο μεταξύ θρησκειών και πολιτισμών. Όλοι ζούμε πάνω στον πλανήτη Γη. Ο χρόνος για την προστασία του περιβάλλοντος τελειώνει. Πρέπει να τονισθεί ότι όταν το περιβάλλον «εξουσίαζε» τον άνθρωπο, του έκανε βέβαια δύσκολη τη ζωή αλλά δεν υπήρχε ο κίνδυνος της απόλυτης καταστροφής. Με την «απελευθέρωση» και την επικυριαρχία του ανθρώπου επί του περιβάλλοντος εμφανίστηκαν οι μεγάλοι κίνδυνοι και για το περιβάλλον και για την ανθρωπότητα. Τα προβλήματα είναι μέγιστα. Χρειάζεται η ανάληψη ευθύνης από όλους τους πολίτες. Δεν μπορούν να τα λύσουν μόνοι τους κάποιοι αρμόδιοι, που ασφαλώς έχουν τη μεγάλη ευθύνη, χαρισματικοί έστω άνθρωποι, όταν οι ίδιοι ομολογούν ότι δεν έχουν στρατηγική κι ενώ μάλιστα κατέχουν τη θέση του αρχιστρατήγου. Χρειάζεται ένας καινούργιος προσανατολισμός, μια καινούργια στρατηγική, ένας καινούργιος διαφωτισμός, χρειάζεται μια καινούργια οικουμενικότητα με επικυρίαρχο στοιχείο τον ανθρωπισμό και με καθολική συμμετοχή στην προσπάθεια σωτηρίας. Μόνο έτσι θα συνεχιστεί η πορεία του ανθρώπου πάνω στη Γη. Υπάρχει μάλιστα η στρατηγική της αυστηρής κρητικής ματιάς που προβάλλει τη μέγιστη αρετή, που είναι η αρετή της μεγάλης αυστηρότητας προς όλους και των μεγάλων απαιτήσεων από όλους τους ανθρώπους. Στην «Ασκητική» λέει ο Καζαντζάκης προς τον καθένα μας, έκδοση 2014 σελ. 52: «Να αγαπάς την ευθύνη, να λες: Εγώ, εγώ έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δεν σωθεί, εγώ φταίω». Αυτό το αγωνιστικό, πέρα από τα όρια, αυτό το αντιστασιακό πνεύμα μας έχει κρατήσει όρθιους μέσα στην Ιστορία. Όπως έχουν πει, «όπου υπάρχει η θέληση εκεί υπάρχει και ο δρόμος», η οδός της σωτηρίας. Ο άνθρωπος αγαπά τον εαυτό του, αγαπά τη σωτηρία του.
