Του Περικλή Δημητρολόπουλου
Κυρία Διαμαντοπούλου, περιγράψτε μια σκηνή από την πολιτική σας διαδρομή που θυμάστε με νοσταλγία.
Πριν από χρόνια διάβασα μία συνέντευξη ενός πετυχημένου αμερικανού πολιτικού που ανακοίνωσε απρόσμενα την αποχώρηση του από την πολιτική. Στο ερώτημα «γιατί αποχωρεί;» η απάντησή του ήταν «γιατί νοστάλγησα τον ήχο της βροχής!».
Όταν είσαι στην πολιτική, απομακρύνεσαι τόσο πολύ και τόσο βίαια από τα καθημερινά απλά πράγματα που, τελικά, η πιο γλυκιά νοσταλγία είναι για τα πιο απλά και καθημερινά πράγματα… Μία εικόνα, ένας ήχος, οι σταγόνες της βροχής. Ας το δούμε λοιπόν αντίστροφα: μια εικόνα, μια στιγμή νοσταλγίας από την πολιτική. Δύσκολο να επιλέξω.
Πολλές ζωές συμπυκνωμένες σε μία. Διαλέγω, λοιπόν, την πρώτη που είναι κάτι σαν την πρώτη αγάπη! Όχι η πιο σημαντική, αλλά αυτή που χαράζεται στη μνήμη σου για πάντα.
Ως νομάρχης Καστοριάς είχα βάλει στόχο να ενταχθεί η πόλη της Καστοριάς στην Unesco. Μεγαλόπνοος και δύσκολος στόχος. Όμως, τον πίστεψαν απρόσμενα πολλοί. Κινητοποιήθηκαν απίστευτες δυνάμεις. Εθελοντικά και με πάθος. Αρχιτέκτονες, Αρχαιολόγοι, Φιλόλογοι, όλοι οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι και οι Φορείς της πόλης, Σχολεία, Συγγραφείς, Δάσκαλοι, Φωτογράφοι, Απόδημοι, Καθηγητές του εξωτερικού, οι Βαρκάρηδες και πολλοί παλιοί Καστοριανοί που ξεναγούσαν τις επιτροπές που επισκέπτονταν την πόλη για να αξιολογήσουν την πρόταση.
Όλοι εθελοντικά, στρατευμένοι σε ένα στόχο που θα μπορούσε να αλλάξει την πόλη, στόχο σημαντικό για την Ελλάδα και, εν τέλει, για τον καθένα χωριστά. Επί 1,5 χρόνο δουλεύαμε με πάθος και σε ένα πρωτόγνωρο κλίμα, σε μία εποχή με πολύ έντονα πολιτικά πάθη όπου ήταν σαν ξαφνικά να τα είχαμε ξεπεράσει. Αισθανόμασταν ότι είχαμε μπροστά μας κάτι πιο σημαντικό από την καθημερινή σύγκρουση της «μικρούτσικης» τοπικής εξουσίας.
Και κάποια μέρα μετά από 18 μήνες, η καθημερινή αλληλογραφία μπροστά στο γραφείο είχε έναν φάκελο από την Unesco. Τον πήρα στα χέρια μου στάθηκα μπροστά στο παράθυρο που έβλεπε όλη την πανέμορφη λίμνη, ακούγοντας τον ήχο της καρδιάς μου και τα μηνίγγια μου να βουίζουν. Άνοιξα τον φάκελο… «Κυρία Νομάρχη…». Διάβαζα γρήγορα όλα τα προκαταρκτικά, πολλές σειρές με γραφειοκρατικές επεξηγήσεις, για να φτάσω στην ουσία: «Η διαδικασία για την προστασία της πόλης ξεκινούσε». Ήταν η στιγμή της δικαίωσης ενός στόχου, ενός αγώνα, μιας όμορφης συλλογικής προσπάθειας.
Ο πυρήνας της νοσταλγίας είναι η αίσθηση της δικαίωσης μιας προσπάθειας μεγάλης ή μικρής. Η αισιοδοξία της μνήμης μας οδηγεί στα όμορφα. Η νοσταλγία είναι το άλγος για τον νόστο δηλαδή ο πόνος για την επιστροφή. Όταν η επιστροφή είναι τόπος, τότε ο νόστος έχει νόημα και ελπίδα. Προσωπικά δεν μου αρέσει να νοσταλγώ στιγμές. Στην πολιτική μου ζωή είχα αναρίθμητες στιγμές να θυμάμαι, πολύ όμορφες και πολύ δύσκολες.
Περιγράφω, διηγούμαι ή τρέχω πίσω σε αυτές, κυρίως για να κάνω συγκρίσεις, να αντλώ διδάγματα προς μίμηση ή αποφυγή ή, απλά, ως ανθρώπινες στιγμές μιας γυναίκας στην πολιτική, σε πολλές και διαφορετικές εκφάνσεις: στην επαρχία, στην πρωτεύουσα, στο κέντρο της Ευρώπης. Η αναδρομή αυτή είναι πολύτιμη για τον καθένα μας γιατί είναι κομμάτι της ιστορίας μας. Δεν πιστεύω όμως ότι το συναίσθημα είναι απλώς η νοσταλγία.
Ό,τι ζήσαμε μας επηρέασε βαθιά, είναι ζωντανό μέσα μας. Αλλά πάμε για άλλα…
* Η Αννα Διαμαντοπούλου είναι πρώην υπουργός και επίτροπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σήμερα είναι επικεφαλής του ΔΙΚΤΥΟΥ για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη
