Η πρώτη επέτειος από τον θάνατο του μεγάλου μας μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη πλαισιώθηκε τοπικά από μια σειρά ωραίων εκδηλώσεων, αλλά πρέπει να αναρωτηθούμε αν αυτές αρκούν για να εκπληρώσουμε τον ρόλο μας ως Χανιά. Ο Μίκης μάς τίμησε, με την επιλογή του να αποτελέσουν τα Χανιά την παντοτινή του κατοικία, κληροδοτώντας μας ταυτόχρονα τον ρόλο και την ευθύνη του τόπου που θα αναλάβει την προβολή του έργου του στο διηνεκές.
Δεν φαίνεται όμως να έχουμε συνειδητοποιήσει πλήρως την αξία αυτής της κληρονομιάς. Μετά την κηδεία υποχώρησαν τα φώτα της δημοσιότητας και δεν προκύπτει να έχει προχωρήσει κάτι ουσιαστικό πέρα από επετειακές εκδηλώσεις.
Οι υποδομές της οικίας των Θεοδωράκηδων που προορίζονται για μουσείο βρίσκονται στο ίδιο σημείο που τις παρέδωσε η δημοτική μας αρχή, η οποία συνέχισε το έργο που είχε ξεκινήσει επί δημάρχου Μανώλη Σταματάκη και βρήκε συνέχεια επί Μανώλη Σκουλάκη.
Το ανακατασκευασμένο σπίτι της οικογένειας στον Γαλατά είναι κλειστό και σε εγκατάλειψη.
Ο δήμος απέτυχε να εντάξει σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα τις υποδομές για την εφαρμογή της μουσειολογικής μελέτης, παρ’ όλο που υπήρχε μεγάλο προβλεπόμενο κονδύλι στο Υπουργείο Πολιτισμού. Τελικά το κονδύλι αυτό των 750.000 ευρώ, αντί να έλθει για το μουσείο Μίκη Θεοδωράκη στα Χανιά, απορροφήθηκε από ένα χωριό στην ορεινή Αρκαδία τη Ζάτουνα, με μοναδική σχέση ότι αποτέλεσε ένα από τους τόπους εξορίας του Μίκη. Σε αντίθεση, όμως, με τον δήμο Χανίων κατάφερε να απορροφήσει το κονδύλι το οποίο δικαιωματικά πιστεύω ότι ανήκε στα Χανιά.
Την ίδια στιγμή, ο δήμος Γόρτυνας διοργάνωσε το πρώτο διεθνές φεστιβάλ Μίκης Θεοδωράκης, με επίκεντρο τη Ζάτουνα. Μάλιστα οι εκδηλώσεις αυτές έγιναν υπό την αιγίδα της Βουλής και συμμετείχαν κορυφαίοι πολιτικοί, όπως οι Γ. Παπανδρέου, Ε. Μεϊμαράκης, Ν. Βούτσης, ενώ συνδέθηκαν με παράλληλες εκδηλώσεις στην Αθήνα. Έτσι είδαμε στο site της ΕΡΤ να αναγράφεται «όλοι οι δρόμοι οδηγούν στη Ζάτουνα». Και σαφώς ο Μίκης ανήκει σε όλη την Ελλάδα και τον κόσμο, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η δικιά του επιλογή ήταν τα Χανιά και αυτό είναι ταυτόχρονα τιμή και ευθύνη για εμάς.
Οι μεγάλοι μουσικοσυνθέτες στην Ευρώπη έχουν τιμηθεί με μουσεία αφιερωμένα στο έργο και την προσωπικότητά τους, όπως είναι το μουσείο Σοπέν στη Βαρσοβία, το μουσείο Σιμπέλιους στο Τουρκού της Φινλανδίας, το μουσείο Μότσαρτ στο Σάλσμπουργκ της Αυστρίας κ.λπ. Ο δικός μας Μίκης, εκτός από την παγκοσμίως αναγνωρισμένη τεράστια καλλιτεχνική αξία του, έχει μια μοναδικότητα καθώς υπήρξε και μια μεγάλη προσωπικότητα της πολιτικής και των αγώνων για τη δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Επί των ημερών της δημοτικής μας Αρχής αξιοποιήσαμε όσο καλύτερα μπορούσαμε και με σεβασμό το κεφάλαιο Μίκης, με την αναγόρευσή του σε επίτιμο δημότη, την ονοματοδοσία παρουσία του του παλιό τελωνείο, την ανακαίνιση της πατρικής κατοικίας Θεοδωράκηδων. Αυτές οι ενέργειες, που έγιναν σε συνεργασία με τους φίλους του Μίκη, συνέβαλαν ώστε ο Μίκης να αισθανθεί το ενδιαφέρον και την αγάπη της πόλης μας και να μας εμπιστευτεί ως Χανιά σημαντικό μέρος της μνήμης και του έργου του. Δεν μπορούμε να φανούμε κατώτεροι της εμπιστοσύνης που μας έδειξε. Άρα πρέπει να αποδείξουμε -και πρώτος απ’ όλους ο δήμος Χανίων- ότι μπορούμε να ανταποκριθούμε σε αυτή την ευθύνη, κάτι που μέχρι τώρα δεν φαίνεται δυστυχώς.
Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε στη μνήμη του μεγάλου μας μουσικοσυνθέτη είναι να επανενεργοποιηθούν άμεσα από τον δήμο οι διαδικασίες για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου μουσείου Μίκη και Γιάννη Θεοδωράκη στο Γαλατά, του ανοικτού Θεάτρου στους Αγ. Αποστόλους και ό,τι άλλο έργο έχει αναθέσει στους εντολοδόχους του Γιώργο Αγοραστάκη και Ρένα Παρμενίδου.
Συνολικά η κληρονομιά του Μίκη στα Χανιά θα πρέπει πλαισιωθεί με ετήσιες εκδηλώσεις και δραστηριότητες τέτοιες που θα προάγουν την προβολή του έργου του, ενώ ταυτόχρονα θα βάλουν τα Χανιά στον διεθνή πολιτιστικό χάρτη, όπως συμβαίνει με τις ευρωπαϊκές πόλεις που προανέφερα. Ακόμη περισσότερο στα Χανιά υπάρχει ο δραστήριος σύλλογος φίλων του Μίκη με πρόεδρο τον Γιώργο Αγοραστάκη, που μπορεί να είναι πολύτιμος αρωγός, τον οποίο όμως ο δήμος μένει να εμπιστευτεί και να αξιοποιήσει. Η απραξία αποτελεί προσβολή στη μνήμη του μεγάλου παγκόσμιου καλλιτέχνη, Έλληνα και Κρητικού, που μας επέλεξε ως τον τόπο μνήμης και προβολής του έργου του.
*Ο Τάσος Βάμβουκας είναι τ. δήμαρχος Χανίων
