» Στοιχεία και αριθµοί
H εµπορία ανθρώπων στην Ευρώπη εξακολουθεί να παραµένει ένα πολύ σηµαντικό πρόβληµα που παρά τα µέτρα και τις δράσεις από τα κράτη – µέλη δεν λέει να µειωθεί. Ολοένα και πιο συχνά στρατολογούνται γυναίκες και παιδιά και εξωθούνται είτε στην πορνεία, είτε στο δουλεµπόριο, είτε σε χαµηλά αµειβόµενες βαριές εργασίες µιας και οι έλεγχοι δεν είναι και τόσο αυστηροί σε ότι αφορά την απασχόληση όλων αυτών των ανθρώπων.
Στην Ελλάδα αυτό είναι κοινό µυστικό που το ξέρουν όλοι και κανείς δεν βάζει το µαχαίρι στο κόκκαλο, καθώς το φτηνό εργατικό δυναµικό που είναι ανασφάλιστο και παράνοµο βολεύει χιλιάδες οικογένειες µε τον έναν ή τον άλλο τρόπο, από την περίθαλψη ηλικιωµένων µέχρι τις γεωργικές εργασίες και την σεξουακλική βιοµηχανία.
Η εργασία χωρίς ασφάλιση κυρίως µε µετανάστες και πρόσφυγες που διεκπεραιώνουν βαριές και ανθυγιεινές εργασίες, καταδεικνύουν το µέγεθος του προβλήµατος αλλά πάνω απ΄όλα την στυγνή εκµετάλλευση που υφίστανται όλοι αυτοί οι άνθρωποι από τα διάφορά κυκλώµατα εύρεσης εργασίας που ουσιαστικά τους καταδυναστεύουν και τους οδηγούν σε επικίνδυνα µονοπάτια.
Θύµατα και διακινητές
Σύµφωνα µε τα τελευταία διαθέσιµα στοιχεία της Κοµισιόν σχετικά µε την καταπολέµηση της εµπορίας ανθρώπων 2021-2025, το χρονικό διάστηµα µεταξύ 2017 και 2018 καταγράφηκαν περισσότερα από 14.000 θύµατα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο πραγµατικός αριθµός ενδέχεται να είναι πολύ υψηλότερος, καθώς πολλά θύµατα δεν εντοπίζονται. Σχεδόν το ήµισυ των θυµάτων εµπορίας ανθρώπων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υπήκοοι της ΕΕ και σηµαντικός αριθµός των θυµάτων αυτών αποτελεί αντικείµενο εµπορίας εντός του κράτους µέλους του.
Η πλειονότητα των θυµάτων στην ΕΕ είναι γυναίκες και κορίτσια που αποτελούν αντικείµενο εµπορίας µε σκοπό τη σεξουαλική εκµετάλλευση. Σχεδόν το ένα στα τέσσερα θύµατα εµπορίας ανθρώπων στην ΕΕ είναι παιδί.
Η πλειονότητα των διακινητών στην ΕΕ είναι πολίτες της ΕΕ και σχεδόν τα τρία τέταρτα των δραστών είναι άνδρες.
Τεράστια τα κέρδη
Το έγκληµα αυτό αποφέρει υψηλά κέρδη στους εγκληµατίες και συνεπάγεται τεράστιο ανθρώπινο, κοινωνικό και οικονοµικό κόστος. Στην ΕΕ, σύµφωνα µε πρόχειρους υπολογισµούς το οικονοµικό κόστος εκτιµάται ότι ανέρχεται σε 2,7 δισ. ευρώ για ένα µόνο έτος .
Να σηµειωθεί εδώ ότι µόνο το 2015 το εκτιµώµενο συνολικό ετήσιο κέρδος από την εµπορία ανθρώπων ανήλθε σε 29,4 δισ. το 2015 .
Στην ΕΕ, σε ένα µόνο έτος, σύµφωνα µε άλλους υπολογισµούς, τα έσοδα από την εγκληµατική δραστηριότητα της εµπορίας ανθρώπων µε σκοπό τη σεξουαλική εκµετάλλευση, η οποία αποτελεί τον κυριότερο σκοπό της εµπορίας ανθρώπων, εκτιµώνται σε περίπου 14 δισ.ευρώ .
Στο ποσό αυτό δεν λαµβάνεται υπόψη η εµπορία ανθρώπων µε σκοπό την εργασιακή εκµετάλλευση και άλλες µορφές εκµετάλλευσης.
Η πανδηµία CoViD διευκόλυνε τους διακινητές
Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, η εµπορία ανθρώπων εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρή απειλή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θέτοντας σε κίνδυνο χιλιάδες άτοµα κάθε χρόνο, και κυρίως γυναίκες και παιδιά. Οι διακινητές εκµεταλλεύτηκαν τις κοινωνικές ανισότητες, καθώς και την ευάλωτη οικονοµική και κοινωνική κατάσταση των ανθρώπων, στοιχεία που επιδεινώθηκαν λόγω της πανδηµίας Covid-19 και διευκόλυναν τους δράστες στην εξεύρεση θυµάτων.
Η πανδηµία παρεµπόδισε επίσης την πρόσβαση των θυµάτων στη δικαιοσύνη, τη συνδροµή και τη στήριξη, και παρακώλυσε την απάντηση της ποινικής δικαιοσύνης στην εγκληµατικότητα. Επιπλέον, οι διακινητές υιοθέτησαν ένα νέο επιχειρηµατικό µοντέλο διαδικτυακής στρατολόγησης και εκµετάλλευσης θυµάτων , γεγονός που δυσχέρανε την απόκριση των αρχών επιβολής του νόµου και των δικαστικών αρχών.
Η εφαρµογή της Οδηγίας – Ατιµωρησία στους δράστες διακινητές
Η οδηγία της ΕΕ για την καταπολέµηση της εµπορίας ανθρώπων αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των προσπαθειών της ΕΕ για την καταπολέµηση της εµπορίας ανθρώπων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολούθησε και στήριξε τη µεταφορά και την εφαρµογή της οδηγίας στα κράτη µέλη που δεσµεύονται από αυτήν . Στην έκθεση που εκπόνησε το 2016 για τη µεταφορά στο εθνικό δίκαιο , η Επιτροπή διαπίστωσε ότι παρότι τα κράτη µέλη κατέβαλαν σηµαντικές προσπάθειες για τη µεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο, εξακολουθούν να υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά τα µέτρα πρόληψης, προστασίας, συνδροµής και στήριξης των θυµάτων, συµπεριλαµβανοµένων των παιδιών-θυµάτων. Το 2019 η Επιτροπή ζήτησε περαιτέρω πληροφορίες από τα κράτη µέλη σχετικά µε τις διαπιστώσεις της έκθεσης του 2016.
Από την παρακολούθηση της εφαρµογής της οδηγίας στα κράτη µέλη, η οποία πραγµατοποιήθηκε από την Επιτροπή, µεταξύ άλλων, µε βάση διετείς εκθέσεις προόδου, καθώς και εκθέσεις διαφόρων ενδιαφερόµενων φορέων , προκύπτει ότι η πράξη αυτή, η οποία εφαρµόζεται ήδη εδώ και δέκα έτη, ενδέχεται να µην είναι πλέον κατάλληλη για τον επιδιωκόµενο σκοπό. Παρά τις πρωτοβουλίες πρόληψης που έχουν αναληφθεί, η ζήτηση για υπηρεσίες που παρέχονται από θύµατα εκµετάλλευσης δεν έχει µειωθεί. Η ατιµωρησία των δραστών στην ; συνεχίζεται και ο αριθµός των διώξεων και των καταδικαστικών αποφάσεων σε βάρος διακινητών παραµένει χαµηλός Οι ελάχιστοι κανόνες που έχουν θεσπιστεί για τα θύµατα ενδέχεται να µην λαµβάνουν επαρκώς υπόψη τις πραγµατικές ανάγκες τους.
Το περιβάλλον υψηλού κινδύνου για τα θύµατα εµπορίας
Ουσιαστικά διαπιστώνει η Κοµισιόν, οι οµάδες οργανωµένου εγκλήµατος λειτουργούν µε γνώµονα τη βασική οικονοµική αρχή της υψηλής ζήτησης που κατευθύνει τις δραστηριότητές τους. Η ζήτηση ευνοεί όλες τις µορφές εκµετάλλευσης ατόµων που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, την οποία οι διακινητές εκµεταλλεύονται, ιδιαίτερα σε τοµείς υψηλού κινδύνου και σε περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου . Με τον τρόπο αυτόν οι οµάδες οργανωµένου εγκλήµατος και όσοι επωφελούνται και αποκοµίζουν κέρδος από την εκµετάλλευση των σωµάτων, των υπηρεσιών και της εργασίας των θυµάτων εµπορίας ανθρώπων συσσωρεύουν τεράστια έσοδα.
Στην περίπτωση της σεξουαλικής εκµετάλλευσης, η πορνεία, οι υπηρεσίες παροχής συνοδού, τα ινστιτούτα µασάζ, τα µπαρ και τα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης αποτελούν περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου. Στην περίπτωση της εµπορίας ανθρώπων µε σκοπό την εργασιακή εκµετάλλευση, τέτοιου είδους περιβάλλοντα µπορεί να είναι: οι τοµείς της γεωργίας, των κατασκευών, της φιλοξενίας, των υπηρεσιών καθαριότητας, των οικιακών εργασιών, της δασοκοµίας, της κλωστοϋφαντουργίας και των ενδυµάτων και ο κλάδος της παρασκευής τροφίµων.
Η χρήση του διαδικτύου και της τεχνολογίας βοηθά τους διακινητές
Κατά τη διάρκεια της πανδηµίας Covid-19, οι διακινητές χρησιµοποίησαν, τέλος, όλο και περισσότερο το διαδίκτυο σε όλα τα στάδια της εµπορίας. Χρησιµοποίησαντον ψηφιακό χώρο για τη στρατολόγηση και εκµετάλλευση των θυµάτων, την οργάνωση της µεταφοράς και της στέγασής τους, τη διαφήµιση των θυµάτων στο διαδίκτυο και την προσέγγιση δυνητικών πελατών, τον έλεγχο των θυµάτων, την επικοινωνία µεταξύ των δραστών και την απόκρυψη των προϊόντων εγκλήµατος .
Η τεχνολογία έχει διευρύνει την ικανότητα των εγκληµατιών να εµπορεύονται ανθρώπους µε σκοπό διάφορες µορφές εκµετάλλευσης, ιδιαίτερα µε σκοπό τη σεξουαλική εκµετάλλευση, αλλά και την εργασιακή εκµετάλλευση, την αφαίρεση οργάνων, την παράνοµη υιοθεσία παιδιών και τους καταναγκαστικούς γάµους, αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα παιδιά είναι κυρίως αυτά που διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο να πέσουν θύµατα διακινητών στο διαδίκτυο. Ενώ οι εγκληµατίες έχουν κατορθώσει να αξιοποιήσουν τις πλέον πρόσφατες δυνατότητες που προσφέρει η ψηφιακή εποχή, οι αρχές επιβολής του νόµου αντιµετωπίζουν σηµαντικές προκλήσεις στον τοµέα αυτόν, µεταξύ των οποίων ο εντοπισµός ενδείξεων εκµετάλλευσης στο αυξανόµενο µέγεθος των διαδικτυακών διαφηµίσεων και η απόκτηση κρίσιµων ψηφιακών αποδεικτικών στοιχείων .
**Ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά µε την εκστρατεία της Κοµισιόν κατά του εµπορίου ανθρώπων µπορείτε να βρείτε εδώ (Together Against Trafficking in Human Beings)
