Ανθρωπο-τοπωνύμια του Νομού Χανίων

Διαβάζεις ένα μυθιστόρημα, ιστορικό, κοινωνικό, αστυνομικό, με τους χαρακτήρες του ν’ αναλύονται και ν’ αναπτύσσονται, με τα ιστορικά γεγονότα να εξελίσσονται, με την πλοκή του να περιπλέκεται, σταδιακά να επιλύονται όλα τα θέματα και να φτάνεις βαθύτατα ικανοποιημένος στην τελευταία σελίδα…
Συναρπαστικό!
Διαβάζεις τώρα κι ένα βιβλίο που μοιάζει περισσότερο με… λεξικό, ίδια κι απαράλλαχτη η αίσθηση…
Τι συμβαίνει λοιπόν;
Μα έχουμε μπρος μας το εκλεκτό πνευματικό δημιούργημα του φιλολόγου κ. Θεοχάρη  Ι. Φραγκιουδάκη  «ΑΝΘΡΩΠΟ-ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ»!
Μια εργασία που ξεκίνησε από μάθημα στο σχολείο και που χρειάστηκε πολύ χρόνο  και κόπο και φυσικά πολύχρονη αναζήτηση, για να μεταμορφωθεί στο προσεγμένο, σταχωμένο βιβλίο των 332 σελίδων που έχουμε στα χέρια μας!
Πριν το ανοίξουμε ξανά, ας δούμε  πρώτα τι μας λέει στο οπισθόφυλλο ο ακάματος συγγραφέας του: «Μην μου πείτε ότι ταξιδεύοντας σε κάποιο  μέρος, δεν έχετε αναρωτηθεί «γιατί έχει ονομαστεί έτσι;». Τι κρύβεται άραγε πίσω από ένα τοπωνύμιο; Προϊστορία και ιστορία, μύθοι και θρύλοι, μεγάλα γεγονότα και μικροσυμβάντα, γη, αέρας και νερό, ζώα και φυτά, ντόπιοι και περαστικοί, ασχολίες κι ιδιαιτερότητες,  θρησκείες και γλώσσες, άφησαν  το σημάδι τους στο πολυεπίπεδο ανάγλυφο των τοπωνυμίων  που συνθέτουν τη σημερινή Ελλάδα…». Και συνεχίζει: «…Δύσκολη δουλειά η καταγραφή η διάσωση, μα, κυρίως, η προσπάθεια ετυμόλογησης των τοπωνυμίων του τόπου μας. Από πού να αρχίσει κανείς;».
Θα συμφωνήσουμε!
Ατέλειωτη η γνώση που μας διαφεύγει και πώς να μην ξαφνιαστείς απ’ την παντελή άγνοιά σου ενός τόπου που τον διαβαίνεις καθημερινά, λες ξανά και ξανά το όνομά του και δεν ξέρεις για ποιο λόγο ονομάστηκε έτσι. Ας πάρουμε τον πολύ γνωστό μας «Κάτολα», τη σημερινή, κεντρική οδός Μουσούρων. Τι σημαίνει «Κάτολας» με… όμικρον, λοιπόν; «Κάτω όλα» διαβάζουμε στη σελίδα 113. «Αφού εκεί υπήρχε μεσαιωνικός οχετός για τα λύματα. Πιο πιθανό όμως ο «Κάτολας» να προέρχεται απευθείας από την ενετική λέξη “gatolo”= οχετός, οπότε ορθότερη η γραφή με όμικρον», συμπληρώνει ο συγγραφέας.
Έτσι λοιπόν!
Αλλά τώρα που η περιέργεια μας φούντωσε,  ξεφυλλίζουμε το βιβλίο και το μάτι μας όλο και κάπου πέφτει, μπορούμε να μην ν’ αναρωτηθούμε  πως  προήλθε και το ξεχωριστό όνομα του Σταδίου της Πόλης,  που οι παλαιότερο το λένε  ακόμα «Πεδίον του Άρεως»;  «…Η ονομασία θα πρέπει να αφορά σε χώρο στρατιωτικών γυμνασίων  επι Κρητικής Πολιτείας…» διαβάζουμε ένα μικρό κομμάτι στις σχετικές πληροφορίες και το μυαλό μας πάει σε φωτογραφίες εποχής, σ’ εκείνη την αμμουδερή έκταση απέναντι από τον Κήπο, με τους παραταγμένους στρατούς, τις παρελάσεις, τ’ αγωνίσματα  και τις γυμναστικές  επιδείξεις…
Προχωράμε και πως να μην κουνήσουμε το κεφάλι διαπιστώνοντας πόσα και πόσα δεν μπορεί να μάθει κανείς  για θεραπευτικά φυτά, αιωνόβια δένδρα, σπήλαια, ελαιώνες και βάραθρα με  ιστορία, που έδωσαν όνομα σε περιοχές ολόκληρες! Γι’ ανθρώπους κι οικογένειες που βάφτισαν τα μέρη όπου έζησαν, για γεγονότα καλά και κακά που έμειναν στην μνήμη, με τα χρόνια έγιναν θρύλος κι έφθασαν μέχρι τις μέρες μας σαν μια… λέξη μόνο!
Δύσκολο το έργο του συγγραφέα, συνεχής η αναζήτηση, ατέλειωτο το θέμα, «…εργασία που επιδέχεται διαρκή βελτίωση και εμπλουτισμό»,  μας λέει στο οπισθόφυλλο ο αγαπητός μας συγγραφέας.
Γίνεται, ωστόσο, να μην συγκινηθείς, όταν από σελίδα σε σελίδα, από παράγραφο σε παράγραφο, ταξιδεύεις  βαθιά στον χρόνο, σε τόπους και τοποθεσίες της πόλης και του νομού μας, πλουτίζεις τις γνώσεις σου, εμβαθύνεις σε καταστάσεις, κατανοείς καλύτερα το παρόν, το παρελθόν κι ίσως και το μέλλον σου…
Ένα μοναδικό βιβλίο που το διαβάζεις ξανά και ξανά, είναι το  «ΑΝΘΩΠΟ-ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ» του κ. Θεοχάρη Φραγκιουδάκη!
Ένα πολύτιμο απόκτημα για κάθε βιβλιοθήκη, που παρουσίασε στις 30 Ιανουαρίου στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος  η «ΠΟΛΥΔΡΑΣΗ», η «Εταιρία Εθελοντικής Προσφοράς Εκπαιδευτικών και Φίλων», που τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται στην πόλη μας μ’ εκπαιδευτικά σεμινάρια, εθελοντικά μαθήματα, με θεατρικές παραστάσεις, προβολές ταινιών κ.α.
Την εκδήλωση συντόνισε η φιλόλογος κ. Κατερίνα Βαρανάκη, η φυσικός Χρυσούλα Καψωμένου παρουσίασε τον συγγραφέα.
Εξαιρετικοί κι οι ομιλητές!
Ο μαθηματικός Γιάννης  Καλογεράκης  μας καθήλωσε με το θέμα  «Ο βιωματικός χώρος του Θεοχάρη – αριθμητικές και ιστορικές ψηφίδες». Ο γεωπόνος κ. Κώστας Οικονομάκης  μας μίλησε με χιούμορ και συνέπεια για τα «Τοπωνύμια και φυτά».  Κι ο βιολόγος κ. Γιάννης Βολακάκης  ολοκλήρωσε την παρουσίαση με το ενδιαφέρον θέμα του «Η παιδαγωγική διαδικασία ως αφορμή δημιουργίας και προβολής του τοπικού πολιτισμού».
Την ποιοτική αυτή βραδιά έκλεισε η ομιλία του ίδιου του συγγραφέα, τον οποίο συγχαίρουμε θερμά για το εκλεκτό πνευματικό του δημιούργημα, και του ευχόμαστε, παράλληλα με το εκπαιδευτικό του έργο να συνεχίσει να συγγράφει, να δημιουργεί, και να μοιράζεται με τον αναγνώστη γνώσεις και συναισθήματα!