Eνας τόπος είναι όμορφος, αλλά γίνεται ακόμα ομορφότερος, από τους ανθρώπους του!
Oταν οι άνθρωποί του με τις δράσεις τους τον αναδεικνύουν, τον αξιοποιούν, τον συντηρούν, τον προβάλλουν, του δίνουν αξία, όπως πραγματικά του αρμόζει, τότε γίνεται ακόμα πιο ξεχωριστός! Η αγάπη σε έναν τόπο γίνεται δυνατή, αγαπητική σχέση, σχέση αιώνιου δεσμού, ο οποίος όσο μικρός κι αν είναι, φαίνεται μέγας! Οι άνθρωποι, με διαφορετικό μορφωτικό, οικονομικό και κοινωνικό ταπεραμέντο, με διαφορετικά ενδιαφέροντα, συνθέτουν την κουλτούρα ενός τόπου, συνυφαίνουν το ξομπλιαστό υφάδι στον αργαλειό της πολιτιστικής τους δράσης!
O Πολιτιστικός Σύλλογος Μοθιανών – Σκαφιώτου, «Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ», του Δήμου Πλατανιά Χανίων, έχει αναπτύξει ποικίλες δράσεις, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, δίνοντας το στίγμα της εργατικότητας, της συνεργασίας, του πλουραλισμού, της φιλοξενίας, της διαφύλαξης του ιστορικού, πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής! Τα δύο αυτά χωριά, ριζωμένα στις κατάφυτες από ελιές λοφοσειρές , στις παρυφές των Λευκών Ορέων, αποτελούν ένα απέραντο φυσικό μνημείο. Σ΄ αυτόν τον τόπο μπορεί κανείς να ανακαλύψει θαυμαστά έργα ανθρώπων, να εξερευνήσει ιστορικούς οικισμούς, να ανακαλέσει μνήμες, να αντλήσει ήθη, έθιμα και παραδόσεις, να εξιστορήσει προφορικές μαρτυρίες ανθρώπων που «έφυγαν», αλλά άφησαν σ’ αυτή τη γη ανεξίτηλα τα σημάδια τους! Μια ώσμωση απ’ όλα αυτά δεχτήκαμε την Κυριακή 2 του Σεπτέμβρη 2018. Η πρόσκληση του Συλλόγου με την ανθοστόλιστη κρήνη, τη στάμνα και το γάργαρο νερό, προμήνυαν μια ωραία βραδιά που θα συνδύαζε περίπατο στους ιστορικούς οικισμούς της περιοχής, βράβευση σημαντικών ανθρώπων της ιστορικής οικογένειας Πολυχρονίδη κι όχι μόνο! Εκτός των παραπάνω η εκδήλωση πλαισιώθηκε με την πολύπλευρη ιστορική και ανθρωπογεωγραφική έρευνα των αγαπητών μου φίλων, εκπαιδευτικών Κανδαράκη Γεωργίου και Νικητοπούλου Δήμητρας. Φυσικά δεν έλειψαν τα πλούσια εδέσματα, προσφορά του Συλλόγου, ο χορός και η διασκέδαση μέχρι πρωίας!
Η ομιλία των συναδέλφων συνδυαζόταν με φωτογραφικό υλικό και βίντεο που συλλέχτηκε μετά από επίπονη έρευνα πολλών ημερών. Το κείμενο της παρουσίασης παραθέτουμε πιο κάτω:
«Σας καλωσορίζουμε, ως Πολιτιστικός Σύλλογος Μοθιανών- Σκαφιώτου ‘Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ’ στα χωριά μας και ση δραστηριότητα-εκδήλωση, θεσμό πλέον, του περιπάτου στους παλαιούς οικισμούς-γειτονιές της περιοχής μας με ΑΘΙΒΟΛΕΣ (πολιτισμού-πατριδογνωσίας και ανθρωπογεωγραφίας), όπως εύστοχα πρότεινε ο αείμνηστος συγχωριανός μας Αλεξανδράκης Μανόλης του Περικλή.
Ολοκληρώθηκε πριν λίγο με τη συμμετοχή σας, ο φετινός περίπατος στην περιοχή που περικλείεται από Σκαφιώτο- Μετόχι Χατζή Τραγανού των Πολιχρονίδηδων-Ναό Αγίου Βασιλείου- Οικισμό Μαλιδιανών-Στέρνα Δασκαλάκη και πάλι πλατεία Σκαφιώτου.
Φέτος αποφασίσαμε, οι ΑΘΙΒΟΛΕΣ μας να αναδείξουν την περιοχή του Μετοχιού-Χατζή Τραγανού, τιμώντας παράλληλα προγόνους και εν ζωή σημαντικά πρόσωπα της οικογένειας Πολυχρονίδη, που για πολλές δεκαετίες κατοίκησε στην περιοχή και τον οικισμό που λίγο πριν γνωρίσατε στη διαδρομή που περπατήσατε.
Κατά τις τελευταίες Διοικητικές μεταβολές της τοπικής αυτοδιοίκησης ο οικισμόε Μετόχι-Χατζή Τραγανού:
Το 1925 αποσπάται από κοινότητα Βουκολιών και προσαρτάται στη νεοσύστατη κοινότητα Γλώσσας(μαζί με Κουμαρές, Σκορδυλιανά, Γλώσσα, Μοθιανά, Σκαφιώτο)
Το 1940 αναγνωρίζεται και προσαρτάται στην κοινότητα Γλώσσας ως οικισμός Τραγανός
Το 1961 καταργείται ως αυτόνομος οικισμός και προσαρτάται στον οικισμό Σκαφιώτες.
Από το 1997 όλη η κοινότητα προσαρτάται στο Δήμο Κολυμβαρίου.
Εκκλησιαστικά ανήκει στην ενορία Άνω Βουβών και Ι.Ν Αγίου Βασιλείου 12ος αι., ανακαινισμένος από αρχαιολογία, χτισμένος στα ερείπια παλαιού ναού με σημαντικές αγιογραφίες.
Είναι γειτονική περιοχή και λίγο νοτιότερα του οικισμού Μαλιδιανών, ιδιαίτερου φυσικού κάλλους με πολλά δασικά φυτά και δέντρα, όπως πλατάνια, δρυγιάδες, φουσκιές, μυρτιές, θάμνους, πικροδάφνες, κ.ά., εκτός από τις καλλιέργειες. Η ονομασία προέρχεται από τον Μιχάλη Τραγανό (Επισκέπτη των Αγίων τόπων Χατζή-Τραγανός), προερχόμενο από την Ανώπολη Σφακίων , ο οποίος κατοίκησε στην περιοχή κατά τα τέλη του 19ου αι, αγοράζοντας τις σχετικές εκτάσεις από τον Τούρκο Μεχμέτ Αγά Μπαριά Μαλί και τους απογόνους του, του οποίου πιστοποιείται η ζωή τουλάχιστον ως το 1881, με δικαστικό έγγραφο απαιτήσεων από πρόγονο της οικογένειας Ηλιάκη που μας επίδωσε ο χωριανός μας Μάρκος Ηλιάκης . Τα κτίσματα μαρτυρούν την ύπαρξή του οικισμού από παλαιότερη εποχή αφού σώζονται ενετικά στοιχεία.
Ο Μιχάλης Χατζής Τραγανός, ιδιαίτερα ευφυής και δημιουργικός έζησε στο Μετόχι με τη σύζυγο του Μαρία, απέκτησαν 5 κόρες με νεότερη τη Σοφία γεννημένη την τελευταία δεκαετία του 19ου αι (1895), με ιδιαίτερη μόρφωση αφού σπούδασε στο ελληνικό σχολείο και παρθεναγωγείο της εποχής, μέλλουσα σύζυγος του Αντώνη Πολυχρονίδη εκ Ροδωπού.
Ο Μιχάλης Τραγανός έφυγε από τη ζωή σχετικά νέος και ενταφιάστηκε σε μνήμα στην αυλή του Αγίου Βασιλείου, καθώς και η γυναίκα του Μαρία αργότερα.
Την ίδια περίπου εποχή σε μία άλλη μεριά της επαρχίας μας, στα Ροδωπού, έρχεται στη ζωή γόνος της μεγάλης οικογένειας Πολυχρονίδη, ο Αντώνης Πολυχρονίδης, μελλοντικός σύζυγος της Σοφίας Τραγανού, σιόγαμπρος που λέμε στο Μετόχι.
Ο Αντώνης Πολυχρονίδης , γεννημένος το 1885 είναι γιος του παπα Δημήτρη Πολυχρονίδη και εγγονός του παπα-Πολυχρόνη Πολυχρονίδη, ενός απ’ τους πρωτεργάτες της Κρητικής επανάστασης του 1866 εναντίον των Τούρκων .
Στις 20/2/1866 στον Καθολικό της ιεράς μονής Κολυμβαρίου στη Γωνιά ο Ηγούμενος Παρθένιος Φρουδάκης από τη Σπηλιά, ο Παρθένιος Κελαϊδής από τα Σφακιά, ο Παρθένιος Περίδης από εννιά χωριά, ο παπα-Πολυχρόνης Πολυχρονίδης από τα Ροδωπού και 50 οπλαρχηγοί έδωσαν τον όρκο της επανάστασης.
Παιδιά του παπά Πολυχρόνη Πολυχρονίδη ήταν: ο παπα-Δημήτρης, ο Ζαχαρίας και ο Γιάννης, ενώ παιδιά του παπα-Δημήτρη ήταν: ο Αντώνης Πολυχρονίδης(δάσκαλος), ο Κωστής Πολυχρονίδης (κοινοτάρχης στα Ροδωπού με σημαντικό έργο), ο Γιάννης (αγωνιστή και ήρωας της Μ.Ασίας), η Χριστίνα Πολυχρονίδη- Θεοδωρίδη και ο Πολυχρόνης Πολυχρονίδης, στενός συνεργάτης και βουλευτής του Ελευθερίου Βενιζέλου , ο οποίος διετέλεσε γενικός γραμματέας Διοίκησης Κρήτης, Διοικητής Κρήτης, με σημαντικό τοπικό έργο(όπως το ιστορικό ρολόι Χανίων, τα πέτρινα σχολεία της Κοραή, το Δ. Σχ .Ροδωπού) .
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ: Πολιτική κατευνασμού και ειρήνευσης ενάντια στην εμφύλια αντάρτικη δράση. Ως Υπ. Εμπορ. Ναυτιλ.- χορήγησε άδεια σύνδεσης Κρήτης με φέριμποτ και ίδρυσε τη σχολή εμποροπλοιάρχων Χανίων. Εισηγήθηκε το πόθεν έσχες των πολιτικών-ενήργησε για την διαλεύκανση της υπόθεσης της δολοφονίας του Γρ.Λαμπράκη
Ανδριάντας του πολιτικού υπάρχουν στα Ροδωπού και στο Πολιτιστικό Κέντρο Χανίων.
Ακόμη προέβη στην Ίδρυση Δαιδάλου-Δ. Σχ.Οικ. οικονομίας «Αριάδνη, ,έθεσε τις βάσεις ίδρυσης Πολυτεχνείου Χανίων ,εισηγήθηκε την Έδρα του Πανεπιστήμιο στο Ρέθυμνο- και πολλών Σχολών στο Ηράκλειο Κρήτης
ΤΟΠΙΚΑ έργα: οδοποιία- εθνικό οδικό δίκτυο(βελτιώσεις), αρδευτικά έργα- καθιέρωση των λαϊκών αγορών. Προέβη στην επιδότηση βιοτεχνιών και την πολιτική προστασίας των ελαιοπαραγωγών.
Δημιουργική πορεία ζωής με μεγάλο προσωπικό, οικογενειακό και κοινωφελές έργο καταγράφει και ο Αντώνης Πολυχρονίδης, ο οποίος εγκαθίσταται στο Μετόχι-Χατζή Τραγανού αφού παντρεύεται τη Σοφία Τραγανού κι αποκτούν 4 παιδιά. Την Ευαγγελία, την Ιωάννα, τη Βασιλεία και τον Πολυχρόνη Πολυχρονίδη, τέως δήμαρχο Κολυμβαρίου και τιμώμενο σήμερα από τον Πολιτιστικό μας σύλλογο.
Σπούδασε στο διδασκαλείο κι εργάστηκε ως δάσκαλος στα Ροδωπού-Κολυμπάρι-Επισκοπή-Αγία τριάδα(Γαβαλομούρι).Το πολύπτυχο έργο του, το υψηλό ήθος του και το οικογενειακό του οικοδόμημα συνθέτουν μία μεγάλη και ισχυρή προσωπικότητα: Έμπρακτα Συνεταιριστής :ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος ένωσης Κολυμβαρίου και ιδρυτής κεντρικής ένωσης Χανίων.
Ενήργησε καταλυτικά για την Απόσβεση εντάσεων αντιστασιακών ομάδων κατοχής μεταπολεμικά. Μεγάλη προσφορά σε εργατικό προσωπικό, συνεργάτες και κοινωνικές ομάδες και Οργάνωσε το συγκρότημα Μετοχιού.
Ευφυής-ετοιμόλογος:Γνωστή η δεινότητα και η ποιότητα λόγου ως δάσκαλος με πατριωτικές κατευθύνσεις. Στα κοινωφελή έργα-στο εργατικό προσωπικό της περιουσίας του (μετοχάρηδες), όπως και η οικογένεια Παπασηφάκηδων.
Λάτρης της Βυζαντινής μουσικής(καλός ψάλτης), όπως μαρτυρείται.
Μόνιμα εκφραστής της άριστης γειτνίασης με άλλες οικογένειες του Μετοχίου, όπως των Παπαδημητράκη και Πιταρίδη αλλά και φιλοξενίας και συνεργασίας με τους κατοίκους του διπλανού οικισμού των Μαλιδιανών-Αλεξανδράκη όπως μετονομάστηκαν και τον κοινό εορτασμό του πανηγυριού του Αγίου Βασιλείου και άλλων κοινωνικών εκδηλώσεων.
Ο Αντώνης Πολυχρονίδης μαζί με τον Βαρθολομαίο, από τον Κουμαρέ και τον Αλεξανδράκη Νικόλαο(Μαλιδιανά) ήταν οι τρεις, που φοίτησαν προπολεμικά σε ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ιδιαίτερα πνευματικός άνθρωπος με δεινότητα των λόγων που εκφωνούσε σε κάθε περίσταση, άριστος παιδαγωγός μεγαλουργώντας στο δημοτικό σχολείο Αγίας Τριάδας στο Γαβαλομούρι. Μια μικρή μνήμη από το Δήμαρχό μας, που θυμάται στην αγκαλιά του παππού του να τον μαθαίνει την ώρα καθώς και ομοίως από την εγγονή του Σοφία, η οποία τον χαρακτηρίζει «πνευματικό παππού», επειδή: – αρθρογραφούσε σε εφημερίδα της εποχής μέχρι λίγους μήνες πριν πεθάνει – έφερε προς μελέτη 10 βιβλία του Σαίξπηρ, όταν ήμασταν στις μεγάλες τάξεις του δημοτικού.
Έζησε ως την 4/3/1977 σε πέθανε σε ηλικία 92 χρονών.
Ιδιαίτερη αναφορά θα κάνουμε και στην εν ζωή τρίτη κόρη του Αντώνη Πολυχρονίδη και Σοφίας Τραγανού, την Βασιλεία(που μας βοήθησε στο έργο μας), χήρα του Μαλανδράκη Ιωάννη από Π. Ρούματα κτηματία και εμπόρου μεγάλου καταστήματος στις Βουκολιές και μητέρας της Κλεάνθης εκπαιδευτικού, της Σοφίας οδοντιάτρου στις Βουκολιές, του Γιάννη δημάρχου Πλατανιά, της Αντωνίας Φυσικού(υπουργείο Ανάπτυξης) και του Μάρκου Μηχανικού δομικών έργων, εργαζόμενου στο δήμο Πλατανιά..
Η κ. Βασιλεία γεννήθηκε, μεγάλωσε και παντρεύτηκε στο Μετόχι-Χατζή Τραγανού με ενεργή και δραστήρια συμμετοχή στο εργασιακά και κοινωνικά δρώμενα του πατρικού της σπιτιού, μεταφέροντας σήμερα πολύτιμες μνήμες στην κουβέντα μας και βιωματικά στοιχεία των κατοίκων της περιοχής, στην οποία αναφερόμαστε.
Με ιδιαίτερη έφεση στη μάθηση η κα. Βασιλεία τελειώνει το δημοτικό στην Αγία Τριάδα(της έκανε μάθημα ο μπαμπάς της στην πέμπτη κι έκτη δημοτικού) κι έπειτα στο γυμνάσιο Χανίων και τη Γαλλική σχολή , διαμένοντας μαζί με τον αδελφό της Πολυχρόνη στα Χανιά κατά τα γυμνασιακά του χρόνια. Για ένα διάστημα δεχόταν και μαθήματα αγγλικής γλώσσας, ενώ με το γάμο της εγκαταστάθηκε στις Βουκολιές όπου και διαμένει έως σήμερα, όπου στο ιδιαίτερα φιλόξενο σπιτικό της υποδέχτηκε αγόγγυστα, παιδιά, εγγόνια και φίλους.
Πολυχρόνης Πολυχρονίδης
Τελείωσε το δημοτικό της Αγίας Τριάδας και φοίτησε σtο 1ο και 2ο γυμνάσιο Χανίων. Σπούδασε τη Γεωπονική σχολή Αθηνών και το 1959 διορίζεται στην αγροτική τράπεζα Ελλάδος, υπηρετώντας το γεωτεχνικό κλάδο με σπουδαίο έργο, τις οδηγίες καλλιεργειών, ενώ μετεκπαιδεύεται γύρω από φυτοφάρμακα-λιπάσματα στο Μπενάκειο Ινστιτούτο Αθηνών. Στην υπηρεσιακή εξέλιξη του γίνεται και επιθεωρητής Τραπέζης .Στον τομέα ενασχόλησης του, με τα κοινά αναφέρουμε ότι διετέλεσε πρόεδρος του συνδέσμου Γεωπόνων και από το 1981 ως σύμβουλος στο επιστημονικό Νομαρχιακό συμβούλιο και περιφερειακός σύμβουλος για σειρά ετών. Χωρίς να είναι στις αρχικές του προθέσεις, του προτείνεται η υποψηφιότητα ως Δημάρχου στο Δήμο Κολυμβαρίου, την οποία αποδέχεται κι εκλέγεται για δύο θητείες 1998-2000 και 2006-2009.
Τα χρόνια αυτά αφιερώνεται ολοκληρωτικά στα ζητήματα και ποικίλα προβλήματα του τότε Δήμου Κολυμβαρίου με τις 17 πρώην κοινότητες. Οι άξονες οραματισμού, σχεδιασμού και δραστηριοποίησής του ήταν έργα : ανάπτυξης καθημερινών αναγκών διατήρησης ιστορικής μνήμης, προστασίας του περιβάλλοντος, ανάδειξη πολιτισμοί και παραδόσεων
Πρωτοποριακά προγράμματα Δακοκτονίας, Οδικά δίκτυα, Παλαιό καθολικό Ι. Ναός Γωνιάς, Σπήλαιο Αφράτων, Ενετική βίλα στα Ροδωπού
Η μνημειακή ελιά των Βουβών και το Μουσείο Ελιάς(εγκαίνια Πατριάρχη) – στεφάνωση ολυμπιονικών με «κότινο».
Παρακαμπτήριος δρόμος προς το μνημείο της Ροτόντα(Ναός Αρχαγγέλου)
Η χάραξη του δρόμου Μένιες ( Δίκτυνα) –Πολυρρήνια.
Η επιχείρηση της Δίκτυνα και η αναπαλαίωση και συντήρηση του κτιρίου του παλαιού δημαρχείου Κολυμβαρίου(αφιλοκερδής εργασία δημάρχου Π. Πολυχρονίδη)
Λιμάνι Κολυμβαρίου,Πλατεία και πάρκο Ροδωπού, επιλογή θέσης γηπέδου Κολυμβαρίου
Δενδροφύτευση κατά μήκος δρόμου Κολυμβαρίου κ. ά.
Ιδιαίτερη και συνεχής ήταν η φροντίδα του Δήμου και του ίδιου προσωπικά για το αρδευτικό πρόγραμμα των ελαιοκαλλιεργειών, μέσω των πολλών γεωτρήσεων που πραγματοποιήθηκαν. Σημαντικότερο όμως όλων ήταν το έργο πνοής ζωτικής σημασίας, με το οποίο λύθηκε ένα ζήτημα πολλών δεκαετιών: αυτό του νερού ύδρευσης. Μπορεί να μην υλοποιήθηκε ο αρχικός σχεδιασμός για την ύδρευση της περιοχής μας από τις πηγές των Λαχιανών, ωστόσο δρομολογήθηκε κι ολοκληρώθηκε το δίκτυο για το πόσιμο νερό από τα Νοπήγεια, μέσω Καρθιανών, για να φτάσει Μοθιανά-Σκαφιώτο και Γλώσσα. Έτσι αντιμετωπίστηκε οριστικά η επαρκής, και με άριστης ποιότητας νερού, ύδρευση των χωριών, ένα έργο που φέρει τη σφραγίδα του προσωπικού ενδιαφέροντος και αγώνα του Δημάρχου Π.Π., για την περιοχή μας.
Ως πολιτιστικός σύλλογος Μοθιανών-Σκαφιώτου ‘Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ’ μαζί με τους χωριανούς μας, αφιερώνουμε στον παλαιό οικισμό της περιοχής μας, γενέτειρα του Πολυχρόνη Πολυχρονίδη και τον τιμούμε εκπληρώνοντας ένα ηθικό μας χρέος, όπως καθιερώσαμε να κάνουμε και με άλλα πρόσωπα κυρίως χωριανών μας για την πολιτιστική και κοινωνική τους συμμετοχή και δράση, όπως : OI ΓEPONTEΣ: ΓIAKOYMAKHΣ KΩΣTAΣ, AΛEΞANΔPAKHΣ AΛEΞANΔPOΣ, NIKOΛOYΔAKH AIKATEPINH, KABPOYΛAKHΣ IΩANNHΣ, MIXEΛAKH XPYΣOYΛA, MIXEΛAKH AΛEΞANΔPA, ΓIA THN ΠPOΣΦOPA KAI ENEPΓH ΣYMMETOXH ΣTA KOINΩNIKA ΔPΩMENA TΩN XΩPIΩN, ME ΠΛAKETA KAI ME TITΛOYΣ TIMHΣ KI EYΓNΩMOΣYNHΣ
Κλείνουμε την αναφορά μας με ένα δικό του λόγο αυτοαξιολόγησης και αναστοχασμού για τη δημόσια πορεία του: «Αφιερώθηκα, πολλές φορές θυσιαστικά, σε ένα τεράστιο κοινωφελές έργο προς κάθε νίκη στο πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά με δευτερεύοντα ρόλο στον προσωπικό και οικογενειακό στίβο».
Ο Π.Π. δημιούργησε τη δική του οικογένεια με τη σύζυγό του Ελευθερία Σκουλά και τα παιδιά τους Αντώνη και Μαρία.
