«Τις δυσκολίες ο θεός στους δυνατούς τις δίνει,
γιατί εις τους αδύνατους δεν έχει εμπιστοσύνη»
έλεγε η Ευτυχία η ΦΑΜΕΓΙΑ
H “Φαμέγια” είναι ένα βιβλίο, μια αληθινή ιστορία, όπου τα πρόσωπα και τα γεγονότα είναι πραγματικά. Τα έγραψε η Αντωνία Ζεβόλη-Νταουντάκη, εγγονή της Ευτυχίας της “Φαμέγιας” και του Ευτύχη.
Αρχές του 20ού αιώνα οι συνθήκες ζωής δεν είναι ιδανικές, ιδιαίτερα στα μικρά και ορεινά χωριά του Ανατολικού Σελίνου. Δρόμοι δεν υπάρχουν και η επικοινωνία με τα Χανιά γίνεται με τα ζώα ή με τα πόδια μέσω Καντάνου όπου υπάρχει αυτοκίνητο. Η ηρωίδα του βιβλίου Η “Φαμέγια” σε μια ορφανή από πατέρα οικογένεια, με 7 κορίτσια και ένα αγόρι. Το αγόρι πήρε των ομματιών του, έφυγε στην Αμερική και χάθηκαν τα ίχνη του. Η Ευτυχία, πέμπτη στη σειρά από τα κορίτσια, ήταν 7 χρονών όταν πέθανε ο πατέρας της. Είχε δύναμη στα χέρια, στο μυαλό και στο χαρακτήρα, ήταν πολύ όμορφη και τα προξενιά για την Ευτυχία “έδιναν και έπαιρναν”, τα οποία όμως απορρίπτονταν, διότι η κοινωνία, τα ήθη και έθιμα της εποχής δεν το επέτρεπαν. Έπρεπε να περιμένει στη σειρά της και ίσως «έμενε στο ράφι». Η Ευτυχία είχε δουλέψει παντού, είχε μαζέψει ελιές, είχε οργώσει τη Γη με αλέτρι, είχε βοσκήσει κοπάδια, είχε δουλέψει σε σπίτια καθαρίζοντας αχυρώνες και μαγατζέδες, κάνοντας μπουγάδες και ό,τι μπορεί να βάλει η να μη βάλει ο νους του ανθρώπου, είχε μπει και Φαμέγια.
«Τα βάσανα μου μοιάζουνε σαν των βουνών το χιόνι,
ώστε να λιώσει το παλιό καινούργιο το πλακώνει»
έλεγε η Φαμέγια.
Κάποτε η μητέρα της αποφάσισε να τη “δώσει” του Ευτύχη του αγροφύλακα στον Αγριλέ, δίπλα από τα Μαράλια, το χωριό της, για να έρθει το “γούρι” και στις άλλες. Πήγε νύφη στον Αγριλέ και από το πρώτο βράδυ αγάπησε τον Ευτύχη, ένα κομμάτι μάλαμα στη ψυχή και με μεγάλη ευγένια στους τρόπους. Γνώρισε σε βάθος το μεγαλείο της ψυχής του και την τρυφεράδα της καρδιάς του. Ομως οι συνθήκες και το περιβάλλον που ζει την αναστατώνουν. Μετά το πρώτο παιδί (κορίτσι), ήρθε και το δεύτερο κορίτσι και μετά το τρίτο που ήταν αγοράκι. Η δυνατή Ευτυχία, κάνει το όνειρο για ένα δικό της σπίτι. Της καρφώθηκε η ιδέα της φυγής!!! Με τη σύμφωνη γνώμη του Ευτύχη, έφυγε νύχτα και μόνη και με τα πόδια, από τα Σελινιώτικα βουνά, τρεις ώρες δρόμο μέχρι την Κάντανο για να πάρει το αυτοκίνητο για τα Χανιά. Ποιος ξέρει με τι καρδιά ψιθύρισε στο γιο της φεύγοντας «εσύ δε θα γίνεις φαμέγιος κανενός!!!».
Από τότε άρχισε η μεγάλη Οδύσσεια της Ευτυχίας, του Ευτύχη και της οικογενείας τους. Σαράντα πέντε ενότητες-αφηγήσεις πρόσωπων της οικογενείας και της συγγραφέα. Στις 500 σελίδες του βιβλίου φαίνεται ο αγώνας και οι δυσκολίες της δημιουργίας, πως οι αγρότες γίνονται βιομηχανικοί εργάτες, πως η Αθήνα αναπτύσσεται και η ύπαιθρος εγκαταλείπεται.
Το βιβλίο όπως έχει γράψει ο αγαπητός φίλος, δάσκαλος και λαογράφος Σταμάτης Αποστολάκης είναι μια “απέραντη αποθήκη” λαογραφικού υλικού στην περιοχή. Απ’ αυτή την περιοχή είχα την τύχη να αρχίσω τη δασκαλική μου σταδιοδρομία, το σχολικό έτος 1966/67 στο Δημοτικό σχολείο Αγριλέ. Εζησα στην περιοχή αυτή έξι συνεχή χρόνια. Γνώρισα την αγάπη, τη φιλία και την φιλοξενία του Αγριλέ, της Λειβάδας, των Μαραλίων αλλά και όλου του Ανατολικού Σελίνου, από Αγία Ειρήνη μέχρι Τεμένια και το Κουστογέρακο. Αγάπησα και αγαπήθηκα, έδωσα το περίσσευμα της καρδιάς μου και πήρα φεύγοντας την αγάπη και την εκτίμηση τους.
Διάβασα τη “Φαμέγια” “απνευστί”. Διότι, η αλληλουχία των γεγονότων και των πρόσωπων κρατούσαν έντονο το ενδιαφέρον μου. Σ’ όλα τα σκαμπανεβάσματα της ζωής των παιδιών της, η Ευτυχία ήταν βράχος. Σύνθημα της «ένας για όλους και όλοι για έναν». Είχα γνωρίσει και ζήσει πολλά από τα πρόσωπα που αναφέρονται. Από την Πατσούφραινα, τον Αναγνώστη με την Καρπία, στο σπίτι των οποίων μεγάλωσαν τα παιδιά μου. Είχα ακούσει όλες τις ιστορίες των χωριών του Ανατολικού Σελίνου από Τουρκοκρατίας μέχρι τη Μάχη της Κρήτης και την Εθνική Αντίσταση. Γνώρισα και αγάπησα όλους του Μαραλιώτες. Είχα τη φιλία και την ευλογία του μακαριστού παππά Σπύρου Νταουντάκη, και την εκτίμηση και φιλία του αείμνηστου δασκάλου Γιάννη Μαυρουκάκη, πρώτου ξαδέλφου της Ευτυχίας.
Στο αρχείο μου έχω την αλληλογραφία με όλους τους καταγόμενους από τον Αγριλέ και Λειβάδα και βρήκα την ανταπόκριση με σημαντικές δωρεές για το Δημοτικό Σχολείο από τον δικηγόρο Γιάννη Κασελάκη και από τον Προκόπη Ευτυχίου Κασελάκη, Σοφοκλέους Βενιζέλου 107, Άγιοι Ανάργυροι Αττικής.
Αξίζουν πολλά εύγε και συγχαρητήρια στην εγγονή της Ευτυχίας τη συγγραφέα Αντωνία Ζεβόλη-Νταουντάκη, για τον άθλο της να εκπληρώσει το ΧΡΕΟΣ στη γιαγιά της, τη μητέρα της μητέρας της.
Εκανε το καθήκον της επιβεβαιώνοντας αυτό που έλεγε ο θείος της, Προκόπης Κασελάκης «Όπου υπάρχει ένα θέλω, υπάρχει και ένας τρόπος» (where there is a will, there is a way). Εκανες τη ζωή της “Φαμέγιας”, ταινία. Όπως την είδε η ίδια λίγο πριν τον θάνατό της, στη βρύση στο Χατζινέ, στα Μαράλια, που τρέχει ακόμα. Αλλά η βρύση στο Λοτζί στον Αγριλέ έχει στερέψει, την έχουν κλείσει με τσιμέντο, οι δήμαρχοι του Καποδίστρια και του Καλλικράτη. Όμως με το βιβλίο αυτό η Ευτυχία ζει, γιατί,
«δεν αποθαίνουν οι νεκροί ’κείνοι που δεν ξεχνιούνται,
πεθαίνουν μονό οι νεκροί ’κείνοι που λησμονιούνται»
