Απάτη στον τομέα των τροφίμων

Στο συμβούλιο υπουργών γεωργίας της Δευτέρας 16/12/2019, οι υπουργοί υιοθέτησαν νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της απάτη στον τομέα των τροφίμων. Ενώ υπήρχε συγκεκριμένο σύστημα ελέγχων, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι έλεγχοι δεν διενεργούνται πάντοτε με τον πιο αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν εκπληρώνουν τον σκοπό τους. Η υιοθέτηση νέου κανονισμού αναμένεται να εξασφαλίσει την εναρμόνιση του συστήματος των επίσημων ελέγχων σε ολόκληρη την διατροφική αλυσίδα.
Η «απάτη στον τομέα των τροφίμων» είναι η κακόβουλη παρέμβαση σε ένα τρόφιμο με σκοπό αποκλειστικά το οικονομικό όφελος. Όμως, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που αυτού του είδους οι παρεμβάσεις έχουν και σοβαρές συνέπειες για την υγεία του καταναλωτή. Είτε λοιπόν μιλάμε για χρήση μελαμίνης σε αποβουτυρωμένο γάλα είτε για την προσθήκη πράσινου χρωστικού σε ηλιέλαιο ώστε να διατεθεί ως «γνήσιο ελαιόλαδο», η απάτη των τροφίμων σκοπό έχει να εξαπατήσει και να παραπλανήσει την αγορά (βιομηχανία και καταναλωτή).
Οι κανόνες της ΕΕ για την υγεία των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών στοχεύουν στην πρόληψη, την εξάλειψη ή τη μείωση των κινδύνων που μπορούν να ανακύψουν για την υγεία των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών στο πλαίσιο της αγροδιατροφικής αλυσίδας. Για να εξασφαλιστεί η τήρηση των εν λόγω κανόνων από τους υπευθύνους των επιχειρήσεων, διενεργούνται επίσημοι έλεγχοι από τις εθνικές διοικήσεις.
Στη συνεδρίαση της Δευτέρας, 16/12/2019, το Συμβούλιο εξέδωσε συμπεράσματα σχετικά με τα προσεχή βήματα που θα βελτιώσουν τους τρόπους αντιμετώπισης και αποτροπής δόλιων πρακτικών στην αγροδιατροφική αλυσίδα και υπενθυμίζει ότι το υψηλό επίπεδο προστασίας αποτελεί γενικό στόχο των πολιτικών της ΕΕ στους τομείς της υγείας, της ασφάλειας, της προστασίας του περιβάλλοντος και της προστασίας των καταναλωτών, και αναγνωρίζει ότι το ισχύον νομικό πλαίσιο της ΕΕ για την πάταξη της απάτης στον τομέα των τροφίμων είναι επαρκές.
Ωστόσο, το Συμβούλιο τονίζει ότι πρέπει να συνεχιστεί και να βελτιωθεί η διατομεακή συνεργασία για την καταπολέμηση της απάτης στον τομέα των τροφίμων. Η συνεργασία αυτή αφορά όχι μόνο τις αρχές ελέγχου των τροφίμων και των ζωοτροφών, αλλά και τις αρχές που συμμετέχουν στην καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος και τις φορολογικές, τελωνειακές, αστυνομικές, διωκτικές και άλλες αρχές επιβολής του νόμου. Επ’ αυτού, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διαθέσουν επαρκείς πόρους ώστε να εφαρμόζεται ουσιαστικά η υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ, βελτιώνοντας την κοινή αντίληψη όσον αφορά τα κριτήρια προσδιορισμού της απάτης στον τομέα των τροφίμων.
Το Συμβούλιο τονίζει επίσης ότι πρέπει να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο οι καταναλωτές και να συνεχίσει να διευρύνεται η εκπαίδευση σε θέματα καταπολέμησης της απάτης στον τομέα των τροφίμων.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το κόστος των δόλιων πρακτικών για την παγκόσμια βιομηχανία τροφίμων εκτιμάται σε περίπου 30 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως!
Αυτό σημαίνει ότι όλοι πρέπει να εξακολουθήσουν να αναπτύσσουν ολοκληρωμένη στρατηγική κατά της απάτης στον τομέα των τροφίμων, διότι η προστασία των καταναλωτών και των επιχειρήσεων γεωργικών ειδών διατροφής απέναντι σε δόλιες πρακτικές από ανέντιμες επιχειρήσεις είναι μια πρόκληση που απαιτεί αυξημένη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών.
Οι υπουργοί δεν παράλειψαν να τονίσουν ότι ολόκληρη η αλυσίδα γεωργικών προϊόντων διατροφής αποτελεί προϋπόθεση για την καταπολέμηση της απάτης σε τρόφιμα, και είναι αναγκαία, η συνεργασία με όλες τις αρχές που συμμετέχουν στην καταπολέμηση του εγκλήματος.
Σε όλα αυτά είναι αναγκαίο να προωθηθεί και η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σχετικά με τις προκλήσεις που σχετίζονται με τις πωλήσεις μέσω διαδικτύου, όσον αφορά την πρόληψη και τη διερεύνηση της απάτης σε τρόφιμα και αποτελεσματικό εντοπισμό των αναδυόμενων κινδύνων ·
Δυο σημεία παραμένουν αδιευκρίνιστα στα συμπεράσματα αυτά, το ένα αφορά τη διάθεση των απαραίτητων πόρων για την πρόληψη και τη διερεύνηση της απάτης σε τρόφιμα, και το άλλο μάλλον στηρίζεται στην ανυπαρξία κοινής αντιμετώπισης στην εφαρμογή κυρώσεων για την απάτη σε τρόφιμα και προτείνει να είναι αρκετά αυστηρές ώστε να αποτρέπουν το έγκλημα και να ενθαρρύνουν ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των εμπλεκομένων αρχών στη διερεύνηση αυτών των εγκλημάτων.
Τέλος η κατάρτιση για την καταπολέμηση της απάτης στον τομέα των τροφίμων πρέπει να βελτιωθεί ‘ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε όλες τις αρμόδιες αρχές που εμπλέκονται την καταπολέμηση της απάτης στον τομέα των τροφίμων να επωφεληθούν.