» Η ανάγκη χρήσης του σωστού πολλαπλασιαστικού υλικού αναδείχθηκε σε ημερίδα
στα Χανιά
O “υβριδισμός” και η εισαγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού άλλων ειδών της οικογένειας του “σιδερίτη” αποτελεί πλέον έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την μαλοτήρα, το ενδημικό φυτό της Κρήτης. Για τη διάσωση του φυτού, κύρια λύση είναι η καλλιέργειά του με το κατάλληλο πολλαπλασιαστικό υλικό όπως γίνεται από πολλούς παραγωγούς στον Ομαλό.
Aυτό μεταξύ άλλων επισημάνθηκε στη χθεσινή ημερίδα που οργάνωσε η “Μονάδα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς” του ΟΦΥΠΕΚΑ χθες στα Χανιά.
Χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Δ.Ε. του ΓΕΩΤΕΕ κα Άννα Δασκαλάκη μίλησε για την έλλειψη πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού για πολλά αρωματικά φυτά της Κρήτης ανάμεσα τους και η μαλοτήρα και επισήμανε πως «σε κάποιες περιπτώσεις είχε χρησιμοποιηθεί γενετικό υλικό από την υπόλοιπη Ελλάδα (άλλες ποικιλίες σιδερίτη) που έκρυβε κινδύνους για τους πληθυσμούς μας και τη βιοποικιλότητα της Κρήτης.»
Η ίδια παρατήρησε πως «βρήκαμε φυτά με φαινοτυπικά χαρακτηριστικά διαφορετικά με τη μαλοτίρα. Υπάρχουν τουλάχιστον 8 διαφορετικά είδη σιδερίτη στην ηπειρωτική Ελλάδα και στα Βαλκάνια που όμως δεν είναι μαλοτίρα. Πρόσθετα υπάρχει η τάση για καλλιέργεια μαλοτήρας σε υψόμετρο κάτω των 800 μέτρων που θα οδηγήσει σε παραγωγή υποβαθμισμένου προϊόντος, όπως επίσης και η χρήση του ονόματος μαλοτήρα χρησιμοποιείται από κάποιους δυστυχώς για όλα τα είδη σιδερίτη γιατί η μαλοτήρα “πουλάει περισσότερο”, ενώ η μαλοτήρα είναι κάτι διαφορετικό».
Η πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ πρότεινε να οριστούν ζώνες προστασίας, να υπάρξει γεωγραφικός περιορισμός για τα άλλα είδη “σιδερίτη” και να προστατευτεί το γενετικό υλικό από φυσικούς πληθυσμούς της Κρήτης για να μην έχουμε υβριδισμούς και η καλλιέργεια μαλοτήρας να επιτρέπεται σε υψόμετρο άνω των 800 μέτρων.
«ΚΑΤΙ ΔΕΝ ΠΑΕΙ ΚΑΛΑ…»
Το ίδιο ζήτημα έθιξε και ο κ. Κώστας Οικονομάκης γεωπόνος τέως ερευνητής του Ινστιτούτου Ελιάς- ΕΛΓΟ Δήμητρα. «Πρέπει να προστατεύσουμε του φυσικούς πληθυσμούς των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών της Κρήτης που είναι άκρως ενδιαφέροντες λόγω των ποιοτικών τους χαρακτηριστικών αλλά έχουμε και τα ενδημικά φυτά που υπάρχουν μόνο στην Κρήτη και κινδυνεύουν από διάφορους λόγους. Που δεν είναι μόνο η εκτεταμένη συλλογή τους και η βόσκηση αλλά και η δημιουργία υβριδίων με την καλλιέργεια φυτών του ίδιου γένους και διαφορετικού είδους. Είναι κάτι που απειλεί άμεσα τη μαλοτήρα και φοβάμαι ότι υπάρχουν σημάδια ότι κάτι δεν πάει καλά» είπε ο ερευνητής.
Δίνοντας περισσότερες πληροφορίες αναφέρθηκε στην “εισβολή” άλλων ειδών τσαγιών του βουνού – σιδερίτη. «Βέβαια είναι θύματα και εκείνοι που προμηθεύονται αυτό το πολλαπλασιαστικό υλικό που δεν έχει την ταυτότητα που θα ήθελαν. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την προστασία των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών της Κρήτης είναι η καλλιέργεια τους. Και όταν λέμε καλλιέργεια εννοούμε βιολογική καλλιέργεια ούτως ώστε τα φυτά που χρησιμοποιούνται ως φάρμακα να μην γίνονται “φαρμάκια”. Εξάλλου το βιολογικό έχει προστιθέμενη αξία κάτι πολύ σημαντικό για μας εδώ που ο κλήρος είναι μικρός» υπογράμμισε ο κ. Οικονομάκης.
Στην ομιλία του ο κ. Οικονομάκης αναφέρθηκε στην προσπάθεια από το 1990 στο “Ινστιτούτο Ελιάς” να συγκεντρωθούν σπόροι μαλοτίρας για να καλλιεργηθεί κάτι που ξεκίνησε το 1995 με μια καλλιέργεια 5 στρ. στον Ομαλό, ενώ έκανε ξεχωριστή σημείωση και σε άλλα φυτά όπως οι δύο ποικιλίες ρίγανης της Κρήτης, το θρούμπι, η ματζουράνα, ο αγκίσαρος κ.α.
«Δυστυχώς δεν εφαρμόζονται οι προστατευτικές διατάξεις στην πράξη για να έχουμε έμπρακτη προστασία έχουμε οριζόντιες απαγορεύσεις που μένουν εκεί» ήταν το σχόλιο της κ. Παναγιώτα Γώτσιου βιολόγου από το ΜΑΙΧ. Η βιολόγος υπογράμμισε το πλούσιο έργο της Μονάδας Διατήρησης Μεσογειακών Φυτών του ΜΑΙΧ που μεταξύ άλλων κατέγραψε «363 πολύ σημαντικά φυτά στα πλαίσια προγράμματος του “Πράσινου Ταμείου”. Είναι πολλά τα μοναδικά φυτά σε Χανιά και Κρήτη λόγω του ιδιαίτερου ανάγλυφου του νησιού, της απομόνωσης κ.α.».
Ο ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ
Για την εμπειρία της βιολογικής καλλιέργειας μαλοτήρας και ματζουράνας μίλησε ο αγρότης ειδικού καθεστώτος κ. Γιάννης Καλογριδάκης.
«Ξεκίνησα μόνος μου, έβαλα σπόρους και μικρά φυτά και φύτεψα 35.000 φυτά σε 15 στρ. Ήμουν ο πρώτος την εποχή εκείνη. Σήμερα δόξα τω θεώ πάει πολύ καλά και φέτος κάνω μια επέκταση 6 στρ. Βέβαια τίποτα δεν είναι εύκολο στη ζωή» είπε, συμπληρώνοντας πως «το πιο μεγάλο πρόβλημα για την καλλιέργεια της μαλοτήρας είναι η απομάκρυνση των ζιζανίων που γίνεται με τα χέρια».
Ο κ. Καλογριδάκης διοχετεύει την παραγωγή του σε αλυσίδες καταστημάτων στην Ελλάδα και στη Γερμανία. «Οι προοπτικές είναι τεράστιες αλλά τίποτα δεν είναι εύκολο. Το κέρδος είναι σεβαστό. Θα ήθελα αν είναι εύκολο τα 18.000 στρ. στον Ομαλό να φυτέψουν όλοι μαλοτήρα γιατί η μαλοτήρα των Λευκών Ορέων είναι μοναδική στον κόσμο και αν προωθηθεί σωστά έχει προοπτικές».
Τέλος ο γεωπόνος και υπεύθυνος επιστημονικών προγραμμάτων της “Korres” κ. Γιώργος Σταυρόπουλος τοποθετήθηκε για τα καλλυντικά που παράγει η εταιρεία αξιοποιώντας την ελληνική χλωρίδα, υπογραμμίζοντας την έμφαση που δίνει η εταιρεία στην Κρήτη στα αρωματικά της φυτά αλλά και στην ελιά και το λάδι της.
