Κατά τα φαινόμενα, όταν πια περάσει “η μπόρα” με την πανδημία, η ανθρωπότητα δεν θα έχει να κάνει μόνο με την Οικονομία, αλλά και με τις επικείμενες άλλες του αιώνα. Και φυσικά με την κλιματική αλλαγή που, ναι μεν πέρασε σε δεύτερο πλάνο, αλλά τίποτε δεν μας πείθει για τη μελλοντική δριμύτερη επιστροφή της.
Ανέκαθεν οι πανδημίες αποτελούσαν ένα κάποιο “αντίτιμο” στην αστικοποίηση/ανάπτυξη των ανθρώπων. Ανέκαθεν ο άνθρωπος επιθυμούσε την κοινωνικοποίησή του, την πάση θυσία πρόοδό του-άσχετα με την “ύβρη” που πολλές φορές προέκυπτε από τα τεχνολογικά/επιστημονικά επιτεύγματά του.
Ομως, όλα στη ζωή έχουν το “τίμημά” τους. Η “πρόοδος” είχε πάντα δυο όψεις: τη θετική και την αρνητική της. Μια από τις αρνητικές είναι κι οι αιφνίδιες πανδημίες. Για αιώνες επίσης ο άνθρωπος είχε αφήσει ανενόχλητη τη φύση. Την οποία είχε θεοποιήσει και λατρέψει. Η αγάπη αυτή γέννησε θρησκείες, απεικονιστικές τέχνες, λογοτεχνία, ποίηση, υμνολογία, μυστικισμό. Με την πρώτη βιομηχανική επανάσταση (μέσα 18ου με 19ο αι. μ.Χ.) και την εξόρυξη κοιτασμάτων (ορυκτων καυσίμων κ.λπ.), ο άνθρωπος παραβίασε ό,τι οι προηγούμενοι αιώνες σεβάστηκαν. Η απληστία του έφτασε στο να εκμεταλλευτεί και τα βάθη των ωκεανών και θαλασσών. Οι συνέπειες είναι αισθητές.
Να ελπίσουμε ότι αυτή η πανδημία (“μάστιγα του Θεού”;) θα μας κάνει συνετότερους; Να ελπίσουμε πως οι ηγεσίες των εθνών, αναλογιζόμενες τους χιλιάδες νεκρούς τους, θα εκπονήσουν “παγκόσμια” κοινά προγράμματα υγείας αλλά και πρόληψης της κλιματικής αλλαγής; Η ελπίδα των λαών υπάρχει. Η απόφαση εναπόκειται στις -οπωσδήποτε- νέες ηγεσίες που θα προκύψουν.
