«Μήλον της έριδος» τις τελευταίες ημέρες ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα η προσέλκυση των 17άρηδων και των 18άρηδων που από τα θρανία κυριολεκτικά θα βρεθούν για πρώτη φορά ενώπιον της κάλπης, στις επικείμενες εθνικές εκλογές, στις 21 Μαΐου 2023.
Υποσχέσεις και βολές εκατέρωθεν που δεν άφησαν στο απυρόβλητο, ούτε τον τρόπο εισαγωγής των Υποψηφίων στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας μας, μια ανάσα πριν τις Πανελλήνιες, με την πολυσυζητημένη βάση εισαγωγής στα εξεταζόμενα μαθήματα των Πανελλαδικών εξετάσεων να έρχεται στο επίκεντρο.
ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
Δεν είναι και λίγοι, ως προς τον αριθμό, οι εκλογείς αυτοί, αν σκεφτούμε ότι από τους 438.595 νέους ηλικίας από 17 έως 21 ετών που θα ψηφίσουν για πρώτη φορά φέτος και που σε αυτούς έχουν εστιάσει το ενδιαφέρον τους τα πολιτικά κόμματα, οι δημοσκόποι και οι πολιτικοί αναλυτές, οι 121.097 είναι 17 ετών και οι 109.719 είναι 18 ετών. Φοιτούν δηλαδή, όσοι από αυτούς γεύονται τα αγαθά της Εκπαίδευσης, που είναι και η πλειονότητα, στη Β’ και Γ’ Λυκείου αντίστοιχα, με κάποιους από αυτούς να έχουν μόλις πατήσει τα 17, αφού δικαίωμα ψήφου έχουν, όσοι έχουν περάσει τα 16 έτη, έστω και για μια ημέρα.
ΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
Ποιο είναι άραγε το προφίλ αυτών των νέων ψηφοφόρων; Με ποια κριτήρια θα επιλέξουν το κόμμα που θα ψηφίσουν; Έχουν ιδέα από πολιτική; Έχουν διαμορφώσει πολιτική συνείδηση; Γνωρίζουν πώς λειτουργούν οι πολιτικοί θεσμοί;
Κατά πόσο αυτά τα παιδιά που βιώνουν το άγχος των Πανελλαδικών εξετάσεων, καθώς η ζωή τους κινείται ανάμεσα στο σχολείο και το φροντιστήριο, θα μπορέσουν να ψηφίσουν με νηφαλιότητα; Είναι γνωστό ότι η τελευταία χρονιά τους στο Λύκειο, που εκτός των άλλων είναι χρονιά αποχωρισμού και αλλαγών, συνδυάζεται με την πίεση των Πανελληνίων και την ανασφάλεια για το εργασιακό τους μέλλον.
Κατά πόσο είναι ώριμα αλήθεια αυτά τα παιδιά στην ηλικία αυτή να ψηφίσουν που πέρασαν την εφηβεία τους στην καραντίνα απομονωμένα από κοινωνικές εμπειρίες;
Ωστόσο οι νέοι αυτοί στην καραντίνα ήλθαν σε επαφή περισσότερο από ποτέ με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και επομένως με την αμεσότητα της εικόνας, μέσα από τις οθόνες των υπολογιστών και των κινητών τους, γεγονός που συντελεί αναμφισβήτητα στην ενημέρωση τους.
Αυτή την εξοικείωση των νέων με τη τεχνολογία και τη σχέση τους με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την γνωρίζουν καλά τα πολιτικά κόμματα και επενδύουν στη βελτίωση της διαδικτυακής τους εικόνας μέσα από ειδικές καμπάνιες που απευθύνονται στο θυμικό τους στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν τη στήριξή τους.
Δεν είναι λίγα επίσης εκείνα τα πολιτικά πρόσωπα που υιοθετώντας τη γλώσσα των νέων θέλοντας να μπουν στη ψυχολογία τους, επιδίδονται σε ένα αγώνα δρόμου προκειμένου να προφθάσουν να δώσουν συνεντεύξεις σε Tik-Toker και Youtubers, αλλά και να έχουν μια έντονη παρουσία στο Instagram.
Δεν μπορεί λοιπόν να πεις κανείς ότι δεν έχουν ενημέρωση οι νέοι της εποχής μας , αν την επιδιώξουν. Τίθεται όμως ζήτημα στο είδος της ενημέρωσης αυτής που είναι πολλές φορές τυχαία, αποσπασματική και αμφίβολης ποιότητας, αλλά και αντικείμενο μιας ευκαιριακής στοχευόμενης προσέλκυσης των κομμάτων προς την ηλικιακή αυτή κατηγορία.
Από την άλλη πολλοί νέοι δεν έχουν χρόνο, έστω και για αυτή την πολιτική ενημέρωση της τελευταίας στιγμής, ή δεν επιθυμούν να ασχοληθούν με το θέμα αυτό, καθώς απαξιώνουν την πολιτική και τους πολιτικούς γενικότερα. Σε αυτό συντελεί και το τοπίο της πολιτικής, ιδεολογικής και αξιακής σύγχυσης της νεοελληνικής κοινωνίας, αλλά και το το γενικότερο κλίμα της αποχής των πολιτών από τα πολιτικά δρώμενα.
Ίσως μάλιστα αυτή η αποστασιοποίηση των νέων από τα πολιτικά πράγματα και η έλλειψη εμπιστοσύνης στα πολιτικά κόμματα, όπως αποτυπώνεται και μέσα από έρευνες, να προδιαγράφει και την αποχή μερίδας αυτών από τις κάλπες με δεδομένο ότι κάποιοι θεωρούν λανθασμένα την αποχή, ως μία πράξη αντίδρασης προς το κατεστημένο.
Ακόμα αυτή η απαξίωση των πολιτικών πραγμάτων είναι πολύ πιθανόν να τους οδηγήσει στην αντισυστημική ψήφο, ως ψήφος διαμαρτυρίας για τα κακώς κείμενα ολόγυρα, ειδικότερα μετά το ατύχημα των Τεμπών που έφερε στην επιφάνεια διαχρονικά προβλήματα του πολιτικού σκηνικού της χώρας μας, το οποίο δεν εμπιστεύονται.
Ωστόσο οι περισσότεροι αισθάνονται χαρούμενοι που θα εξασκήσουν για πρώτη φορά το εκλογικό τους δικαίωμα, γιατί η διαδικασία αυτή επιβεβαιώνει την πολυπόθητη για αυτούς ενηλικίωση.
Τούτο το ανακατεμένο με χαρά, υπερηφάνεια, αμηχανία και περιέργεια συναίσθημα θα τους οδηγήσει στην κάλπη, γιατί πάντοτε η πρώτη φορά της διαδικασίας αυτής σαφώς συγκινεί.
Δεν λείπουν βέβαια και οι πολιτικοποιημένοι νέοι της ηλικιακής αυτής κατηγορίας που έχουν πολιτική γνώση, που γνωρίζουν ποιο πολιτικό χώρο θα επιλέξουν και για ποιο λόγο, μέσα από τη συμμετοχή τους σε νεολαίες κομμάτων ή μέσα από συζητήσεις στην οικογένεια τους.
Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Ας σημειωθεί βέβαια ότι η ελληνική οικογένεια, όπου οι σχέσεις των παιδιών και των γονιών διαμορφώνονται κατά κανόνα σε ένα κλίμα υπερπροστασίας, ελάχιστα περιθώρια αφήνει για τη καλλιέργεια ωριμότητας και διαμόρφωσης αυτόνομης πολιτικής άποψης από την πλευρά των παιδιών, χωρίς βέβαια να λείπουν και οι περιπτώσεις , όπου τα παιδιά οδηγούνται σε διαφορετική επιλογή από αυτή των γονιών τους, από αντίδραση.
Από την άλλη το σχολείο, που θα μπορούσε να είναι ένα φυτώριο δημοκρατίας και πολιτικού προβληματισμού, δεν συντελεί με το γενικότερο τρόπο λειτουργίας του στο βαθμό που θα έπρεπε στην κατεύθυνση αυτή. Κοινό μυστικό ο εκφυλισμός των μαθητικών κοινοτήτων, ειδικότερα τα τελευταία χρόνια, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα μέσο πολιτικής και κοινωνικής αγωγής των μαθητών. Εμφανής και η αποδυνάμωση του μαθητικού κινήματος, που αν εξαιρέσουμε μικρές αναλαμπές βρίσκεται σε ύφεση.
Ακόμα είναι γνωστό ότι από το Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα που πάσχει στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, απουσιάζουν ή δεν γίνονται με το σωστό τρόπο μαθήματα που συντελούν στη δημιουργία πολιτικής συνείδησης και προετοιμάζουν μαζί με άλλα τους μαθητές για την εμπέδωση του Δημοκρατικού Πολιτεύματος στη χώρα μας.
Είναι επίσης αξιοσημείωτο το γεγονός ότι τα δύο τελευταία χρόνια καταργήθηκαν από το πρόγραμμα σπουδών του Γενικού Λυκείου μαθήματα ζωτικής σημασίας για την πολιτική ενημέρωση και πληροφόρηση των νέων. Συγκεκριμένα με το νόμο 4692« Αναβάθμιση του σχολείου και άλλες διατάξεις» (Α΄111/12.Ο6.2020) καταργήθηκε η Κοινωνιολογία από τη Γ ΄Λυκείου , και το μάθημα « Σύγχρονος Κόσμος: Πολίτης και Δημοκρατία» στη Β΄ Λυκείου, ενώ μειώθηκαν οι ώρες διδασκαλίας του μαθήματος « Πολιτική Παιδεία» στην Α΄ Λυκείου.
Ωστόσο το Συμβούλιο της Επικρατείας με την υπ αριθμόν 1972/2022 έκρινε μη νόμιμη τη μείωση των ωρών διδασκαλίας από την Α΄ Λυκείου και την κατάργηση του αντίστοιχου μαθήματος από τη Β’ Λυκείου.
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Η αναγκαιότητα της πολιτικής αγωγής είναι στην εποχή μας πιο επιτακτική από άλλοτε – αν και από κάποιους αμφισβητείται ή συγχέεται με την κομματικοποίηση. Κι αυτό γιατί φέρνουμε, ως έθνος, το βάρος μιας δημοκρατικής παράδοσης με ρίζες στην Αρχαία Ελλάδα:
«Τόν μή μετέχοντα ουκ απράγμονα, αλλά αχρείον νομίζομεν»
«Μή αμέλει των της πόλεως.»
«Άτιμος έστω, ο εν στάσει μηδετέρας μερίδας γενόμενος.»
Σχετικά με τους παραπάνω προβληματισμούς, απαντήσεις, ασφαλή συμπεράσματα και μηνύματα θα δώσει η κάλπη. Ίδωμεν…
- Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος, πρώην λυκειάρχης.
