«Είναι το πρώτο κτύπημα του φασισμού στην Κρήτη / θέλει να γίνει βασιλιάς πάνω στον Ψηλορείτη»: Από το “Δάφνινο στεφάνι” του Μιχάλη Μπονατάκη
Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες ο Μάης στην Κρήτη γιορτάζει το θαύμα της Μάχης της Κρήτης.
Πολλές οι λαμπρές επέτειοι με ξεχωριστή την επέτειο των 50 χρόνων το 1991. Οπότε οι εορταστικές εκδηλώσεις είχαν και τη μεγαλύτερη συμμετοχή σε όλα τα επίπεδα.
• Σιγά – σιγά όμως, με το πέρασμα των χρόνων και -να το αναγνωρίσουμε- με το ταξίδι χωρίς επιστροφή πολλών πρωταγωνιστών και ανθρώπων που είχαν ζήσει τα γεγονότα, αλλά κυρίως με την άμβλυνση της ιστορικής μνήμης στους νέους, οι εκδηλώσεις δεν είχαν πλέον τον ίδιο παλμό. Την ίδια συμμετοχή. Μάλιστα χρόνο με τον χρόνο η συμμετοχή των απλών πολιτών έφθινε.
• Η 75η επέτειος -σημαντική από μόνη της καθώς πλησιάζουμε πλέον την εκατονταετία- είναι μια ευκαιρία για να ξαναδώσουμε στις επετειακές εκδηλώσεις της Μάχης της Κρήτης, την Τιμή και την Αίγλη που της αξίζει.
Σχεδιασμός – συμμετοχή
• Η αθρόα συμμετοχή κόσμου, λοιπόν, είναι το αναγκαίο συστατικό μέσα από το οποίο αναγνωρίζεται η επιτυχία των εκδηλώσεων και η συνέχεια της απόδοσης των οφειλόμενων τιμών στο θαύμα της Κρητικής Αντίστασης.
• Για να συμβεί αυτό χρειάζεται αφενός ο σχεδιασμός και το περιεχόμενο των εκδηλώσεων να μην περιορίζεται σε έναν πανηγυρικό λόγο, σε ρουτινιάρικους χαιρετισμούς και δηλώσεις πολιτικοαυτοδιοικητικών, σε καταθέσεις στεφάνων και -ενίοτε- σε ένα δυο χορούς από τους πάντα πρόθυμους λαογραφικούς μας ομίλους. Η «συνταγή» δηλαδή, χρειάζεται αγάπη, γνώση, μεράκι, φαντασία και δουλειά.
• Η οποία κατ’ αρχάς αποτυπώνεται στο πρόγραμμα και τους συντελεστές της κάθε εκδήλωσης. Οι πολίτες πλέον γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα. Και συμμετέχουν στις εκδηλώσεις που πληρούν τις προσδοκίες τους.
Μυσταγωγία Μνήμης και τιμής
• Η εκδήλωση τιμής και μνήμης για την 75η επέτειο της Μάχης της Κρήτης που οργάνωσε η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων στο ανακαινισμένο Πνευματικό μας Κέντρο στις 18 Μαΐου, ήταν χωρίς αμφιβολία, μια από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις των τελευταίων 25 χρόνων. Καθώς, πληρούσε όλες τις παραπάνω προϋποθέσεις.
• Το Πνευματικό Κέντρο ήταν πράγματι «ξετρουλιαστό» (Κακατσάκειος έκφραση). Κάτι που είχαμε να δούμε εδώ και πολλά χρόνια για παρόμοιες εκδηλώσεις.
• Μάλιστα, «δυναμικά» ξετρουλιαστό. Καθώς τα θερμά χειροκροτήματα σε κάθε μικροανάπαυλα και τα ξαναμμένα πρόσωπα από την ένταση που μετέδιδαν τα επί σκηνής δρώμενα μας μετέτρεπαν όλους από απλούς θεατές σε συλλειτουργούς στη μυσταγωγία μνήμης και Τιμής που συντελούνταν.
Συντελεστές
• Αναγκαστικά λόγω χώρου μόνο μία ενδεικτική αναφορά μπορούμε να κάνουμε στα επί σκηνής δρώμενα που παρακολουθήσαμε.
• Δρώμενα αντάξια της ευθύνης που έχουμε ως Κρητικοί και ως Ελληνες να διατηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη τόσο της συλλογικής μάχης του πληθυσμού ενάντια στον ναζισμό όσο και των προσωπικών ιστοριών ανδρείας και θυσίας όπως διασώθηκαν από τους ιστορικούς, τους λογοτέχνες, τους στιχουργούς, τους μουσουργούς και τους χορούς της Κρήτης μας.
• Η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων και ο αντιπεριφερειάρχης κ. Απόστολος Βουλγαράκης, θεωρούμε ότι με την εκδήλωση αυτή στάθηκαν στο ιστορικό ύψος της επετειακής εκδήλωσης.
• Η «ψυχή» του σχεδιασμού, της γενικότερης σκηνοθεσίας και συντονισμού των δρώμενων, ήταν, του γνωστού… «υπόπτου» για τη συνεχή, συνεπή και ανιδιοτελή προσφορά του στο τοπικό πολιτισμικό γίγνεσθαι, προέδρου και της Ενωσης Πνευματικών Δημιουργών ν. Χανίων, ιστορικού, ερευνητή και συγγραφέα Δημήτρη Νικολακάκη.
• Ετσι στην αρχή του πρώτου μέρους της εκδήλωσης προβλήθηκε το εξαιρετικό βίντεο του χοροδιδασκάλου Θεοχάρη Ξηρουχάκη, όπου μέσα από γεγονότα της εποχής παρουσιάζεται ένας λεβέντικος χορός που «περιγράφει» τη Μάχη της Κρήτης. Χορός που εμπνεύστηκε από τη μάχη ο κ. Ξηρουχάκης και έγραψε στίχους και χορογραφία, ενώ τη μουσική έγραψε ο Δημ. Μπατάκης.
Εμπνέει και θα εμπνέει
• Ακολούθησε η απονομή βραβείων και επαίνων για τον διαγωνισμό που είχε προκηρυχθεί από την Ενωση Στιχουργών ν. Χανίων, με θέμα τη Μάχη της Κρήτης. Ενας διαγωνισμός με πολλές συμμετοχές που δείχνει όχι μόνο το στιχουργικό ταλέντο που υπάρχει ως στοιχείο της Κρητικής ψυχής, αλλά και το γεγονός ότι η Μάχη της Κρήτης συνεχίζει και θα συνεχίζει να εμπνέει την Κρητική Ψυχή και όχι μόνο.
• Ο πρόεδρος της Ενωσης κ. Θανάσης Πατεράκης εξήγησε ότι ο διαγωνισμός αφορούσε σε μαντινάδα, ρίμα και νεοριζίτικο. Μαζί με την πρόεδρο της κριτικής επιτροπής λογοτέχνιδα κυρία Πόπη Ντουντουλάκη έδωσε το πρώτο βραβείο στη γνωστή για το έργο της Αντωνία Μηλογιαννάκη. Ακολούθησαν βραβεία και έπαινοι για όλες τις πιο πάνω κατηγορίες.
Το χρονικό της εκτέλεσης 1ης Αυγούστου 1941 στον Κερίτη
• Ντυμένοι μαυροπουκαμισάδες τρεις από τους κορυφαίους ερασιτέχνες ηθοποιούς του Συλλόγου «Φίλοι του Θεάτρου» ν. Χανίων, η Ελενα Αθανασοπούλου, ο Κώστας Βερονίκης και ο Ευτύχης Καντανολέων, έκαναν μια στιβαρή, αλλά όχι στομφώδη, αφήγηση του πυκνού σε συναισθηματικά βιώματα, δρώμενου του Γιάννη Γαλανάκη με τη συνδρομή τραγουδιού από τις «Κρητικές Μαδάρες», συνδιοργάνωση της Ένωσης Πνευματικών Δημιουργών ν. Χανίων και σκηνοθεσία – συντονισμό του Δημήτρη Νικολακάκη.
Το Δάφνινο Στεφάνι
• Το «Δάφνινο στεφάνι», ένα ποίημα με μεγάλο συναισθηματικό φόρτο του ποιητή και καρδιολόγου Μιχάλη Μπονατάκη, ήταν το δρώμενο του δεύτερου μέρους της εκδήλωσης.
• Το ποίημα γράφτηκε και εκδόθηκε το 2006 εμπνευσμένο από το πολυσυζητημένο βιβλίο του Δημήτρη Νικολακάκη «Πέρα από το φόβο και το θάνατο» και πραγματεύεται μια σχεδόν άγνωστη ως τα τότε που γράφτηκε ιστορία, του Ηλία και Θανάση Γιακουμάκη στον Ταυρωνίτη το 1941, μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα.
• Ενα δρώμενο που συνδύασε ένα βίντεο σε σκηνοθεσία Λεωνίδα Μανωλικάκη, αφήγηση από τον Μιχάλη Αεράκη, τον Βασίλη Γκούστη και τον ίδιο τον Λεωνίδα Μανωλικάκη, με ζωντανή παντομίμα από μέλη και χορευτές του Λαογραφικού Ομίλου Χανίων του σπουδαίου μας χοροδιδασκάλου Γιάννη Αγιασμενάκη.
• Το ποίημα και ο συνδυασμός του βίντεο, της παντομίμας και του χορού στο τέλος, απογείωσε το συναίσθημα όλων που βρέθηκαν όρθιοι και ενθουσιασμένοι να χειροκροτούν όλους τους συντελεστές.
• Σε Γιορτή εθνικής ανάτασης, τολμούμε να πούμε ότι εξελίχθηκε η προχθεσινή επετειακή εκδήλωση για τα 75 χρόνια από τη Μάχη της Κρήτης.
Μνήμη ζωντανή και στο ΠΕΡΘ Αυστραλίας
Την ώρα που γραφόταν αυτό το κείμενο η υπογράφουσα πήρε ένα e-mail για την επετειακή εκδήλωση των 75 χρόνων από τη Μάχη της Κρήτης που θα γιορταζόταν στις 22 Μαΐου στο Μνημείο Αυστραλών πεσόντων του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, στο Περθ της Αυστραλίας.
• Πρόκειται για ένα επιβλητικό μνημείο που δεσπόζει μέσα στο Kings Park του Perth, που είναι ένα από τα μεγαλύτερα πάρκα στον κόσμο. Η πρόσκληση γινόταν από τον Έλληνα πρόξενο της Πέρθης κ. Αντώνιο Κολιάδη στα ελληνικά και αγγλικά.
• Μάλιστα την τελετή κατάθεσης στεφάνου στο King’s Park θα τιμούσε με την παρουσία της η Α.Ε. Κυβερνήτης της Δυτικής Αυστραλίας κα Kerry Sanderson AO.
• 75 χρόνια μετά, η μνήμη για την αθάνατη Μάχη είναι παντού ζωντανή. Και μας μεταφέρει ένα μήνυμα αισιοδοξίας μέσα σ’ αυτήν τη δραματική συγκυρία πολιτισμικής κρίσης που σήμερα ζούμε.
