Την ώρα που στην Στοκχόλμη της Σουηδίας απονέμονταν τα βραβεία Νόμπελ Χημείας, μία άλλη, μικρότερου βεληνεκούς, αλλά σημαντική βράβευση, πραγματοποιούνταν στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Το τμήμα Χημείας του ΑΠΘ, διοργάνωσε μία Γιορτή για την Χημεία, θέλοντας να βραβεύσει τρεις δικούς της, άριστους υποψήφιους διδάκτορες, που ανήκουν στους 400 από τους καλύτερους νέους ερευνητές παγκοσμίως.
Οι τρεις ερευνητές, πριν λίγους μήνες είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν με νομπελίστες χημικούς στο Lindau της Γερμανίας, όπου συγκεντρώνονται κάθε χρόνο (Lindau Meeting) οι κορυφαίοι επιστήμονες ανά τον κόσμο. Για πρώτη φορά συμμετείχαν σε αυτή ερευνητές από το Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο και για τρίτη φορά ερευνητές από την Ελλάδα.
Οι τρεις νέοι διδάκτορες του τμήματος Χημείας (Μαρία Νεραντζάκη, Αθανάσιος Παπαδεράκης, Στέλλα Φασούλα), επιλέχθηκαν με αυστηρά κριτήρια αριστείας, ανάμεσα σε χιλιάδες νέους ερευνητές από 70 χώρες του κόσμου, για να συμμετάσχουν στην εβδομάδα για την επιστήμη της Χημείας, που διεξάγεται στην μεσαιωνική γερμανική πόλη, περισσότερα από 60 χρόνια, υπό την διοργάνωση του συμβουλίου «Τhe Lindau Nobel Laureate Meetings» και του ιδρύματος «Lindau Nobel prize winners Meetings».
Η συνάντηση για την επιστήμη της χημείας πραγματοποιείται σχεδόν κάθε πέντε χρόνια, ενώ ενδιάμεσα γίνονται αντίστοιχες συναντήσεις στις επιστήμες της Φυσικής, της Ιατρικής, της Ιατρικής Φυσιολογίας, όπου οι νέοι έχουν την ευκαιρία, για μοναδική φορά στην ζωή τους, να περάσουν πέντε μέρες με τους καλύτερους όλων, τους νομπελίστες στις επιστήμες αυτές.
Στη φετινή συνάντηση Χημείας, οι συνολικά πέντε Έλληνες υποψήφιοι διδάκτορες -συμμετείχαν και δύο νέοι ερευνητές από το πανεπιστήμιο Κρήτης- και οι υπόλοιποι 415 καλύτεροι ερευνητές, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν διαλέξεις και μαθήματα από 28 νομπελίστες (μεταξύ αυτών και των περσινών νικητών του βραβείου Νόμπελ Χημείας) και να συνομιλήσουν μαζί τους για τις έρευνές τους.
«Είναι ίσως το όνειρο κάθε νέου ερευνητή να καταφέρει να βρεθεί με τόσο σημαντικούς για την επιστήμη ανθρώπους και ταυτόχρονα τόσους πολλούς. Δεν μπορείς να τους συναντήσεις ούτε σε διεθνή συνέδρια. Πόσο μάλλον να μιλήσεις μαζί τους και να ακούσεις διαλέξεις τους» επεσήμανε μία εκ των τριών Ελληνίδων ερευνητριών, η Μαρία Νεραντζάκη.
Το Lindau Meeting θεωρείται σημαντικό και για την μελλοντική εξέλιξη των νέων ερευνητών, καθώς σπόνσορες της εκδήλωσης είναι γνωστές βιομηχανίες που αναζητούν μελλοντικούς συνεργάτες, ενώ υπάρχει η δυνατότητα συνεργασιών για νέα έρευνα στα σπουδαιότερα εργαστήρια και ερευνητικά ινστιτούτα.
Το «μυστικό» για ένα Νόμπελ
Στη συνάντηση του Lindau οι νέοι ερευνητές έχουν την ευκαιρία να εντρυφήσουν στα σημαντικότερα, ίσως, επιστημονικά επιτεύγματα της εποχής, που αναμένεται να ανατρέψουν τα δεδομένα στην έρευνα στο εγγύς μέλλον και να επιφέρουν καινοτομίες που θα επηρεάσουν την κοινωνία και την καθημερινότητα.
«Είχα την ευκαιρία να ακούσω τον Martin Chalfie (Νόμπελ 2008) για την ανάπτυξη της «πράσινης» πρωτεϊνης, με την οποία μπορούμε να παρακολουθήσουμε το DNA και συγκεκριμένες βλάβες, όπως το Αλτσχάιμερ ή ακόμη τον Aaron Ciechanover, για την ανακάλυψη της πρωτεϊνικής αποδόμησης, που οδηγεί σε συγκεκριμένες στρατηγικές για την θεραπεία ασθενειών σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων. Εξίσου και την Ada Yonath (2009) για την δομή και την λειτουργία του ριβοσώματος (παραγωγή πρωτεϊνης στο DNA)» ανέφερε η Στέλλα Φασούλα.
Ο Αθανάσιος Παπαδεράκης υποστήριξε, ότι η συνάντηση του Lindau είναι μία σημαντική αλληλεπίδραση, ανταλλαγή ιδεών μεταξύ των επιστημόνων προς όφελος της κοινωνίας. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η διακήρυξη των επιστημόνων του 2015 για την κλιματική αλλαγή.
«Το μήνυμα που στέλνουν οι μεγάλοι νομπελίστες σε αυτές τις διοργανώσεις, είναι ότι η επιστήμη αποτελεί τρόπο και σκοπό ζωής για να υπηρετείς την κοινωνία, να κατανοείς την φύση για να ζεις μαζί της αρμονικά» είπε.
Οι τρεις ερευνητές του ΑΠΘ συγκράτησαν και τις συμβουλές που πήραν από τους μεγάλους νομπελίστες, για να καταφέρουν να καινοτομήσουν ακόμη και να κερδίσουν ένα Νόμπελ. «Αυτό που μας είπαν από τις δικές τους διαπιστώσεις, είναι ότι πρέπει να βρίσκεσαι στο σωστό μέρος, την σωστή στιγμή και να μην αδιαφορείς για τα απροσδόκητα αποτελέσματα» σημείωσαν.
Στα ίχνη των μικροσκοπικών μακρομορίων
Στην γιορτή για την Χημεία, που πραγματοποιήθηκε στο ΚΕΔΕΑ του ΑΠΘ, κεντρικός ομιλητής ήταν ο καθηγητής Jean-François Lutz, επικεφαλής του εργαστηρίου σύνθεσης πολυμερών του Ινστιτούτου Charles Sadron στο Στρασβούργο. Πρόκειται για έναν νεαρό ερευνητή ο οποίος συμμετείχε στο Lindau Meeting, θεωρείται ένας από τους 100 κορυφαίους χημικούς στον κόσμο και ένας από τους 200 καλύτερους ερευνητές όλων των επιστημών.
Ο Jean Francois Lutz μίλησε για τα συνθετικά μακρομόρια και την καινοτομία που πρόκειται να επιφέρουν στο μέλλον, στον τομέα κυρίως της πληροφορικής, εξαιτίας της δυνατότητας που προσφέρουν για αποθήκευση μεγάλου όγκου πληροφοριών, στον μικρότερο προς στιγμή χώρο. Όπως είπε χαρακτηριστικά, σε περίπου ένα milligram θα μπορεί κανείς να αποθηκεύσει μία ολόκληρη εγκυκλοπαίδεια, κάτι που θα ανατρέψει τα σημερινά δεδομένα στον κόσμο των πληροφοριακών συστημάτων, των μικρής ζωής σκληρών δίσκων και της συμπύκνωσης της πληροφορίας.
Τα μακρομόρια μοιάζουν με τα μόρια του DNA, αλλά είναι κατασκευασμένα στο εργαστήριο και ήδη χρησιμοποιούνται ως εφαρμογή στα barcodes εταιριών σε φακούς επαφής και σε τεχνητά εμφυτεύματα, όπως για παράδειγμα σε εμφυτεύματα αυξητικής στήθους.
