Το φθινόπωρο έφτασε και όπως κάθε χρόνο έφερε μαζί του αλλαγές. Ένα σωρό παιδάκια τελείωσαν το νηπιαγωγείο και ξεκίνησαν τη νέα σχολική χρονιά στο δημοτικό πλέον σχολείο. Πώς βιώνουν αυτή την μετάβαση οι μικροί μας φίλοι; Και με ποιόν τρόπο το διαχειρίζονται οι γονείς;
Η μέση παιδική ηλικία ξεκινάει περίπου στα έξι έτη με την είσοδο του παιδιού στο δημοτικό και τερματίζεται στις απαρχές της εφηβείας. Η περίοδος αυτή είναι εκείνη που πρωταγωνιστεί στις παιδικές μας αναμνήσεις. Τα ‘παιδικά μας χρόνια όπως συνηθίζουμε να λέμε, παραμένουν στο νου μας με νοσταλγία συνδεδεμένη με αξέχαστες εικόνες, συναισθήματα και οσμές. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως πρόκειται για μια εύκολη ηλικία και πολύ πιθανό κάποιοι από εμάς να έχουμε λησμονήσει τις δυσκολίες και τις προκλήσεις αυτής της εποχής.
Πιάνοντας το νήμα από την αρχή, το παιδί της πρώτης δημοτικού καλείται για πρώτη φορά να βιώσει μια παρατεταμένη απομάκρυνση από την οικογενειακή εστία. Από το συγκεκριμένο και γνώριμο σύστημα της οικογένειας μεταβαίνει σε ένα δημόσιο, ανοιχτό και άγνωστο σύστημα με καινούριους χώρους, κανόνες και πρόσωπα. Το δημοτικό σχολείο σηματοδοτεί την απαρχή της αυτονομίας και της ανάληψης ευθυνών. Εφόσον οι γονείς δεν είναι δυνατό να παρευρίσκονται μαζί με το παιδί για να καλύπτουν τις ανάγκες του, μαθαίνει πως να φροντίζει μόνο του τον εαυτό του, πως να διαχειρίζεται συναισθηματικές δυσκολίες και πως να αντιμετωπίζει τις συνέπειες των πράξεων του. Επίσης, οι ακαδημαϊκές του υποχρεώσεις και φόρτος εργασίας σταδιακά αυξάνονται. Όσο περνούν τα χρόνια ο ελεύθερος χρόνος και το παιχνίδι λιγοστεύουν, τα παιδιά ξεκινούν καθημερινό διάβασμα και εξωσχολικές δραστηριότητες, ωριμάζοντας και αλλάζοντας σε πολλαπλά επίπεδα.
Η πιο σημαντική ωστόσο αλλαγή που εμφανίζεται στο στάδιο της μέσης παιδικής ηλικίας αφορά την κοινωνική ζωή του παιδιού. Εκτός από τις γονεϊκές φιγούρες εμφανίζονται και άλλα πρόσωπα που επηρεάζουν άμεσα το παιδί, όπως οι δάσκαλοι του, ο διευθυντής και φυσικά η παρέα του. Η επικοινωνία και η αλληλεπίδραση κυριαρχούν πλέον στην καθημερινότητά του και το παιδί του δημοτικού μαθαίνει πως να δημιουργεί φιλικές σχέσεις και να συνυπάρχει σε μια ομάδα. Το παιχνίδι με τη σειρά του εξελίσσεται, γίνεται περισσότερο ενεργητικό και απαιτεί την εφαρμογή κανόνων για την οποία υπεύθυνα είναι τα ίδια τα παιδιά. Ο λόγος που η κοινωνική συναναστροφή είναι τόσο σημαντική είναι επειδή τα παιδιά αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους μέσα από μια διαφορετική σκοπιά. Πλέον η ταυτότητά τους εξαρτάται από το πώς τους βλέπουν οι φίλοι τους, πόσο καλοί μαθητές είναι σε σχέση με τα άλλα παιδιά της τάξης και ποιοι τους συμπαθούν.
Σύμφωνα με τη θεωρία των ψυχοκοινωνικών σταδίων ανάπτυξης του Erikson, στη μέση παιδική ηλικία το παιδί καλείται να γίνει υπεύθυνο, να αποκτήσει γνώσεις και ικανότητες και να μάθει να συνεργάζεται με τους άλλους. Εάν ο περίγυρός του ενθαρρύνει τις προσπάθειες του παιδιού να προσαρμοστεί στα νέα αυτά δεδομένα τότε θα αναπτύξει εργατικότητα. Στην περίπτωση όμως που το παιδί εισπράξει μηνύματα απόρριψης από τους άλλους ή αισθανθεί ότι οι προσπάθειές του δεν είναι ικανοποιητικές, ενδέχεται να νιώσει κατώτερο και ανεπαρκές. Θα ήταν καλό λοιπόν, οι γονείς και οι δάσκαλοι να αντιμετωπίζουν τις αποτυχίες του παιδιού με τρόπο που θα το ωθεί να ξαναδοκιμάζει και να μην τα παρατάει εύκολα.
Γενικότερα, η προσαρμογή του παιδιού στο δημοτικό σχολείο εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων όπως για παράδειγμα οι προσδοκίες και πεποιθήσεις των γονέων και των δασκάλων, ο βαθμός ωριμότητάς του και οι προηγούμενες εμπειρίες του με συνομηλίκους. Επειδή ο δάσκαλος αποτελεί το άτομο που πρόκειται να συνεχίσει το έργο των γονέων, είναι εξαιρετικά σημαντικό το μικρό παιδί να αισθανθεί ζεστασιά και ασφάλεια μαζί του, κάτι που φαίνεται να επηρεάζεται και από τη στάση των ίδιων των γονέων απέναντι στο δάσκαλο. Τον πρώτο καιρό ενδέχεται το παιδί να δυσκολευτεί με την καινούργια ρουτίνα που πρέπει να ακολουθήσει και μπορεί να εκφράσει απροθυμία να πάει στο σχολείο. Κάτι τέτοιο είναι φυσιολογικό! Οι γονείς δεν χρειάζεται να τρομάξουν, απλά να δώσουν χρόνο στο παιδί να προσαρμοστεί.
Τέλος, ας εξετάσουμε και λίγο την οπτική των γονέων. Πολλές φορές οι γονείς βλέποντας τα παιδιά τους να μεγαλώνουν δεν γνωρίζουν πως να συμπεριφερθούν. Κάποιοι ενδέχεται να αρχίσουν να απαιτούν από αυτά περισσότερα πράγματα όσο αφορά το σπίτι και το σχολείο, ενώ κάποιοι άλλοι μπορεί να αντιμετωπίζουν τα παιδιά σαν να είναι πολύ μικρότερα σε σχέση με την πραγματική τους ηλικία. Το κλειδί είναι να υπάρχει μέτρο. Σαφώς οι μικροί μας φίλοι μεγαλώνουν και μπορούν σταδιακά να αναλαμβάνουν περισσότερες ευθύνες, όμως ας μην ξεχνάμε πως βρίσκονται ακόμη σε μια τρυφερή ηλικία και αξίζουν να ζήσουν τα χρόνια αυτά γεμάτα ξεγνοιασιά και παιχνίδι.
*Η Άρτεμις Καρκάνη είναι Φοιτήτρια Ψυχολόγος, πρακτικά ασκούμενη
στο Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Περιφερειακής Ενότητας Χανίων σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ.
Ομάδα Γονέων
Όλα τα παραπάνω αναπτύσσονται ως θέματα και επεξεργάζονται στην ομάδα γονέων παιδιών Δημοτικού που διοργανώνει το Κέντρο Πρόληψης Περιφερειακής ενότητας Χανίων σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ. Στόχος της ομάδας είναι να προετοιμάσει τους γονείς στις αλλαγές και νέες απαιτήσεις του Δημοτικού Σχολείου προκειμένου να βοηθήσουν τα παιδιά τους να κάνουν ομαλότερη την μετάβαση τους από το νηπιαγωγείο στο καινούριο κοινωνικό και εκπαιδευτικό πλαίσιο, δεδομένου του ότι η ένταξη του παιδιού στην κοινωνική ομάδα των φίλων και συμμαθητών επηρεάζει και επηρεάζεται από την οικογένειά του, η οποία με τη σειρά της χρειάζεται να προσαρμοστεί στις ανάγκες του παιδιού και στις συνθήκες του σχολείου.
Η ομάδα γονέων η οποία θα έχει διάρκεια 10 συναντήσεων, με ημερομηνία έναρξης την Δευτέρα 1 Νοεμβρίου 2021 και ημερομηνία λήξης την Δευτέρα 17 Ιανουαρίου 2022, θα πραγματοποιείται εβδομαδιαίως κάθε Δευτέρα 10 -11.30 το πρωί στο χώρο του Κέντρου Πρόληψης ( Μιχελιδάκη 17, 1ος όροφος ).
Η συμμετοχή στην ομάδα ( η οποία θα είναι ολιγάριθμη) είναι δωρεάν και θα τηρηθεί το πρωτόκολλο του ΕΟΔΥ. Για πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής στα τηλέφωνα 2821028166, 2821051214 καθώς και στην ιστοσελίδα www.prolipsichania.gr.. Συντονίστρια του προγράμματος θα είναι η Ψυχολόγος –Ψυχαναλύτρια Κουράκη Ελένη, εργαζόμενη στο Κέντρο Πρόληψης.
