Μου ζητήθηκε να µιλήσω για σένα, δάσκαλέ µου, Γιάννη Μαρκαντωνάκη. Να µιλήσω για σένα, φίλε µου, Γιάννη Μαρκαντωνάκη. Αυτονόητο και ανακουφιστικό το ναι, αφού πάντα θα µιλάω για σένα, παρόλο που µου είναι αδιανόητη η αιτία.
Τα τελευταία τριάντα οχτώ χρόνια, από κοντά ή από µακριά, ήσουν εδώ για να µε συµβουλέψεις, να µε ενθαρρύνεις, να µου προτείνεις, να µε εµπνεύσεις, να µε επιβραβεύσεις, να µου αποδώσεις χαρακτηρισµούς και αξία που δεν ξέρω αν τους αξίζω.
Στα δεκατέσσερά µου χρόνια κατέβηκα πρώτη φορά µαζί µε την αδελφή µου Αναστασία τη σκάλα που οδηγούσε στο εργαστήρι σχεδίου που διατηρούσες τότε. Ήρθαµε να µας διδάξεις σχέδιο για τις εισαγωγικές εξετάσεις στη Σχολή Καλών Τεχνών. Εκεί ξεκίνησε για µένα η καταβύθιση στον κόσµο της σύγχρονης τέχνης.
Το ήσυχο ροµαντικό κοριτσάκι που έβλεπε σχήµατα στα σύννεφα από το µπαλκόνι του και τα ζωγράφιζε -αυτό που κατά βάθος παραµένω ακόµη- βρέθηκε έκπληκτο στο φυσικό περιβάλλον ενός πληθωρικού σύγχρονου καλλιτέχνη µε τις ανατρεπτικές, τρικυµιώδεις, σπλαχνικές, βαθιά νοητικές αναζητήσεις του.
Έµαθα σχέδιο µαζί σου, αλλά έµαθα κι εµένα. Έµαθα να ζω καλλιτεχνικά και να ζω στο έπακρο µε ειλικρίνεια και πάθος. Θυµάµαι, µου είχες πει: «Λαµπρινή, έχεις λάµψη και θα βρεθούν κάποιοι να σε πολεµήσουν. Εσύ να συνεχίσεις τον δρόµο σου µε αξιοπρέπεια». Μου έµαθες να µην το βάζω κάτω.
Την τελευταία φορά που σε είδα ήρθα ξαφνικά χωρίς προειδοποίηση. Ήσουν ξαπλωµένος στον καναπέ και βλέπατε µε την αγαπηµένη σου Ζωή την ταινία Μεταµόρφωση, που γύρισε πρόσφατα για σένα ο Κωνσταντίνος Αθουσάκης. Ήπια έναν ελληνικό καφέ. Κάποια στιγµή ανασηκώθηκες και είπες στη Ζωή: «Αχ, Ζωή, φτιάξε µου κι εµένα ένα καφεδάκι που τον ζήλεψα». Έτσι ήσουν. ∆εν το έβαζες κάτω ποτέ.
ΘΑ ΒΡΙΣΚΕΣΑΙ ΣΤΟΝ ‘‘ΙΚΑΡΟ’’, ΤΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΓΛΥΠΤΟ ΣΟΥ, ΠΟΥ ΕΠΕΣΕ ΜΕΝ, ΑΦΟΥ ΟΜΩΣ ΠΡΩΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕ ΝΑ ΠΕΤΑΞΕΙ. ΣΠΟΥ∆ΑΙΟ. ΟΠΩΣ ΚΙ ΕΣΥ, ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΚΗ
Θα σε παροµοίαζα µε φυσικό φαινόµενο, Γιάννη. Με ένα ηφαίστειο που εκτοξεύεις τη λάβα της τέχνης σου σε κάθε κατεύθυνση, διαµορφώνοντας, αναστατώνοντας το τοπίο γύρω σου, µε τα χρώµατα, τις ύλες, τις υφές, τα κείµενα, τα όνειρα, τα βιβλία, τις σκέψεις.
Η πλούσια καλλιτεχνική σου παραγωγή δεν µένει στο προσωπικό βίωµα, αν και αφορµάται από αυτό. Γίνεται συλλογικό βίωµα που αγκαλιάζει πρώτα απ’ όλα τους θεατές σου. Έπειτα τους καλλιτέχνες και τους φίλους σου, στους οποίους µου έκανες την τιµή να µε συµπεριλάβεις. Αλλά και τους πάµπολλους συγγραφείς, στοχαστές, ποιητές, ζωγράφους, στους οποίους συχνά αναφέρεσαι µέσα από τα έργα σου και τα κείµενά σου.
Μια κινητή βιβλιοθήκη, ζεστή, σουρεαλιστική και οικεία είναι το µυαλό σου. Όπως και ο χώρος σου, ο Χώρος Τέχνης Χανίων, όπου είχα την τύχη να εκθέσω πριν από δυο χρόνια τα έργα µου, τον Μίτο του χρόνου, και να σε ζήσω στην καθηµερινότητα µαζί µε τον άγγελό σου, την αγαπηµένη σου Ζωή, και τους αµέτρητους φίλους σου που έβρισκαν ερχόµενοι εκεί µια ζεστή γωνιά επικοινωνίας και στοχασµού.
Είχαµε προγραµµατίσει την έκθεση, όταν έµαθες το νέο της αρρώστιας σου και µου είπες: «Λαµπρινή, έχω καρκίνο. Ακυρώνω όλες τις εκθέσεις εκτός από τη δική σου». Τι ύψιστη τιµή.
Ένα σκεύος γνώσης είναι το µυαλό σου και ο χώρος σου, ένα αγγείο που µετέφερε το πολύτιµο υλικό σου, την αστείρευτη ενέργεια, την έµπνευση, τη ζεστή, παλλόµενη, γενναιόδωρη καρδιά σου.
Ο χώρος υπάρχει, όπως κι εσύ. Εκεί θα βρίσκεσαι πάντα κι εκεί θα σε βρίσκουµε οι σύγχρονοί σου, αλλά και οι γενιές που θα ’ρθουν ύστερα από εµάς. Θα βρίσκεσαι στον Ίκαρο, το εξαιρετικό γλυπτό σου, που έπεσε µεν, αφού όµως πρώτα κατάφερε να πετάξει. Σπουδαίο. Όπως κι εσύ, Γιάννη Μαρκαντωνάκη.
