Απόφαση Χάγης, δίλημμα για μας

Από την εποχή της συνάντησης Ανδρέα και Ντεμιρέλ στο Νταβός, όπου αποφασίστηκε η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας των νησιών του Αιγαίου, να παραπεμφθεί στο Δ.Δ.Δ. της Χάγης, υπήρχε η άποψη των διεθνολόγων ότι θα μπορούσε να γίνει μετά από διαβουλεύσεις των ενδιαφερομένων και υπογραφής συνυποσχετικού, που από κοινού θα εζητείτο η διαιτησία του Δικαστηρίου.
Ομως η πρόσφατη απόφαση της Χάγης, όσον αφορά τη διένεξη της Κίνας και των Φιλιππίνων στην υπόθεση των υπό αμφισβήτηση νησίδων Paracal και Spratly στη Νότιο Σινική θάλασσα, αποδεικνύει ότι δεν είναι απαραίτητο να συμφωνούν και οι δύο ενδιαφερόμενοι για την προσφυγή, αρκεί ένα από τα μέλη να το ζητήσει. Το Δ.Δ.Δ. της Χάγης, λοιπόν, εξέτασε τη μονομερώς προσφυγή των Φιλιππίνων και οι θέσεις του εξεφράστηκαν σε 500 σελίδες. Οτι, δηλαδή, κάθε νησί έχει αυτοτέλεια και δικαίωμα σε χωρικά ύδατα, υφαλοκρηπίδα και Α.Ο.Ζ., υπό την προϋπόθεση ότι στο νησί κατοικούν διαρκώς και μονίμως άνθρωποι. Εν προκειμένω η Κίνα «δεν έχει ιστορικά δικαιώματα» στα ύδατα στρατηγικής σημασίας της Νότιας Σινικής Θάλασσας. Ετσι οι Φιλιππίνες δικαιώθηκαν.
Η Μανίλα ζητούσε απ’ το Δικαστήριο να αποφανθεί αν οι αξιώσεις του Πεκίνου συνιστούν παραβίαση του δικαίου της θαλάσσης, που έχουν αποδεχθεί και υπογράψει αμφότεροι. Οι Φιλιππινέζοι στήριξαν σθεναρά την προσφυγή τους, για δε τους Κινέζους απάντησε εκπρόσωπος του ΥΠ.ΕΞ. ότι «δεν την αναγνωρίζουμε (την απόφαση) όπως είχαμε δηλώσει απ’ την αρχή και δεν πρόκειται να την αποδεχθούμε».
Στη Νότια Σινική θάλασσα ενδιαφέρονται για νησίδες το Βιετνάμ, η Ταϊβάν και η Μαλαισία. Πάντως πριν ανακοινωθεί η απόφαση εστάλησαν εκεί από τις Η.Π.Α. ένα αεροπλανοφόρο και μαχητικά Α/Φ, πράγμα που εξόργισε τους Κινέζους. Η προσφυγή των Φιλιππίνων εξυπηρετούσε και αμερικανικά συμφέροντα. Οι Η.Π.Α. δεν θέλουν να αναπτυχθεί και κυριαρχήσει οικ/κά η Κίνα στην περιοχή, όπου υπάρχει “ατόλη”. Πρόκειται για δακτυλιοειδή κοραλλιογενή σχηματισμό, κάτι σαν λιμνοθάλασσα με βλάστηση, που επικοινωνεί με το πέλαγος μέσω καναλιών. Η Κίνα, που κατασκευάζει τεχνητά νησιά, διεκδικώντας το σύνολο των υφάλων της θάλασσας, κρίνει ότι η Χάγη δεν έχει νομική βάση να την εμποδίζει ν’ αποκτά ιστορικά δικαιώματα επί των πόρων σ’ αυτές τις θαλάσσιες ζώνες. Το ότι καταστρέφονται κοραλλιογενείς νήσοι τής είναι, ίσως, αδιάφορο.
Η περίπτωση της απόφασης μοιάζει με τις ελληνικές και τουρκικές θέσεις στο θέμα “Καστελόριζο”. Προσδιορίζεται η έννοια του νησιού, που έχει αιγιαλίτιδα ζώνη, υφαλοκρηπίδα και Α.Ο.Ζ. όπως και τι σημαίνει βράχος. Μας βολεύει, διότι ανταποκρίνεται στις επιδιώξεις μας, άρα τασσόμεθα στο πλευρό των Φιλιππίνων. Ομως μετά το ταξίδι του πρωθυπουργού στο Πεκίνο και τη σύσφιξη των σχέσεών μας με την Κίνα, βρισκόμαστε σε δίλημμα με ποιους θα πάμε.
Αν ταχθούμε με τις Φιλιππίνες, που συμπλέουν με τις Η.Π.Α., θα βρεθούμε αντιμέτωποι με τους Τούρκους και θα δυσαρεστήσουμε τους Κινέζους. Αν πάμε με τους Κινέζους, θ’ απεμπολήσουμε κυριαρχικά μας δικαιώματα. Δεν είναι τυχαίο ότι την επομένη της απόφασης τουρκικά μαχητικά υπερίπταντο στα ελληνικά νησιά Παναγιά και Καλογύρους.
Οι Φιλιππίνες θεωρούν ότι η απόφαση είναι νομικά δεσμευτική, όμως χαρακτηρίστηκε άκυρη από την Κίνα, οι δε διπλωμάτες κρίνουν ότι δεν δημιουργεί δεδικασμένο. Υστερα υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας ότι το Δ.Δ.Δ. της Χάγης δεν έχει δυνατότητα επιβολής των αποφάσεών του.