Αποκαλυπτήρια ανδριάντα Μανούσου Κούνδουρου χθες στα Χανιά

» Χώρος μνήμης σε δωμάτιο της Βίλας Κούνδουρου

Aποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Αρχηγού της Μεταπολιτευτικής Επανάστασης (1895 – 1898), Μανούσου Κούνδουρου, πραγματοποιήθηκαν χθες το απόγευμα στον αύλειο χώρο της Οικίας (Βίλα) Κούνδουρου στα Χανιά.
Παράλληλα αίθουσα της Βίλας Κούνδουρου, στην οποία έζησε ο Σφακιανός νομικός, πολιτικός και επαναστάτης διαμορφώθηκε ως χώρος μνήμης με έκθεση που περιλαμβάνει αντικείμενα του Μανουσου Κούνδουρου.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με χαιρετισμούς, κατά σειρά από το δημαρχο Χανίων, Παναγιώτη Σημανδηράκη, τον αντιπεριφερειάρχη Χανίων, Νίκο Καλογερή, την αντιδήμαρχο Σφακίων, Αφροδίτη Σφηνιά, τον γενικό διευθυντή του ιδρυματος «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» Νίκο Παπαδάκη, τη βουλευτή Χανίων, Σέβη Βολουδάκη, τον πρόεδρο της Ενωσης Σφακιανων Π.Ε. Χανίων, Ανδρέα Μανουσέλη και τον πρόεδρο της Ενωσης των απανταχού Σφακιανων και απόγονος του Μ. Κούνδουρου, Ανδρέα Κούνδουρο.
Στη συνέχεια έγιναν τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα από τον δήμαρχο Χανίων Παναγιώτη Σημανδηράκη και την εγγονή του Μανούσου Κούνδουρου, Δέσποινα Αναστασίου, υπό τους ήχους του Εθνικού Υμνου που απέδωσε η Φιλαρμονική του Δήμου.
Ακολούθησαν ομιλίες από τον τουρκολόγο – ιστορικό Δρ Γιώργο Λιμαντζάκη και την ομότιμη ερευνήτρια Ακαδημίας Αθηνών, επιστημονική σύμβουλο του ιδρύματος «Ελευθέριος Βενιζέλος», Δρ Ελένη Γαρδίκα – Κατσιαδάκη.

1 από 10

Ο κ. Λιμαντζάκης αναφέρθηκε στην «επαναστατική και πολιτική δράση του Μανούσου Ρούσου Κούνδουρου, από τις τελευταίες κρητικές επαναστάσεις έως την αυτονομία».
Μεταξύ άλλων σημείωσε ότι «στα τέλη του 19ου αιώνα η Κρήτη ήταν μια από τις πιο κακοδιοικούμενες επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, καθώς ο σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ είχε καταργήσει το καθεστώς ημιαυτονομίας που είχε παραχωρηθεί το 1878 με τη Σύμβαση της Χαλέπας, ενώ διόριζε διαρκώς μόνο μουσουλμάνους διοικητές, χωρίς να τους διαθέτει επαρκείς πόρους για να διοικήσουν αποτελεσματικά το νησί. Σε αυτό το ταραχώδες κλίμα, ορισμένοι χριστιανοί από τον Αποκόρωνα αποφάσισαν να ιδρύσουν στις 10 Μαΐου 1893 μια μυστική αδελφότητα που θα λειτουργούσε ως οργανωτική βάση για πολιτική ή και στρατιωτική δράση σε δεύτερο χρόνο. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν ιερωμένοι, δημόσιοι υπάλληλοι ή δικηγόροι, σύνθεση που δείχνει ότι οι διεκδικήσεις των χριστιανών απολάμβαναν ευρείας συναίνεσης μεταξύ του χριστιανικού στοιχείου. Η αδελφότητα ανέθεσε στον παπά Γαβριήλ Μανιουδάκη τη μυστική στρατολόγηση νέων μελών απ’ όλη την επαρχία, ενώ παράλληλα αναζήτησε μια ηγετική φυσιογνωμία που θα αναλάμβανε τη διεύθυνση και προβολή του αγώνα. Η προσωπικότητα στην οποία κατέληξαν ήταν ο Μανούσος Ρούσος Κούνδουρος από τη Χώρα Σφακίων, απόφοιτος της Νομικής Αθηνών και πρωτοδίκης στον Βάμο από το 1890. Ο Κούνδουρος αναφέρει πως επέλεξε τη συγκεκριμένη θέση “διότι έκρινα κατάλληλον το Τμήμα Σφακίων προς διοργάνωσιν της Επαναστάσεως”. Εκεί ενθάρρυνε ένοπλες ομάδες “να κτυπώσι τα τουρκικά όργανα της εξουσίας όπου ήθελον τα συναντήσει, υποσχόμενος και εν πολλοίς πραγματοποιών την αθώωσίν των”. Σε βάθος χρόνου, οργάνωσε ένα δίκτυο ανεφοδιασμού, δεχόμενος και τροφοδοτώντας ένοπλες ομάδες στο σπίτι του στο Βάμο, στο σπίτι του φίλου και συνεργάτη του Σέργιου Καλλιγιάννη και αλλού».

Στη συνέχεια, ο κ. Λιμαντζάκης αναφέρθηκε αναλυτικά στα γεγονότα στα οποία πρωταγωνίστησε ο Κούνδουρος και έκλεισε «με μια περιγραφή του Κούνδουρου που μας παρέχει ανταποκριτής του αθηναϊκού Τύπου που επισκέφθηκε την Κρήτη κατά την περίοδο αυτή. Σύμφωνα με αυτόν, ο Κούνδουρος ήταν “Γίγας, τετράγωνος τους ώμους και το σώμα, με μίαν αρχαϊκώς ωραίαν κεφαλήν και αδρότητα εις το βλέμμα και εις την μορφήν. Σφακιανός με όλα. Ο πρώτος ονειρευθείς και επιμείνας κρατερώς εις την λύσιν του ζητήματος της Κρήτης δια της αυτονομίας. Παλληκάρι εις τον πόλεμον και αρχηγός της Μεταπολιτευτικής Επιτροπής του Βάμου. Φοβερός και τρομερός εις τας επαναστάσεις, δια τούτο είναι και δημοφιλής πολύ. Τώρα είναι αγνώριστος. Διευθύνει με σοβαρότητα και εργάζεται μέχρις υπερβολής, προικισμένος με μάθησιν πολλήν και με αντίληψιν και ευφυΐαν μεγάλην”».
Από τη μεριά της η κα Γαρδίκα – Κατσιαδάκη τόνισε ότι «τιμούμε μία προσωπικότητα της νεότερης πολιτικής ιστορίας της Κρήτης, έζησε σε μία ιδιαίτερη στιγμή αυτής της ιστορίας. Από τη στιγμή που αποφάσισε να αναμιχθεί στα κοινά, έπρεπε συνεχώς να διαχειρίζεται τις μεταβαλλόμενες ισορροπίες της κατάρρευσης ενός καθεστώτος και της μετάβασης σε ένα νέο».
Η ίδια τόνισε για τον Μανούσο Κούνδουρο ότι «οι δυσκολίες που συνάντησε, τόσο απέναντι στους πολιτικούς του αντιπάλους, όσο και απέναντι στις ιδιαίτερες συνθήκες της ενσωμάτωσης στη νέα πραγματικότητα, προσδιόρισαν σε μεγάλο βαθμό την πολιτική του ζωή και τη συμβολή του στην πολιτική του τόπου του».
Η εκδήλωση έκλεισε με απόδοση ριζίτικου τραγουδιού και απόδοση του εμβατηρίου: «Από φλόγες η Κρήτη ζωσμένη», από τη Φιλαρμονική του Δήμου Χανίων.

Αίθουσα μνήμης

Σε χώρο μνήμης έχει μετατραπεί αίθουσα της οικίας (βίλας) Κούνδουρου.
Οπως μας είπε ο επιμελητής της έκθεσης, Λευτέρης Λαμπράκης, το δωμάτιο διαμορφώθηκε ως χώρος μνήμης για τον Μανούσο Κούνδουρο με φωτογραφίες του, προσωπικά του αντικείμενα και το χρονολόγιο της ζωής του.