Tο εορταστικό κλίμα των ημερών επηρέασε και τη σελίδα μας, αφού το σημερινό μας θέμα έχει να κάνει με τις Απόκριες και τον τρόπο που τις γιόρταζαν οι συντοπίτες μας στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες. Βέβαια, αν και ο συντηρητικός χαρακτήρας της χανιώτικης κοινωνίας δεν επέτρεπε ιδιαίτερα τολμηρές εμφανίσεις ή εκδηλώσεις, όπως γινόταν π.χ. στην Πάτρα, ο “Καρνάβαλος” δεν ήταν απών από τον τόπο μας. Καμία σχέση βέβαια με το σήμερα και το πλήθος ή το μέγεθος των καρναβαλικών εκδηλώσεων που οργανώνονται από τους πολιτιστικούς φορείς αρκετών χωριών και κωμοπόλεων. Το καρναβάλι, λατινική λέξη που αποδίδει ακριβώς την αντίστοιχη ελληνική “απόκριες” (carne = κρέας, vale = περνάει) είναι μια από τις αρχαίες παγανιστικές γιορτές που με χριστιανικό μανδύα επιβίωσαν μέχρι την εποχή μας. Αν κι επίσημα δεν είναι αποδεκτό από την κυριαρχούσα Εκκλησία το διονυσιακό και ελευθεριάζον στοιχείο της, γιορτάζεται με ιδιαίτερα φανταχτερό τρόπο στον Ορθόδοξο και τον Καθολικό κόσμο (Κεντρική και νότια Ευρώπη, Λατινική Αμερική) σηματοδοτώντας χαρούμενα το τέλος του χειμώνα, δίνοντας παράλληλα την ευκαιρία για εκτόνωση από πολλές δεσμεύσεις και κοινωνικές συμβατικότητες. Οι μεταμφιέσεις, οι μουσικές, οι χοροί και οι κάθε λογής ελευθεροστομίες αποτελούν μέρος της παράδοσης και μαζί με τις καθιερωμένες τα τελευταία χρόνια πολύχρωμες παρελάσεις είναι ένα είδος κοινωνικά αποδεκτού “κιτς”, αλλά “μόνο γι αυτές τις μέρες”… Οπως είπαμε όμως, στην Κρήτη και μάλιστα τη δυτική, ο “άσεμνος” χαρακτήρας της γιορτής αυτής ήταν πολύ περιορισμένος. Ασφαλώς το καρναβάλι υπήρχε από τα χρόνια της βενετοκρατίας και μάλιστα γιορτάζεται ακόμα με μεγάλη λαμπρότητα στη Βενετία. Στα Χανιά απόκτησε περισσότερο αστικό χαρακτήρα -απ’ όσο αντιλαμβάνομαι- στα χρόνια του μεσοπολέμου, νομίζω μάλιστα ότι η γνωστή “Γκαμήλα” καθιερώθηκε μετά την έλευση των Μικρασιατών προσφύγων.
Στα μεταπολεμικά χρόνια, τις απόκριες δεν τις απολάμβανε μόνο η νεολαία των λαϊκών τάξεων, οι αστικές οικογένειες συμμετείχαν κυρίως σε αποκριάτικες βραδιές που διοργάνωναν σύλλογοι ή διάφορα νυκτερινά κέντρα των Χανίων του “καλού κόσμου”. Βέβαια η σελίδα μας δεν ασχολείται με τη λαογραφία, άλλωστε τόσο ο αγαπητός Νεκτάριος Κακατσάκης, όσο και ο εξίσου αγαπητός δάσκαλος κ. Σταμάτης Αποστολάκης, πολλά κι εξαιρετικά έγραψαν και εξακολουθούν να γράφουν γι’ αυτό το θέμα. Αφορμή όμως για το σημερινό μας θέμα υπήρξαν κάποιες φωτογραφίες που μου έφερε η κα Αγγελική Κελαϊδή Ρουκουτάκη με μέλη της οικογένειάς της σε αποκριάτικες στιγμές της περιόδου 1947-70 και βέβαια στοιχεία από δημοσιεύματα χανιώτικων εφημερίδων της εποχής, που βρήκα στο Αρχείο των Χανιώτικων Νέων, με τη βοήθεια του Νεκτάριου φυσικά…
Στην πρώτη φωτογραφία, οι γονείς της κας Αγγελικής Ρουκουτάκη Νίκος (επιπλοποιός) και Ρουκουτάκη Σοφία (τρίτος και δεύτερη από αριστερά) διασκεδάζουν παρέα με τους φίλους τους Καρακουλάκη Σταύρο (από τον Αγ. Ιωάννη) και Καρακουλάκη Βασιλική (πρώτη από αριστερά) στη “Χονολουλού” κάποιες Απόκριες στα τέλη της δεκαετίας του ’40.
Στη δεύτερη και την τρίτη οι ίδιοι σε ταβέρνα στο λιμάνι και στη “Χονολουλού” με φίλους τους, όχι όμως σε αποκριάτικη γιορτή.
Στην τέταρτη, από το άλμπουμ της κας Αγγελικής επίσης, η ίδια με τη (μεταμφιεσμένη) παρέα της, τη δεκαετία του ’70.
Στην πέμπτη, από την “Εθνική Φωνή” του 1969, οι τολμηρές εμφανίσεις που πρότειναν τα περιοδικά της εποχής, ήταν βέβαια απολύτως απαράδεκτες για τα χανιώτικα κοινωνικά δεδομένα…
Στην έκτη, διαφήμιση στον “Κήρυκα” του 1961 με μια “εκρηκτική” καλλιτέχνιδα της εποχής, που ποιος ξέρει τι να απέγινε άραγε… Οι εφημερίδες της δεκαετίας του ’60 (και όχι μόνο) ήταν γεμάτες από διαφημίσεις με αποκριάτικους χορούς, διοργανωμένους συνήθως από συλλόγους σε κάποιο κέντρο της πόλης μας.
Στην έβδομη και όγδοη τέλος, Χανιωτάκια γιορτάζουν την Αποκριά στο Ξενία, τον αξιοπρεπέστερο χώρο κοινωνικών εκδηλώσεων της εποχής. Από το ίδιο φύλλο της προαναφερόμενης εφημερίδας.
