Οι περιστάσεις μάς καλούν να ζητήσουμε από τους επικεφαλής, όλων των εξουσιών, κλάδων και επιχειρήσεων, να μας παρουσιάσουν τα πεπραγμένα τους για το 2014. Ο απολογισμός είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση για τους συντάκτες του και για τους πολίτες που θα τον ερμηνεύσουν. Οι λόγοι πολλοί. Κατ’ αρχάς κάθε απολογισμός προϋποθέτει την ύπαρξη στοχοθεσίας, ανάθεσης καθηκόντων, παρακολούθηση, αναθεωρήσεις, αξιολόγηση, διάθεση για αυτοκριτική και φυσικά παρουσίαση. Απαιτητικές εργασίες για πολλούς, αφήσετε που κάποιοι τις θεωρούν πολυτελείς συνήθειες κι άλλοι αντιδημοκρατικές πρακτικές. Πολλοί βρίσκουν μια δικαιολογία για να μην κάνουν απολογισμό δημόσιο ή ιδιωτικό. Στο σημερινό σημείωμα αποτολμούμε να κατατάξουμε τους ηγέτες, εκλεγμένους και μη, σε κατηγορίες ανάλογα με την εξωστρέφεια ή την εσωστρέφειά τους. Χωρίς ονόματα, με περιγραφές για να αποφύγουμε την υποκειμενική κρίση. Είναι πρόκληση να αναγνωρίσουμε το αυθεντικό ή το προσποιητό προφίλ όσων διαγκωνίζονται για να κερδίσουν την προσοχή μας όταν κάνουν τον απολογισμό τους. Οι εξωστρεφείς Η εξωστρέφεια λατρεύεται από τις αγορές, τις ονομαστές Σχολές Διοίκησης και τις σύγχρονες κοινωνίες. Πολλοί ηγέτες έχουν υποκύψει σε αυτή την τάση, γι’ αυτό χρησιμοποιούν κάθε τέχνασμα για να εμφανιστούν εξωστρεφείς, δηλαδή γεμάτοι ζωντάνια, υγεία, χαμογελαστοί, με γλώσσα σώματος που δείχνει εμπιστοσύνη, σιγουριά και δύναμη. Χρησιμοποιούν τη λέξη ‘δύναμη’ με πολλούς επιθετικούς προσδιορισμούς, άλλοτε είναι η ήρεμη δύναμη, η ανατρεπτική δύναμη, η λαϊκή δύναμη. ‘Υπερέχουμε’ ισχυρίζονται όταν απευθύνονται στους ανώνυμους πολίτες μιας κοινωνίας που λατρεύει την επίδειξη και αποζητά την ετερόφωτη ενέργεια ενός ηγέτη. Καθηγητές στη Σχολή Διοίκησης του Harvard καλούν τους φοιτητές τους να λειτουργούν σαν ‘πρωταγωνιστές’ όταν τους ζητούν να λύσουν προβλήματα για τα οποία έχουν ανεπαρκή στοιχεία. Τους παροτρύνουν: ‘Για να κυριαρχήσετε, να απαντάτε με πειθώ, ακόμη κι όταν είστε 55% σίγουροι, εσείς να εκφράζεστε σαν να είστε 100%’. ‘Για να κυριαρχήσετε, μη ψάχνετε την τέλεια απάντηση, απλά πείτε κάτι, είναι καλύτερο από το να μην πείτε τίποτα’. Συμπερασματικά, οι εξωστρεφείς που ρητορεύουν με δανεικό ενθουσιασμό και πάθος είναι τα είδωλα της κοινωνίας της επίδειξης. Οι εσωστρεφείς Η εσωστρέφεια δεν είναι δημοφιλής τις μέρες μας μιας και οι εσωστρεφείς είναι διστακτικοί, σκέπτονται και συσκέπτονται πριν πάρουν μια απόφαση. Ο δισταγμός τους εμφανίζεται σαν αδυναμία, ενώ αυτοί αγωνιούν για τη βέλτιστη λύση ή απάντηση. Η ήρεμη φωνή δεν τους βοηθά να φανούν διεκδικητικοί και να πουλήσουν την ιδέα τους. Ούτε λόγος να χρησιμοποιήσουν σημάδια της γλώσσας σώματος, αυτά που δασκαλεύουν οι σύμβουλοι δημοσίων σχέσεων, για να παραπλανήσουν το ακροατήριο. Οι εσωστρεφείς συνήθως υποστηρίζουν τα επιχειρήματά τους με στοιχεία, αριθμούς, γεγονότα τα οποία παρουσιάζουν με αναρτήσεις στο διαδίκτυο (ιστοσελίδες και κοινωνικά δίκτυα). Αν φοιτούσαν σε μια Σχολή Διοίκησης στην οποία η συμμετοχή σε ομάδες πίεσης, κοινωνικά δίκτυα και η επιθετική παρουσία στην αίθουσα διδασκαλίας είναι προαπαιτούμενα, θα αποτύγχαναν. Αν θεωρήσουμε ότι οι πολυλογάδες και οι λιγομίλητοι έχουν τον ίδιο αριθμό καλών και κακών ιδεών, τότε πρέπει να ανησυχούμε επειδή οι πρώτοι θα πουλήσουν μεγαλύτερο αριθμό άχρηστων ιδεών. Ο λόγος είναι απλός. Οι εσωστρεφείς με έναν πιο αργό ρυθμό εκφοράς λόγου εμφανίζονται να υστερούν έναντι των ρητόρων που μιλάνε με ρυθμό πολυβόλου. Τι εικόνα σχηματίζει ο παραζαλισμένος ακροατής που δεν προλαβαίνει να επεξεργαστεί τα λεγόμενα; Μα φυσικά ότι ο ρήτορας υπερέχει σε επιχειρήματα. Συμπερασματικά, ο εσωστρεφής εκπρόσωπος της κουλτούρας του χαρακτήρα δίνει έμφαση στον συλλογισμό και στο ζύγισμα των επιχειρημάτων πριν πει τη γνώμη του. Ο προσωπικός μας απολογισμός Τεχνητές συνθήκες έντασης, ας μην είναι η αιτία να παραλείψουμε τον δικό μας ιδιωτικό απολογισμό. Μια ώρα απομόνωσης, μόνωσης από εξωτερικές επιρροές, ενατένισης, συγκέντρωσης είναι αρκετή για να φέρουμε στην επιφάνεια τα κατορθώματα, τα λάθη, τις παραλείψεις, τις στοχοκατακτήσεις μας… Ας τον κάνουμε πριν μας αποπροσανατολίσουν οι σκοτούρες της περιόδου, τα χρώματα κι ο θόρυβος των γιορτών. Τέλος, αναρωτιέμαι ποιοι ηγέτες μας θα βρουν χρόνο για να κάνουν το δικό τους ‘αδημοσίευτο’ απολογισμό; Συμπέρασμα H πρόκληση για όλους μας είναι να αναγνωρίσουμε το αυθεντικό ή το προσποιητό προφίλ όσων κάνουν απολογισμό. Γι’ αυτό λαβαίνουμε υπόψη μας τα αντικειμενικά στοιχεία που χρησιμοποιούν στην αναφορά τους. Απορρίπτουμε τα στοιχεία της επίδειξης, τα παρορμητικά συνθήματα και τις ατάκες. Τέλος, κρατάμε κάθε κριτικό, περιεκτικό και χρήσιμο στοιχείο. Ειρηνικές και χαρούμενες γιορτές Υ.Γ. Το επόμενο σημείωμα θα απουσιάσει τις επόμενες 2 εβδομάδες.
Απολογισμοί ηγετών
