Από τα τέλη της δεκαετίας του 90 η χρήση αναλγητικών που περιέχουν οξυκωδόνη, φαιντανύλη ή συναφείς ουσίες έχει αυξηθεί δραματικά στις ΗΠΑ και τον Καναδά. Και τα δύο φάρμακα εγκρίθηκαν την ίδια περίοδο για ιατρική χρήση, όπως για τη θεραπεία έντονων πόνων, πχ. στην σκλήρυνση κατά πλάκας. Ωστόσο τα οπιοειδή είναι εξαιρετικά εθιστικά και μοιάζουν πολύ με τη συγγενή τους ναρκωτική ουσία, την ηρωίνη. Η ελεύθερη κυκλοφορία αυτών των αναλγητικών φαρμάκων είχε ως αποτέλεσμα, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, την αύξηση των τοξικομανών όπως και των θανάτων από υπερβολική δόση οπιοειδών στις ΗΠΑ. Εκεί το 2002 περίπου 10.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από υπερβολική δόση οπιοειδών. Έκτοτε ο αριθμός τους έχει σχεδόν πενταπλασιαστεί. Συγκεκριμένα, η φαιντανύλη είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και πιο θανατηφόρα από την ηρωίνη, ακόμη και σε πολύ χαμηλότερες δόσεις.
Χορήγηση ναξολόνης μέσω app
H διαδικασία απόσυρσης φαρμάκων από την αμερικανική αγορά είναι μια δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία. Έτσι οι υγειονομικές αρχές στις ΗΠΑ δοκιμάζουν μια άλλη οδό. Το «κλειδί» που εξουδερώνει τα οπιοειδή είναι η ουσία ναλοξόνη. Αυτή μπορεί να χορηγηθεί ως ρινικό σπρέι και να σώσει τη ζωή ασθενών. Από την υπερβολική δόση οπιοειδών, ο ρυθμός αναπνοής επιβραδύνεται, μέχρις ότου η αναπνοή να διακοπεί τελείως. Η ναλοξόνη είναι αυτή που μπλοκάρει τους υποδοχείς των οπιοειδών ουσιών στο αίμα, καθιστώντας τα ανενεργά. Η αναπνοή μπορεί έτσι χάρη στη ναξολόνη να σταθεροποιηθεί και ο ασθενής να σωθεί. Ωστόσο αυτό επιτυγχάνεται μόνο εάν η συγκεκριμένη ουσία χορηγηθεί εγκαίρως. Μετά από διαγωνισμό του Αμερικανικού Οργανισμού Φαρμάκων το 2016, μια ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας παρουσίασε μια καινοτόμα εφαρμογή για κινητά, που λειτουργεί ως αισθητήρας αναπνοής και συνδέεται με το στήθος του ασθενούς που χρησιμοποιεί οπιοειδή. Η εφαρμογή ανιχνεύει πότε η αναπνοή τείνει να κοπεί και τότε εκπέμπει συναγερμό, δίνει οδηγίες για πρώτες βοήθειες στον ασθενή και συγχρόνως εκπέμπει σήμα SOS σε αρμόδιους για τη χορήγηση της ναξολόνης. Μαζί με τα ασθενοφόρα νοσοκομείων και ειδικά ταξί που λειτουργούν με κλήσεις μέσω app μπορούν να σπεύσουν για άμεση βοήθεια.
Εξέλιξη της εφαρμογής και νέες χρήσεις της
Στο μεταξύ μια ομάδα ερευνητών πληροφορικής από το Πανεπιστήμιο Ουάσιγκτον του Σιάτλ έχει πάει την καινοτόμα εφαρμογή ένα βήμα παραπέρα. Χάρη σε ένα σύστημα σόναρ η εφαρμογή δεν πρέπει πια να έρχεται σε άμεση επαφή με το στήθος του ασθενούς που λαμβάνει οπιοειδή αλλά μπορεί να βρίσκεται σε απόσταση έως και ενός μέτρου, καταγράφοντας ανεπαίσθητους ήχους που σχετίζονται με την κίνηση του θώρακα καθώς ο οργανισμός αναπνέει. Αυτές οι συνήθεις κινήσεις του ανθρώπινου σώματος καθώς αναπνέει καταγράφονται από τη βελτιωμένη εφαρμογή, που τις μετατρέπει σε μια εικονική καμπύλη. Η ίδια εφαρμογή μπορεί επίσης να εντοπίσει και να διακρίνει τις αναπνοές περισσότερων ατόμων ταυτόχρονα.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Translational Medicine και αναδημοσιεύει η DW, η εφαρμογή εντοπίζει σωστά την επιβράδυνση της αναπνοής σε ποσοστό 90%. Ενδιαφέρον έχει μάλιστα ότι τα σχετικά πειράματα διεξήχθησαν στο χειρουργείο του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου στο Σιάτλ σε ασθενείς που υποβάλλονταν σε αναισθησία. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αναπνοή των ασθενών που υποβάλλονται σε γενική αναισθησία πριν από μια χειρουργική επέμβαση είναι παρόμοια με αυτή των τοξικομανών που έχουν πάρει υπερβολική δόση ναρκωτικών ουσιών. Και στις δύο περιπτώσεις η εφαρμογή μπορεί να ανιχνεύσει την επιβράδυνση της αναπνοής σε πρώιμο στάδιο και να καλέσει συναγερμό έγκαιρα, προλαμβάνοντας ενδεχόμενη ανακοπή.
