Ο μόνος μη πολιτικός που εκλέχθηκε στο ανώτατο αξίωμα της χώρας
Με αφορμή την εκλογή του Προκόπη Παυλόπουλου στην προεδρία της Εληνικής Δημοκρατίας αλλά και την “αποριφθείσα” πρόταση του Ποταμιού την υποψηφιότητα του καθηγητή Νίκου Αλιβιζάτου, θα αναφερθούμε στην μοναδική περίπτωση προέδρου Δημοκρατίας στην Ελλάδα ο οποίος δεν προερχόταν από τον χώρο της πολιτικής.
Πρόκειται ως γνωστόν για τον Αρεοπαγίτη Χρήστο Σαρτζετάκη που ήταν γνωστός ως ο ανακριτής στην υπόθεση της δολοφονίας Λαμπράκη.
Ο Χανιώτης στην καταγωγή από την πλευρά του πατέρα του (καταγωγή από το Μπαμπακάδω Σελίνου) ανώτατος δικαστικός είχε προταθεί τον Μάρτιο του 1985 από το ΠΑΣΟΚ, κάτι που τότε προκάλεσε σάλο και θεωρήθηκε ίσως μεγαλύτερη έκπληξη και από αυτή του Προκόπη Παυλόπουλου. Μόνο που τότε οι ψηφοφόροι τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της αριστεράς είδαν αυτήν την επιλογή πολύ θετικά και μάλιστα σε πολλές πόλεις όπως και στα Χανιά η τελική εκλογή του γιορτάστηκε με “γλέντια λαϊκά”, χορό τραγούδια, φαγοπότι…
Στο Κυριακάτικο φύλλο των “Χ.Ν.” της 10ης Μαρτίου του 1985 και στην στήλη ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ο ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ σχολίαζε: «Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η χθεσινή απόφαση της Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ υπήρξε ένας πολιτικός αιφνιδιασμός πρώτου μεγέθους τα προβλήματα του οποίου είναι απροσδιόριστα […] δεν μπορεί παρά να ικανοποίησε την πλειοψηφία του ελληνικού λαού, που επί δεκαετίες, βλέπει να διαφεντεύουν την πολιτική ζωή του τόπου οι ίδιοι και οι ίδιοι άνθρωποι… Και φυσικά μια τακτική και νοοτροπία, όχι δημιουργική να διαιωνίζεται».
Να σημειωθεί ότι ο τότε πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής θεωρείτο ότι θα επανεκλεγόταν παρόλο που οι σχέσεις του με τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου δεν ήταν και οι καλύτερες.
Στην ανακοίνωση του ονόματος του Χρήστου Σαρτζετάκη, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε προχωρήσει στην ακόλουθη δήλωση που καταγράφεται επίσης στο Κυριακάτικο φύλλο των “Χ.Ν.” της 10ης Μαρτίου 1985: «Είναι γνωστό ότι από κανένα δεν ζήτησα την επανεκλογή μου. Αντιθέτως είχα σοβαρές επιφυλλάξεις να την αποδεχθώ. Τι τελευταίες εβδομάδες οι αρχηγοί των κομμάτων, προεξάρχοντος του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ, αυτόκλητοι μου εδήλωσαν ότι προτίθενται να προτείνουν την επανεκλογή μου. Κι αυτό γιατί την θεωρούν αναγκαία για την ομαλή εξέλιξη της πολιτικής μας ζωής και για την ενότητα του Εθνους. Επεφυλάχθην και τους εδήλωσα ότι την οριστική μου απόφαση επ’ αυτού θα την λάβω όταν θα έχω δεδομένες τις προτάσεις τους, τις οποίες και θα εκτιμήσω ανάλογα με τις γενικές συνθήκες που θα επικρατήσουν στην χώρα κατά τη στιγμή εκείνη. Ηδη το θέμα ως προς εμέ ελύθη αυτομάτως».
Οσον αφορά στις αντιδράσεις των κομμάτων… ήταν ποικίλες.
Η αντίδραση του ΚΚΕ ήταν θετική και εκφράστηκε με ανακοίνωση στην οποία μεταξύ άλλων έκανε λόγο για απόφαση του ΠΑΣΟΚ που «είναι θετική ανταπόκριση στα δημοκρατικά αισθήματα του Ελληνικού Λαού».
Ο Κ. Μητσοτάκης ως πρόεδρος της ΝΔ δήλωνε τότε ότι «η Ν.Δ. είναι έτοιμη για όλες τις εξελίξεις. Εγγυητής της δημοκρατικής ομαλότητας θα βαδίσει στον αγώνα με βεβαιότητα για την νίκη».
Για «ριψοκίνδυνη κίνηση έξω από τις οργανικές διαδικασίες της πολιτικής ζωής μας» μιλούσε ο γ.γ. του ΚΟΔΗΣΟ Χαρ. Πρωτόπαπας σημειώνοντας επιπλέον ότι αυτή η απόφαση του ΠΑΣΟΚ «οδηγεί αντικειμενικά στην όξυνση των πολιτικών αναμετρήσεων σε ενδεχόμενες απότομες μετατοπίσεις του Εκλογικού Σώματος, με βλαπτικές επιπτώσεις για την ομαλή εξελικτική πορεία του τόπου».
Από την πλευρά του ο Χρήστος Σαρτζετάκης μετά την ανακοίνωση της επιλογής στο πρόσωπό του και αποδεχόμενος την «εξαιρετική τιμή» είχε δηλώσει μεταξύ άλλων: «[…] Η ανακοίνωση όπως αντιλαμβάνεσθε ήταν τελείως απρόσμενη για μένα, άνθρωπο που δεν αναμίχθηκε στην ενεργό πολιτική, και ας μου επιτραπεί η υπερηφάνεια με πλήρη μου πάντοτε πολιτική συνείδηση όπως πρέπει να είναι κάθε ενεργός πολίτης, αλλά ταυτόχρονα και υπερκομματική πάντοτε τοποθέτηση. Αυτό άλλωστε ήταν που υπαγόρευε η δικαστική μου ιδιότητα[…]. Αποδέχομαι την εξαιρετική τιμή[…] την αποδέχομαι εφόσον έτσι καλούμαι να προσφέρω τις όποιες δυνάμεις μου από άλλη σκοπιά για το καλό του τόπου και των θεσμών του. Για την ελευθερία, τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατία, με μια λέξη, για όλα τα στοιχεία που συνθέτουν την ανθρωπιά».
Ο Χρήστος Σαρτζετάκης εκλέχθηκε στην τρίτη ψηφοφορία της 29ης Μαρτίου με 180 ψήφους 165 του ΠΑΣΟΚ, 12 του ΚΚΕ και 3 ψήφους ανεξάρτητων βουλευτών (η ψηφοφορία τότε ήταν μυστική).
Η θητεία του ως πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας διήρκεσε ως τον Μάιο του 1990 οπότε τον διαδέχθηκε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.
