Ο αέρας που αναπνέουμε, δηλητηριάζεται από μικροσκοπικά σωματίδια που εκπέμπουν οι μηχανές των αυτοκινήτων. Κάθε χρόνο, η μόλυνση του αέρα σκοτώνει πρόωρα μισό εκατομμύριο πολίτες της Ε.Ε. Εδώ στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη την Ευρώπη, οι επιστήμονες εργάζονται για να βρουν καινοτόμες λύσεις σ’ αυτό το πρόβλημα.
Η μόλυνση του αέρα απασχολεί τη Θεσσαλονίκη, αλλά και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις που έχουν πρόβλημα με την κυκλοφορία των αυτοκινήτων. Οι μηχανές των αυτοκινήτων εκπέμπουν τοξικά σωματίδια. Νέα μοντέλα μπορούν να παράγουν λιγότερο CO2, αλλά ταυτόχρονα απελευθερώνουν περισσότερα νανοσωματίδια που είναι πολύ μικρά για να μπορέσουμε να τα μετρήσουμε.
«Μερικά από αυτά τα αυτοκίνητα και ήθελα να σας δείξω μοτοσικλέτες ή πολλά βενζινοκίνητα αυτοκίνητα, μπορεί να είναι πολύ ηχηροί ρυπαντές: να εκπέμπουν πολύ μεγάλες ποσότητες, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, αυτών των πολύ μικρών σωματιδίων. Σωματίδια που πολλές φορές δεν μετριώνται από τις υπάρχουσες μεθοδολογίες και τεχνικές, που εφαρμόζει η νομοθεσία» αναφέρει ο Ζήσης Σαμαράς, διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Θερμοδυναμικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, συντονιστής του ευρωπαϊκού πρότζεκτ Down to ten.
Σωματίδια που έχουν διάμετρο κάτω από 23 νανόμετρα μπορούν να εισέλθουν στους πνεύμονες και στο αίμα, μαζί με άλλες επιβλαβείς ουσίες.
Στον αέρα, τα σωματίδια από τις εξατμίσεις των οχημάτων αντιδρούν με άλλες ενώσεις. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται ατμοσφαιρική γήρανση. Επιβλαβείς ουσίες αντιδρούν με τα νανοσωματίδια και μπορούν να οδηγήσουν σε χειροτέρευση της υγεία ατόμων με καρδιακά και αναπνευστικά προβλήματα. Το ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα Down to ten προσπαθεί να αναδημιουργήσει τη διαδικασία ατμοσφαιρικής γήρανσης στο εργαστήριο.
«Σε όλη αυτή την αλυσίδα, εμείς ως άνθρωποι αλλά και όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί εκτιθέμεθα. Εμείς θα θέλαμε στη δουλειά στην οποία κάνουμε, να μπορέσουμε να πιάσουμε όλη αυτή την αλυσίδα και να συγκεντρώσουμε τα δεδομένα εκείνα που είναι απαραίτητα για την αξιολόγηση τεχνολογιών, καυσίμων και επιπτώσεων τελικά στην ανθρώπινη υγεία και όχι μόνο» επισημαίνει ο Ζήσης Σαμαράς.
Για τα πειράματά τους, οι ερευνητές συνδέουν την εξάτμιση του ελεγχόμενου αυτοκινήτου με τα όργανά τους για να μετρήσουν τα πολύ μικρά σωματίδια.
Προκαλούν μάλιστα τεχνητά σε θάλαμο την ατμοσφαιρική γήρανση, κάτι που θα χρειαζόταν ώρες ίσως και μέρες για να συμβεί στην ατμόσφαιρα. Οι αντιδράσεις που γίνονται, δίνουν στοιχεία για να δημιουργηθούν υπολογιστικά μοντέλα για περαιτέρω ανάλυση.
«Στο πείραμα είμαστε περιορισμένοι συνήθως, ως προς τον τύπο της πληροφορίας που μπορούμε να πάρουμε. Ενώ με τον αριθμητικό υπολογισμό μπορούμε να πάρουμε πιο λεπτομερή πληροφορία, έτσι ώστε να καθοδηγήσουμε τα πειράματα, αλλά και να καταλάβουμε καλύτερα τις διαδικασίες» εξηγεί ο Ανανίας Τομπουλίδης, καθηγητής στο τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης.
